Հայաստանի հանրային առողջության ամսական զեկույց 1-12.2007
Ընտանեկան բժշկության կազմակերպումը Հայաստանի Հանրապետությունում
Համարյա 30 տարի է անցել այն պահից, երբ Ալմա-Աթայի հռչակագիրը առաջնային բժշկա-սանիտարական
օգնությունը առաջադրեց որպես առողջապահության քաղաքականության «օրակարգիե առաջնային հարց:Այդ պահից առաջնային բժշկա-սանիտարական օգնության կարևորությունը և նշանակալիությունը հաստատվել է գործնականում, ընդ որում տարբեր ճանապարհներով.առանձին երկրներ նախաձեռնեցին կարևոր քայլեր վերջինիս ամրապնդման գործընթացում, մյուս երկրները առողջության պահպանման քաղաքականությունը հիմնեցին բացառապես դրա սկզբունքներին: Երրորդ` առավել մեծաքանակ խմբի երկրներում առողջապահության համակարգերում անընդմեջ մանրմասշտաբային փոփոխությունները նպաստել են առաջնային բժշկա-սանիտարական օգնության դերի բարձրացմանը:
Առաջնային բժշկա-սանիտարական օգնության նոր ըմբռնման ուժեղ կողմերից է այն, որ վերջինս կարող է հարմարեցվի տարբեր պայմաններին: Օրինակ,Եվրոպայում այն բնորոշված է որպես ախտորոշիչ և բուժական ծառայությունների տրամադրում, որոնք հաճախ լրացված են հիվանդությունների կանխարգելումով,առողջության ամրապնդումով և վերականգնումով:Այդ կոնտեքստի շրջանակներում ընդհանուր պրակտիկան կամ ընտանեկան բժշկությունը, ինչպես այն անվանում են առանձին երկրներում, հանդիսանում է առաջնային բժշկա-սանիտարական օգնություն տրամադրող հիմնական մասնագիտական ճյուղ: Իհարկե, ընդհանուր պրակտիկայի բժիշկների դերի ճանաչումը առաջնային բուժօգնության գործընթացում չի նշանակում այլ բուժաշխատողների, բուժքույրերի դերի և ֆունկցիաների անտեսում կամ թերագնահատում առաջնային բժշկա-սանիտարական օգնության գործում:
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը (ԱՀԿ) առաջնային բժշկա-սանիտարական օգնությունը
դիտարկում է որպես «առողջություն բոլորինե ռազմավարությանը հասնելու հիմնական գործիք, քանզի այն կատարելով առողջապահության գլխավոր ֆունկցիան և հանդիսանալով դրա կենտրոնական օղակը, կազմում է հասարակության սոցիալ-տնտեսական զարգացման ողջ գործընթացի անկապտելի մաս:
Բազմաթիվ առողջապահական համակարգերի կոորդինացիոն կառույցները ընդունակ չեն ապահովել օրեցօր մեծացող տարբեր ծառայությունների կարիքը երկարատև բժշկական օգնության գործընթացում:
Այդ իսկ պատճառով առաջնային բժշկա-սանիտարական օգնության համապատասխան համակարգը ընդհանուր
պրակտիկայի բժիշկների ինտեգրատիվ դերով դրանում անհրաժեշտ է, որպեսզի առողջապահության համակարգում ուժեղացնել ծախսերի արդյունավետությունը, դրա կոորդիանցումը և պատասխանատվությունը:
Աշխատանքի հիմքում ընկած են համալիր վիճակագրական, սոցիոլոգիական, փորձագիտական գնահատման,
դինամիկ դիտարկման և վերլուծական հետազոտություններ ՀՀ ԱՆ վիճակագրության, տեղական և միջազգային փաստաթղթերի, ինչպես նաև երկրի տարբեր մարզերում աշխատող ընտանեկան բժիշկների գրասենյակներում և ամբուլատոր-պոլիկլինիկական հաստատություններում: Աշխատանքը իրականացվել է չորս փուլով:
Առաջին փուլում, պետական վիճակագրական տվյալների հիման վրա գնահատվել է ամբուլատոր-պոլիկլինիկան ծառայության կառուցվածքի հզորությունները և աշխարհագրական տեղաբաշխումը:
Երկրորդ փուլում` 1997 թվական, իրականացվել է սոցիոլոգիական հարցում-հետազոտություն Երևանում, Լոռիում, Գեղարքունիքում և Արարատում գործող 106 առողջապահական հիմնարկներում:
Վերլուծության են ենթարկվել 3000 հարցաթերթիկ և 1690 ամբուլատոր քարտ, անմիջականորեն դիտարկվել են 218
հիվանդների վարում տեղամասային բժիշկների կողմից:
Հետազոտությունը իրականացվել է 30 պոլիկլինիկաներում, որից 14 մանկական,11 մեծահասակների և 5 խառը, ինչպես նաև 29 գյուղական բժշկական ամբուլատորիաներում և 46 բուժակ- մանկաբարձական կետերում: Երրորդ փուլում` 2003 թվական, հարցաթերթիկների միջոցով նախնական համեմատական վերլուծության են ենթարկվել 34 ընտանեկան բժիշկների և 34 տեղամասային բժիշկների աշխատանքի տվյալները 2002 թվականի ընթացքում: Չորրորդ փուլում` 2004-2005 թվականներ, հարցաթերթիկների միջոցով իրականացվել է հանրապետության 8 մարզերում և Երևան քաղաքում աշխատող 103 ընտանեկան և 109 տեղամասային բժիշկների աշխատանքի տվյալների և գործունեության համեմատական վերլուծություն:
Հետազոտությունները իրականացվել են 48 առողջապահական հիմնարկներում, որոնք աշխատում էին ընտանեկան բժշկության սկզբունքներով և 52 առողջապահական հիմնարկներում, որոնք աշխատում էին տեղամասային սկզբունքով: Վերլուծության է ենթարկվել նաև ընտանեկան բժիշկների և բուժքույրերի կրթական համակարգը զարգացած երկրներում և հետխորհրդային տարածաշրջանում, որի արդյունքում մշակվել է ընտանեկան բժշկության մանսագետների կրթության համակարգի մեթոդաբանություն և այն ներ է դրվել մեր հանրապետությունում, որպես միօրինակացված կրթական համակարգ բոլոր ուսումնական հաստատությունների համար:
Առաջին անգամ հանրապետությունում գիտականորեն հիմնավորվել է ընտանեկան բժշկության սկզբունքով առողջապահության առաջնային օղակի բարեփոխումների անհրաժեշտությունը և մշակվել համապատասխան մասնագետների կրթական համակարգի մեթոդաբանություն:
Կատարված աշխատանքները մշակված եւ վերլուծության են ենթարկված ժամանակակից պահանջներին լրիվ համապատասխան, ստացված արդյունքներն ու եզրակացությունները վիճակագրորեն լիովին հիմնավորված եւ անառարկելի են:
Հեղինակի կողմից ստացված արդյունքների նորույթը Ատենախոսական հետազոտության կատարման արդյունքում`
- Գիտականորեն հիմնավորված և մշակված է Հայաստանի առողջապահության առաջնային ծառայության բարեփոխումների ռազմավարությունը և ընտանեկան բժշկության սկզբունքներին անցման մարտավարությունը:
- Մշակված է ընտանեկան բժշկության ոլորտում մասնագիտացողների (ընտանեկան բժիշկ, ընտանեկան բուժքույր) կրթման համակարգի մեթոդաբանությունը:
- Ելնելով գործնական առողջապահության կարիքներից` մշակված են գիտականորեն հիմնավորված մոտեցումներ ընտանեկան բժշկության ոլորտում մասնագիտացողների ծրագրի վերաբերյալ և դրանց հիման վրա ընտանեկան բժիշկների և բուժքույրերի պատրաստման միօրինակացված մոդուլային ծրագրեր:
Ընդհանուր բժշկական պրակտիկայի/ընտանեկան բժշկության կազմակերպման հիմութնքները արդիժամանակահատվածում
Ընդհանուր պրակտիկայի բժշկի մոտ խորհրդակցելու ցանկություն
Տարբեր ախտանշաննե րի առիթով
|
Ուժեղ ցանկություն |
Միջին ցանկություն |
Հայտնի չէ |
չեն ցանկանում
|
Խիստ չեն ցանկանում |
Հիվանդներ. |
|
|
|
|
|
ստամոքսի խանգարումով |
8 |
14 |
4 |
41 |
34 |
սուր դեպրեսիայով
|
13 |
20 |
8 |
33 |
27 |
մրսածությամբ թեթև ջերմությամբ
|
7 |
10 |
2 |
43 |
37 |
Երեխաներ. |
|
|
|
|
|
ականջացավով |
45 |
34 |
4 |
14 |
3 |
ջերմությամբ |
33 |
27 |
6 |
29 |
5 |
կոկորդի ցավով
|
27 |
28 |
6 |
33 |
6 |
Պատճառների ցանկում որոնք որոշակի դեր են խաղում ընդհանուր պրակտիկայի բժշկի ընտրության ժամանակ առավել կարևոր են համարվում հետևյալները.
- հիվանդի բնակման վայր
- բարեկամների կամ ընկերների խորհուրդներ
- բժշկի աշխատանքի մեթոդները
- բարիդրացիական վերաբերմունք երեխաների հանդեպ
- բուժվում նրա մոտ մանկական հասակից
- հանդիսանում է կնոջ/ամուսնու բժիշկ
- անբավարարվածություն նախորդ բժշկով
- այլ բժշկի գտնելու հնարավորության բացակայություն
Ընդհանուր պրակտիկայի բժշկին դիմելու պատճառներ
Դիմելու պատճառներ |
Դիմողների տոկոս
|
Տարբեր մկանացավեր |
13,2 |
Հազ |
11,1 |
Մաշկային հիվանդություններ |
7,9 |
Որովայնացավեր |
5,5 |
Լուծ/փսխում |
4,7 |
Ձավ կոկորդում/անգինա |
4,6 |
Մրսածություն/րինիտ/սինուսիտ |
4.5 |
Ձավ մեջքում |
3,9 |
Հևոց |
3,1 |
Ձավ կրծքավանդակում |
2,6 |
Գլխապտույտ |
2,5 |
Հոգնածություն |
2,4 |
Ակակնջի հիվանդություն/ցավեր |
2,2 |
Անհանգստություն/նյարդայնություն |
2,0 |
Դեպրեսիա |
2,0 |
Միզասեռական խանգարումներ |
1,9 |
Դաշտանի խնդիրներ |
1,9 |
Գինեկոլոգիական խնդիրներ |
1,9 |
Աչքերի հիվանդություն |
1,7 |
Տենդ |
1,6 |
Լսողության խնդիրներ |
1,2 |
Քնի խանգարումներ |
1,0 |
Այլ |
13,4 |
Ընդհանուր պրակտիկայի բժիշկը կարող է աշխատել ինքնուրույն, այսպես կոչված միայնակ (solo) պրակտիկա և որոշակի խմբի կազմում` խմբային պրակտիկա: Վերջին տարիներին տարածվում են ընդհանուր պրակտիկայի այնպիսի ձևեր, ինչպիսիք են
առողջության կենտրոնները:
Ատաջնային բուժօգնություն ցուցաբերելու “Բրիգադ/խումբ”
Ընդհանուր պրակտիկայի բժիշկներ,(3-5), Ընդհանուր պրակտիկայի բուժքույրեր, Մանկաբարձուհիներ, շրջանային/մարզային քույրեր, սանիտար, ռեգիստրատոր, քարտուղար, գործավար, սոցաշխատող:Առավել հազվադեպ` հոգեբան, խորհրդատուներ, հոգեթերապևտներ, Ֆիզիոթերապեվտ:
Առաջնային օգնության բնութագիր տարբեր երկրներում
ԸՊԲ նոր աշխատատեղերի ստեղծման կարգավորման առկայություն կամ բացակայություն և միայնակ գործող բժիշկներ տոկոսը ըստ Արևմտյան Եվրոպայի տարբեր երկրների տվյալների
Երկրներ |
նոր տեղերի կարգավորում |
Միայնակ գործող ԸՊԲ/ընտանեկան բժիշկների (%%)
|
Բելգիա | Ոչ |
95 |
Իտալիա | Այո |
99 |
Ֆրանսիա | Ոչ |
70 |
Նորվեգիա | Այո |
60 |
Ֆինլանդիա |
Վականսիաներ |
<5 |
Դանիա | Այո |
37 |
Ավստրաիա | Այո |
90 |
Մեծ Բրիտանիա | Այո |
10 |
Գերմանիա | Ոչ |
70 |
Նիդերլանդներ | Ոչ |
58 |
Շվեդիա | Վականսիաներ |
<5 |
Ընդհանուր պրակտիկան Եվրոպայում
Երկրներ |
Բնակչություն (մլն. մարդ) |
Բժիշկների քնակը 10 հազար բնակչության հաշվարկով
|
Դրանցից ԸՊԲ % |
ԸՊԲ թվաքա նակը հազար ներով
|
1 շաբաթվա ընթացքում խորհրդատվո ւթյունների միջին քանակը 1 ԸՊԲ
|
Ֆրանսիա |
51,0 |
27,2 |
54 |
75,0 |
82 |
Բելգիա |
9,8 |
35,7 |
46 |
16,0 |
135 |
Իռլանդիա |
3,5 |
14,9 |
42 |
2,2 |
135 |
Մեծ Բրիտանիա |
56,9 |
13,0 |
42 |
31,0 |
128 |
Յուգոսլավիա |
23,1 |
16,0 |
42 |
16,0 |
188 |
Շվեյցարիա |
6,6 |
17,1 |
34 |
3,8 |
150 |
Նորվեգիա |
4,2 |
23,0 |
29 |
2,7 |
60 |
Իտալիա |
57,7 |
38,8 |
26 |
58,0 |
115 |
Դանիա |
5,1 |
26,8 |
25 |
3,4 |
98 |
Վենգրիա |
10,6 |
33,1 |
24 |
8,3 |
200 |
Պորտուգալիա |
10,3 |
27,4 |
23 |
6,6 |
81 |
Հոլանդիա |
14,7 |
23,5 |
18 |
6,3 |
142 |
Իսպանիա |
39,0 |
33,6 |
125 |
19,5 |
134 |
ԸՊԲ ծանրաբեռնվածության և վճարման ցուցանիշները որոշ երկրներում
Երկրներ |
1 շաբաթվա ընթ- ում 1 ԸՊԲ խորհր- ների թիվը 1000 բնակ-ն հաշվարկով |
Խորհրդատվո ւթյունների թվաքանակը ընդունելության 1 ժամվաընթացքում
|
ԸՊԲ եկամուտը 1 ժամվա ընթացքում (ԱՄՆ դոլար)
|
Խորհրդատ վության արժեքը (ԱՄՆ դոլար)
|
ԱՄՆ |
112,5 |
2,8 |
40,1 |
14,3 |
Շվեդիա |
41,2 |
2,4 |
41,2 |
17,2 |
Հոլանդիա |
61,7 |
3,2 |
42,7 |
13,4 |
Գերմանիա |
200,2 |
4,0 |
44,6 |
11,2 |
Ճապոնիա |
203,1 |
5,7 |
50,6 |
8,9 |
Սինգապուր |
93,0 |
4,4 |
57,7 |
13,1 |
Հոնկոնգ |
161,6 |
6,6 |
67,5 |
10,2 |
Կանադա |
121,5 |
3,1 |
38,5 |
12,4 |
Դանիա |
63,9 |
3,1 |
46,3 |
14,9 |
Իսպանիա |
137,4 |
4,5 |
38,5 |
3,5 |
Ֆրանսիա |
73,2 |
3,3 |
61,5 |
18,6 |
Մեծ Բրիտանիա |
73,5 |
3,1 |
35,3 |
11,4 |
Ավստրալիա |
151,8 |
3,3 |
37,0 |
11,2 |
Խորհրդատվությունների հաճախականությունը կախված հիվանդի առողջության վիճակից
Հիվանդի առողջության վիճակը |
Խորհրդատվություններ |
Տարեկան խորհրդատվութ յունների քանակը |
Հիվանդ ների քանակ
|
|
Ամսական 1 անգամից ոչ պակաս
|
Կիսմյակում 1 անգամից ոչ պակաս
|
|||
Նախկինում լավ առողջական վիճակ
|
17 |
45 |
1,8 |
938 |
Անցյալ տարվա ընթացքում վատ առողջական վիճակ
|
50 |
86 |
7,4 |
351 |
Երկարատև հիվանդության առկայություն
|
36 |
74 |
5,2 |
783 |
Քրոնիկ հիվանդության հետ կապված սահմանափակումներ
|
39 |
78 |
6,0 |
430 |
Ակտիվության սահմանափակում վերջին 2 շաբաթվա ընթացքում
|
49 |
77 |
6,3 |
231 |
ԸՊԲ վճարման համակարգը Արևմտյան Եվրապայի մի շարք երկրներում
ԸՊԲ եկամուտի և Արևմտյան Եվրոպայի որոշ երկրների բնակչության մեկ շնչի ներքին валового продукта (ВВП) արժեքի համեմատում (1991)
Գերմանիա |
4,9 |
Ֆինլանդիա |
2,9 |
ֆրանսիա |
3,1 |
Իտալիա |
1,5 |
Նիդերլանդներ |
4,4 |
Նորվեգիա |
2,7 |
Շվեդիա |
2,2 |
Մեծ Բրիտանիա |
3,8 |
Ընդհանուր պրակտիկայի բժիշկների բավարարվածություն (անբավարարվածություն) իրենց աշխատանքից տոկոսներով
Մեծ Բրիտանիայում ԸՊԲ պարտադիր կրթում և մասնագիտական պատրա (մոտավոր սխեմա)
Առաջին տարի |
Նախակլինիկակն գիտություններ.անատոմիա, ֆիզիոլոգիա, բիոքիմիա, որոշ սոցիալական գիտություններ
|
Երկրորդ տարի |
Նախակլինիկակն գիտություններ.անատոմիա, ֆիզիոլոգիա, ֆարմակոլոգիա, հոգեբանություն և այլն
|
Միջանկյալ տարի |
Աշխատանք պրոեկտի վրա(որոշ ուսանողների համար) նախակլինիկական դիսցիպլիններում հետազոտողական աշխատանքի փորձի ձեռքբերում, որը իրավունք է տակիս գիտությունների բակալավրի աստիճանի հայցում
|
Երորդ տարի |
Ներածություն կլինիկական դիսցիպլիններ.թերապիա, վիրաբուժություն և այլն, ախտաբանություն և մանրէաբանություն
|
Չորորդ տարի |
Բժշկություն, մանկաբարձություն և գինեկոլոգիա, վիրաբուժություն, հոգեբուժություն, մանկաբուժություն, սոցիալալկն բժշկություն |
Հինգերորդ տարի |
Ընտրության շրջան: Կլինակական պրակտիկա, ավարտական քննություններ, դիպլոմի ստացում (M.B.B.S.)
|
Նախառեգիստրացիոն տարի
|
Բժշկություն (6 ամիս), վիրաբուժություն (6 ամիս)
|
Հատուկ մասնագիտական կրթում 2 տարով (ավարտածների 40-50%)
|
4- 6 ամիս. ներքին բժշկություն մանկաբուժություն մանկաբարձություն և գինեկոլոգիա հոգեբուժություն մանկաբուժություն շտապ օգնություն և վնասվածքաբանություն
|
Ընդհանուր պրակտիկայում կրթման 1 տարին 30-օրեկան ուսման կուրսերով սեփական ընտրությամբ դերմատոլոգիայում ևւ այլ նեղ մասնագիտություններում
|
|
Ընդհանուր պրակտիկայի բժշկի դիպլոմ |
ՍՌՎ կլինիկական ախտորոշման, բուժման, ռեգիստրացիայի տվյալների գնահատում: Անմիջական դիտարկում
Ռեգիոններ |
թիվ |
ԴԲ*միջին բալլեր
|
95.0%
|
ՀԲ**միջին բալլեր
|
61.2% |
Հայաստան
|
58 55 3
32 32
9 9
10 8 2
7 6 1 |
66.4 67.3 48.7
69.5 69.5
69.0 69.0
54.4 58.2 40.0
65.4 65.3 66.0 |
69.9 70.9 51.2
73.2 73.2
72.6 72.6
57.4 61.3 42.1
68.9 68.8 69.5 |
48.0 48.5 37.7
49.9 49.9
49.5 49.5
40.7 42.7 32.6
47.6 47.5 47.9 |
78.3 79.2 61.5
81.5 81.5
80.9 80.9
66.4 69.7 53.2
77.7 77.6 78.2 |
* ԴԲ – դիտարկողի բալլեր
** ՀԲ – ըստ հանրապետության բալլեր
ՍՌՎ կլինիկական ախտորոշման, բուժման, ռեգիստրացիայի տվյալների գնահատում: Գրանցումների ստուգում:
Տարածքներ |
թիվ |
ԴԲ* միջին բալլեր |
97.9 % |
ՀԲ** միջին բալլեր |
46.9% |
Հայաստան
|
466 308 158
211 121
105 62 43
120 60 60
120 65 55 |
69.8 70.8 67.8
71.1 71.1
71.8 74.0 68.8
67.4 67.1 67.6
69.2 70.8 67.3 |
71.3 72.4 69.3
72.6 72.6
73.4 75.6 70.2
68.8 68.6 69.0
70.7 72.3 68.7 |
40.4 40.8 39.7
41.2 41.2
40.9 41.7 39.7
39.3 39.0 39.6
40.4 41.0 39.7 |
86.2 87.0 84.5
87.7 87.7
87.1 88.9 84.6
83.9 83.2 84.4
86.1 87.3 84.6 |
* ԴԲ – դիտարկողի բալլեր
** ՀԲ – ըստ հանրապետության բալլեր
Դիարեա. կլինիկական ախտորոշման, բուժման, ռեգիստրացիայի տվյալների գնահատում: Անմիջական դիտարկում
Տարածքներ |
թիվ |
ԴԲ* միջին բալլեր |
91.1 % |
ՀԲ** միջին բալլեր
|
55.7 % |
Հայաստան
|
80 65 15
31 31
21 12 9
15 10 5
13 12 1 |
61.3 63.1 53.7
62.5 62.5
61.0 65.5 54.9
58.7 62.9 50.2
62.2 62.4 60.0 |
70.4 72.4 61.6
71.7 71.7
70.0 75.2 63.0
67.4 72.2 57.6
71.4 71.6 68.9 |
48.0 49.6 41.2
48.8 48.8
47.6 51.8 42.1
46.0 49.8 38.5
49.3 49.6 45.7 |
77.7 80.2 66.5
78.8 78.8
77.0 83.7 68.1
74.4 80.4 62.3
79.7 80.2 74.0 |
* ԴԲ – դիտարկողի բալլեր
** ՀԲ – ըստ հանրապետության բալլեր
Դիարեա. կլինիկական ախտորոշման, բուժման, ռեգիստրացիայի տվյալների գնահատում: Անմիջական դիտարկում
Տարածքներ |
թիվ |
ԴԲ* միջին բալլեր
|
78.5 % |
ՀԲ** միջին բալլեր
|
50.1 % |
Հայաստան
|
448 337 111
125 125
104 84 20
104 62 42
115 66 49 |
61.1 63.3 54.6
65.1 65.1
60.0 61.6 53.3
59.4 63.1 54.1
59.4 62.3 55.5 |
77.8 80.6 69.5
82.9 82.9
76.1 78.4 67.9
75.7 80.3 68.9
75.7 79.3 70.7 |
42.1 43.0 39.1
44.2 44.2
41.0 41.7 38.4
41.5 42.8 39.5
41.2 42.8 39.0 |
83.9 85.9 78.0
88.3 88.3
81.9 83.1 76.6
82.7 85.4 78.7
82.2 85.4 77.8 |
* ԴԲ – դիտարկողի բալլեր
** ՀԲ – ըստ հանրապետության բալլեր
Հիպերտոնիա. կլինիկական ախտորոշման, բուժման, ռեգիստրացիայի տվյալների գնահատում: Անմիջական դիտարկում
Տարածքներ | թիվ |
ԴԲ* միջին բալլեր |
91.1 % |
ՀԲ** միջին բալլեր
|
55.7 % |
Հայաստան
|
46 37 9
23 23
13 7 6
7 5 2 3 2 1 |
55.4 58.0 44.4
58.1 58.1
52.1 57.6 45.6
51.1 55.8 39.4 59.3 65.0 47.8 |
60.8 63.7 48.8
63.7 63.7
57.1 63.2 50.0
56.1 61.2 43.3 65.0 71.3 52.4 |
42.7 44.5 35.3
44.3 44.3
40.4 44.0 36.0
40.8 44.3 32.1 45.2 49.0 37.6 |
76.7 80.0 63.4
79.6 79.6
72.5 79.2 61.6
73.3 79.5 57.7 81.1 87.9 67.5 |
* ԴԲ – դիտարկողի բալլեր
** ՀԲ – ըստ հանրապետության բալլեր
Հիպերտոնիա` կլինիկական ախտորոշման, բուժման, ռեգիստրացիայի տվյալների գնահատում: Գրանցումների ստուգում
Տարածքներ |
թիվ |
ԴԲ*միջին բալլեր
|
96.9 % |
ՀԲ**միջին բալլեր
|
67.2% |
Հայաստան
|
461 323 138
139 139
115 60 55
107 61 46
100 63 37 |
67.2 72.7 54.5
76.0 76.0
63.3 69.9 56.0
60.7 66.9 52.6
66.4 73.3 54.5 |
69.3 75.0 56.2
78.5 78.5
65.3 72.2 57.8
62.7 69.0 54.3
68.5 75.7 56.2 |
52.2 56.1 43.1
57.5 57.5
49.4 55.0 43.4
48.3 53.0 42.1
52.3 57.2 43.8 |
77.7 83.5 61.1
85.5 85.5
73.5 81.8 64.5
71.9 78.8 62.6
77.7 85.1 65.2 |
* ԴԲ – դիտարկողի բալլեր
** ՀԲ – ըստ հանրապետության բալլեր
Կլինիկական ախտորոշման, բուժման, ռեգիստրացիայի տվյալների գնահատում: ՍՃՓՀ (կանայք): Անմիջական դիտարկում առաջնային զննումից հետո:
Տարածքներ թիվ ԴԲ* միջին բալլեր 79.4 % ՀԲ** միջին բալլեր 45.9 % Հայաստան 34 34 19 19 8 8 3 3 4 4 35.0 35.0 36.4 36.4 30.3 30.3 36.6 36.6 36.6 36.6 44.1 44.1 45.9 45.9 38.1 38.1 46.0 46.0 46.0 46.0 32.6 32.6 33..9 33.9 29.7 29.7 32.2 32.2 32.5 32.5 70.9 70.9 73.7 73.7 61.6 61.6 70.1 70.1 70.9 70.9
* ԴԲ – դիտարկողի բալլեր
** ՀԲ – ըստ հանրապետության բալլեր
Կլինիկական ախտորոշման, բուժման, ռեգիստրացիայի տվյալների գնահատում: ՍՃՓՀ (կանայք): Հիվանդության պատմությունների ստուգում:
Տարածքներ |
թիվ |
ԴԲ* միջին բալլեր
|
80.0 % |
ՀԲ** միջին բալլեր
|
40.7 % |
Հայաստան
|
315 308 7
124 124
73 66 7
58 58
60 60 |
30.9 30.7 38.2
36.4 36.4
30.8 30.0 38.2
27.1 27.1
23.2 23.2 |
38.6 38.4 47.7
45.5 45.5
38.5 37.5 47.7
33.9 33.9
29.0 29.0 |
27.6 27.5 31.7
30.1 30.1
27.6 27.2 31.7
26.3 26.3
24.0 24.0 |
68.0 67.7 77.9
73.9 73.9
67.9 66.8 77.9
64.6 64.6
59.0 59.0 |
* ԴԲ – դիտարկողի բալլեր
** ՀԲ – ըստ հանրապետության բալլեր
Հիվանդների կրթում, խորհրդատվություն` 34 ընտանեկան բժիշկ
|
Ոչ |
Որոշ դեպքերում
|
Բոլոր դեպքերում
|
Տեղեկացնում եք արդյոք հիվանդներին հիվ-ների և բուժման մեթոդների մասին |
0 |
7 |
27 |
Ստանում եք հիվանդներից հանաձայնություն ախտորոշիչ բուժական միջոցառում անցկացնելու նպատակով
|
0 |
13 |
21 |
Մասնակցում են հիվ-րը բուժման մեթոդների ընտրությանը
|
0 |
21 |
13 |
Կատարում եք հիվանդների կրթում իրենց բժշկական խնդրի վերաբերյալ կյանքի որոկը բարձրացնելու նպատակով
|
0 |
3 |
31 |
Որքանով են հիվանդները կատարում ձեր նշանակումները
|
0 |
16 |
18 |
Այսպիսով |
0 |
60 |
110 |
Հիվանդների կրթում, խորհրդատվություն` 34 տեղամասային բժիշկ
|
Ոչ |
Որոշ դեպքերում
|
Բոլոր դեպքերում
|
Տեղեկացնում եք արդյոք հիվանդներին հիվ-ների և բուժման մեթոդների մասին
|
4 |
11 |
19 |
Ստանում եք հիվանդներից
|
8 |
16 |
10 |
հանաձայնություն ախտորոշիչ բուժական միջոցառում անցկացնելու նպատակով
|
|
|
|
Մասնակցում են հիվ-րը բուժման մեթոդների ընտրությանը
|
14 |
18 |
2 |
Կատարում եք հիվանդների կրթում իրենց բժշկական խնդրի վերաբերյալ կյանքի որոկը բարձրացնելու նպատակով
|
7 |
16 |
11 |
àՈրքանով են հիվանդները կատարում ձեր նշանակումները |
2 |
6 |
26 |
Այսպիսով |
35 |
67 |
68 |
Անհաջող կանխարգելիչ աշխատանքների պատճառները (34 ընտանեկան բժիշկ)
Պատճառ
|
Ոչ
|
Որոշ դեպքերում
|
Բոլոր դեպքերում
|
Հիվ-ների անբավարար տեղեկատվություն
|
5 |
15 |
– |
Հիվ-ի մոտիվացիայի բացակայում/հիվ-դը չի գիտակցում իր պատասխանատվությունը բուժման ընթացքում
|
1 |
30 |
3 |
Ժամանակի պակաս բժշկի մոտ |
20 |
12 |
2 |
Կրթման մեթոդների անբավարար տիրապետում
|
22 |
8 |
4 |
Տարածքայի/ֆինանսական մատչելիության խնդիրներ |
2 |
22 |
10 |
Անհաջող կանխարգելիչ աշխատանքների պատճառները (34 տեղամասային բժիշկ)
Պատճառ |
Ոչ |
Որոշ դեպքերում
|
Բոլոր դեպքերում
|
Հիվ-ների անբավարար տեղեկատվություն
|
5 |
10 |
– |
Հիվ-ի մոտիվացիայի բացակայում/հիվ-դը չի գիտակցում իր պատասխանատվությունը բուման ընթացքում
|
10 |
24 |
– |
Ժամանակի պակաս բժշկի մոտ |
17 |
13 |
4 |
Կրթման մեթոդների անբավարար տիրապետում
|
6 |
22 |
6 |
Տարածքայի/ֆինանսական մատչելիության խնդիրներ |
9 |
13 |
12 |
Ընտանեկան բժշկի գործունեության ողջ ծավալի չկատարելու պատճառները
• Գիտելիքների և պրակտիկ հմտությունների անբավարարություն |
10 |
• Կազմակերպչական պատճառներ |
18 |
• Ամբուլատոր մակարդակում |
16 |
• Մարզի մակարդակում |
9 |
• Պետական մակարդակով |
18 |
•Ֆինանասական հետաքրքրվածությոն բացակայություն |
26 |
Գիտելիքների և հմտությունների բնագավառներ, որտեղ ընտանեկան բժիշկների պատրասվածությունը անբավարար է և դրանց պատճառները (34 ընտանեկան բժիշկ)
Գիտելիքներ և հմտություններ |
Անբավարար պատրաստման պատճառները
|
Գինեկոլոգիա - 50% |
Ուսուցման կարճատևություն,հմտությունների անբավարարություն, նեղ մասնագետների առկայություն
|
Էնդոկրինոլոգիա - 40% |
Գիտելիքների և պրակտիկ հմտությունների անբավարարություն |
Օֆթալմոլոգիա - 40% |
Գիտելիքների և պրակտիկ հմտությունների անբավարարություն |
Նյարդաբանություն- 36% |
Գիտելիքների և պրակտիկ հմտությունների անբավարարություն |
Վիրաբուժություն – 30% |
Գիտելիքների և պրակտիկ հմտությունների անբավարարություն |
Լաբորատոր-գործիքային հետ-ն-23% |
Գիտելիքների և պրակտիկ հմտությունների անբավարարություն |
Ֆիզիոթերապիա - 10% |
Գործիքների անբավարարություն |
Առողջապահության կազմակերպում, ֆինանսավորում – 10%
|
Անբավարար գիտելիքներ |
Նպատակային ընտրանիի կազմը ըստ քաղաքայի/գյոջղական շրջանների և բարեփոխումների ծրագիր դրանց ներգրավմանը
|
Ընտանեկան բժիշկներ |
Տեղամասային բժիշկներ |
Քաղաքային |
45 |
55 |
Գյուղական |
58 |
54 |
Բարձր |
24 |
0 |
Միջին |
78 |
1 |
Ցածր |
1 |
108 |
Քաղաքային և գյուղական ԱԲՍՕ բուժսարքավորման օգտագործում
|
Սարքավորումներով օգտվող բժիշկների տոկոս |
(p) Նշանակություն |
|
Քաղաքային |
Գյուղական |
||
Գլյուկոմետր |
43 |
64 |
<0.01 |
Օֆթալմոսկոպ |
67 |
54 |
незначительное |
Օթոսկոպ |
65 |
63 |
незначительное |
Պիկֆլոումետր |
5 |
1 |
незначительное |
ԷՍԳ |
45 |
59 |
<0.05 |
Ուրոլոգիական կաթեթեր |
33 |
56 |
<0.01 |
Կարեր դնելու գործիքների կազմ
|
3 |
33 |
<0.01 |
Փոքր վիրաբուժական կազմ
|
62 |
82 |
<0.01 |
Դեֆիբրիլյատոր |
32 |
62 |
<0.01 |
Քաղաքային և գյուղական ԱԲՍՕ հիմնարկների բժիշկների քանակը, որոնք ունեն անմիջական հնարավորություն օգտվելու լաբորատոր և ռենտգենաբանական ծառայությամբ
|
բժիշկների քանակը, որոնք ունեն անմիջական հնարավորություն (%) |
(p) Նշանակություն |
|
Քաղաքային |
Գյուղական |
||
Լաբորատոր հետ-ն |
96 |
54 |
<0.01 |
Ռենտգենաբանական հետ-ն |
93 |
24 |
<0.01 |

Կարդացեք նաև
Աճող սերնդի առողջական վիճակը հասարակության և պետության բարեկեցության կարևոր ցուցանիշներից է, որը բնութագրում է ոչ միայն ներկա իրավիճակը, այլ նաև ապագան [21,23]...

Մամլո հաղորդագրություն
Սույն թվականի դեկտեմբերի 3-ին ՄԱԿ-ի հայաստանյան գրասենյակում տեղի ունեցավ Հարավային Կովկասում
Թմրամիջոցների Հակազդման Ծրագրի 5-րդ փուլի, ՀԿԹՀԾ- 5 մեկնարկին նվիրված շնորհանդեսը...

Քանի որ Երևանի Մ. Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանը իրականացնում է ինչպես կրթական, գիտական, այնպես էլ բուժական գործընթաց և իր կազմում ունի բազմապրոֆիլ հիվանդանոցային համալիր...

Մեթոդական ցուցումներ`
Ընտանեկան բժշկի գործառույթների ծավալների կառավարման մեթոդները: // Մեթոդական հանձնարարականներ` հաստատված ՀՀԱՆ կողմից, Երևան, 2005թ. 15 էջ...

Սկսած 20-րդ դարի 2-րդ կեսից երկրագնդի բնակչության մեջ դրսևորվել է մի երևույթ` բնակչության տարիքային կազմի որոշակի փոփոխություն, որը հայտնի է որպես «բնակչության ծերացում», որը բարձր տարիքային խմբերում դրսևորվում է բնակչության ֆեմինիզացիայով...

Ուսումնասիրության նպատակները և նշանակությունը
Clostridium botulinum-ի կողմից արտադրվող թույնը սուր նեյրոպարալիտիկ հիվանդության առաջացման պատճառ է դառնում, որը կարող է նույնիսկ ունենալ մահվան ելք...

Վնասվածքը ֆիզիկական խեղում է, որը տեղի է ունենում,երբ մարդու մարմնին հանկարծակի ներգործում է էներգիա` ֆիզիոլոգիական տոլերանտության շեմը գերազանցող ծավալով...

Նախաբան
Արդի ժամանակահատվածում, ինչպես և ավելի վաղ շրջանում, վարակային հիվանդությունները մնում են լայնորեն տարածված...

Տուլարեմիան հատուկ վտանգավոր, սուր վարակիչ, կենդանիներից մարդուն փոխանցվող բնական օջախային հիվանդություն է:
Հայաստանի Հանրապետության մոտավորապես 90%-ը համարվում է տուլարեմիայի տեսակետից անապահով...

Հաշվետվությունը պատրաստեցին.
Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի իրավական խորհրդական, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու Սուրեն Քրմոյանը եւ Առողջապահության ազգային ինստիտուտի համաճարակաբանության ամբիոնի դոցենտ...

Նախաբան
Հարգելի գործընկերներ Ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում«Ճանապարհատրանսպորտային տրավմատիզմի խնդիրների մոնիտորինգ»համակարգչային ծրագիրը...

Մեթոդական հանձնարարականը լուսաբանում է համաճարակաբանական հսկողության, մասնավորապես` համաճարակաբանական վերլուծության, գնահատման և կանխատեսման նոր մեթոդաբանությունը...

Պնևմոցիստոզն օպորտունիստական վարակների հիվանդացության ու մահացության կառուցվածքում գրավում է առաջատար տեղերից մեկը: Այս հիվանդության հարուցիչը` Pneumocystis carinii միաբջիջը...

Հաշվի առնելով առավել խոցելի և առավել վտանգի ենթարկված դեռահասների ու երիտասարդների շրջանում ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի հետ կապված իրավիճակի վերաբերյալ հստակ տեղեկատվության բացակայությունը`անհրաժեշտություն ծագեց ստանալ ճշգրիտ տեղեկատվություն տվյալ խմբում տիրող ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի իրավիճակի վերաբերյալ...





ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ընկերության մասին
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն