Առողջապահություն 3.2011
Առողջապահությունը հասանելի չէ ժողովրդական լայն զանգվածներին
![Առողջապահությունը հասանելի չէ ժողովրդական լայն զանգվածներին Առողջապահությունը հասանելի չէ ժողովրդական լայն զանգվածներին](up/article/big/file_17285_4899742.jpg)
Հարցազրույց ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի բնական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար Վիլեն Հակոբյանի հետ:
– 1918-1920 թթ. ստեղծվեց խնամատարության, խորհրդային տարիներին` առողջապահության նախարարությունը, որը զարգացման երկար և բեղմնավոր ուղի է անցել: Ի՞նչ կասեիք այժմ արդեն 20-ամյա ուղի անցած առողջապահության ոլորտի ձեռքբերումների մասին և ի՞նչ խնդիրներ կան, որոնք հիմնարար լուծման կարիք ունեն:
– Առաջին հանրապետության առողջապահության ոլորտի վերաբերյալ ոչինչ չեմ կարող ասել, որովհետև այդ տվյալները չափազանց սուղ են և, բացի այդ, առաջին հանրապետությունը կարճատև կյանք է ունեցել: Հայտնի է միայն, որ վխտում էին վարակական հիվանդությունները, իսկ ժողովրդի վիճակը շատ ծանր էր: Երկրորդ հանրապետությունը երկրի զարգացման առումով ոսկե դար էր: Այդ ժամանակաշրջանին բնորոշ է արդյունաբերության, գիտության, տեխնիկայի բուռն զարգացումը: Բժշկությունը, ուսուցումն ամբողջությամբ անվճար էին:
Մարդու առողջության պահպանման ԽՍՀՄ օրինակելի փորձն այսօր ներդրվել է Կանադայում, Անգլիայում և այլ երկրներում: Հարմարավետ կլինիկաները, պոլիկլինիկաները երկրորդ հանրապետության ժամանակ են ստեղծվել: Ժողովրդի կենսամակարդակի բարձրացմանը զուգահեռ մեծացավ նաև բնակչության կյանքի միջին տևողությունը:
Ինչ վերաբերում է երրորդ հանրապետությանը, ապա պետք է նշել, որ անկախությունն ու արդարությունը ամենավեր արժեքներն են, բայց, ցավոք սրտի, երևի նաև Ֆինանսների սղության պատճառով առողջապահության համակարգը դեռևս անհրաժեշտ մակարդակի վրա չէ: Ճիշտ է, ունենք որակյալ մասնագետներ, նորագույն սարքավորումներով հագեցած բուժհիմնարկներ, որոնք, սակայն, ոչ միշտ են մատչելի ժողովրդական լայն զանգվածներին: Հազարավոր մարդիկ բարձր գների պատճառով չեն դիմում բժշկի կամ դիմում են, երբ դանակը ոսկորին է հասնում: Դեղերի այնպիսի թանկություն, ինչպես Հայաստանում է, շատ քիչ երկրներում կհանդիպեք: Դիսպանսեր ծառայությունը համարյա թե վերացել է, գոյություն չունի: Նշեմ, որ այս տարիների ընթացքում մեծ առաջընթաց պետք է համարել ընտանեկան բժշկության ծառայության ներդրումը:
Այս տարիների ամենամեծ ձեռքբերումն այն է, որ որոշ կլինիկաներ հագեցվել են ժամանակակից սարքավորումներով, համալրվել աշխարհի տարբեր երկրներում իրենց մասնագիտական գիտելիքները հարստացրած, որակյալ և մեծ փորձ ձեռք բերած մասնագետներով: Ես կասեի, որ առողջապահության ոլորտում ամենամեծ կորուստն այն էր, որ մասսայաբար սեփականաշնորհվեցին և շարունակում են սեփականաշնորհվել հիվանդանոցները, կլինիկաները, դեղատները: Այդ մենաշնորհը մեր հանրապետության համար ողբերգական փաստ է: Փաստորեն, առողջապահության բնագավառի հիմնարկների (հիվանդանոցներ, պոլիկլինիկաներ, դեղատներ) սեփականաշնորհումը կենտրոնանում է 3-4 անձանց ձեռքերում: Հավանաբար, դրա պատճառով է նաև, որ ՀՀ-ում չեն ձևավորվում առանձին մասնագիտությունների գծով բարձր որակավորում ունեցող կլինիկաներ: Յուրաքանչյուր հիվանդանոց (կլինիկա) բազմապրոֆիլ է, չկան այն նեղ մասնագիտական կենտրոնները, որտեղ երիտասարդ բժիշկները մասնագիտանան: Երկրորդ խնդիրը բարձր գներն են, երրորդը` շարունակական հսկողության գործընթացի վերացումը: Հավանաբար պետք է լինի ապահովագրական բժշկություն, սակայն դա հարուստ երկրների մենաշնորհն է, որը մեր երկրում դժվար է կիրառել:
– Քանի որ դուք կրթական հարցերով եք զբաղվել, երկար տարիներ եղել եք Մ. Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանի ռեկտորը, կցանկանայի անդրադառնայիք կրթական խնդիրներին: Կարծիք կա, որ խորհրդային տարիներին մենք ավելի որակյալ կադրեր ունեինք, քան հիմա:
– Ես մասամբ եմ համամիտ դրա հետ: Բժշկական համալսարանը 4-5 տարի առաջ աշխարհի լավագույն բժշկական համալսարանների ցանկում զբաղեցնում էր 87-րդ տեղը: Ցավոք սրտի, մեր լավագույն ուսանողների թիվը տարեցտարի պակասեց, ինչպես նաև բժշկական ինստիտուտում ստացած դիպլոմն իր ուժը կորցրեց: Կրթական մակարդակի վրա բացասական ազդեցություն ունեցան մասնավոր բուհերը և դրանց դիպլոմի ճանաչումը: Պետք է շեշտել, որ բժշկական համալսարանը որակյալ մասնագետներ է տվել և շարունակում է տալ: Իհարկե, բուհերին մեծ վնաս հասցրեց նաև վճարովի ուսուցումը:
– Անդրադառնանք «Առողջապահություն» հանդեսին, որը 55 տարեկան է, ի՞նչ կմաղթեիք նրան:
– Նախ, այդ առթիվ շնորհավորում եմ հանդեսի ողջ կոլեկտիվին` ցանկանալով հետագա հաջողություններ: Հիշում եմ` երբ ուսանող էի,«Առողջապահությունը» կար, և´բուժաշխատողները, և´ մեր ժողովուրդը մեծ հետաքրքրություն էր դրսևորում դրա նկատմամբ: Իմ բազմաթիվ հոդվածները ևս տպագրվել են այնտեղ: Հանդեսը հնարավորություն է տալիս, անկախ մարդու զարգացման աստիճանից, ծանոթանալ բժշկագիտության այնպիսի հարցերին, որոնք անհրաժեշտ են առօրյա կյանքում, օրինակ` անձնական հիգիենա, բազմաթիվ հիվանդությունների կանխարգելում, սպասվելիք վարակներ: Հանդեսում տպագրված հոդվածները մեծապես օգնել են մեր ժողովրդի բժշկական մակարդակի բարձրացմանը: Դժվար տարիներին, երբ շատ թերթեր փակվեցին, հանդեսը կարողացավ գոյատևել: Լավ կլիներ, որ ավելի հաճախ տպագրվեին ընտանեկան բժշկությանը, առողջ ապրելակերպին, ֆիզիկական ակտիվությանը, վատ սովորություններից (ծխելը, խմելը) հրաժարվելուն, ինչպես նաև անձնական հիգիենայի կանոնների պահպանման հարցերին նվիրված հոդվածներ: Կարևոր է, որ որոշակի ուշադրություն դարձվի նաև սեռական դաստիարակության հարցերին, հանրապետությունում հայտնի, բարձր որակավորում ունեցող բժիշկները տեղեկացնեին իրենց բնագավառում ձեռք բերված նվաճումների, առաջընթացի և անելիքների մասին:
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![«Առողջապահություն» հանդեսի 55-ամյա տարեդարձը «Առողջապահություն» հանդեսի 55-ամյա տարեդարձը](up/article/small/picture_17275.jpg)
Սիրելի ընթերցո′ղ,
Այս տարին կրկնակի հոբելյանական է` համընկել են մեր երկրի անկախության 20-ամյակը և «Առողջապահություն» հանդեսի 55-ամյա տարեդարձը...
![](images/calendar.png)
![Մեր նպատակը բուժօգնության որակի բարձրացումն ու մատչելիության ապահովումն է Մեր նպատակը բուժօգնության որակի բարձրացումն ու մատչելիության ապահովումն է](up/article/small/file_17276_7521210.jpg)
Հարցազրույց ՀՀ առողջապահության նախարար, բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Հարություն Քուշկյանի հետ:
Հետաքրքիր, բուռն և ստեղծարար ուղի է անցել ՀՀ առողջապահության նախարար, առողջապահության...
![](images/calendar.png)
![55-ամյա «Առողջապահություն» հանդեսը 55-ամյա «Առողջապահություն» հանդեսը](up/article/small/file_17278_6542733.jpg)
Տպաքանակը միշտ էլ եղել է պարբերականի գնահատման և հեղինակության ցուցանիշ: Միութենական ամենաբարձր ատյանների թույլտվությանբ, ԽՍՀՄ առողջապահության նախարարության որոշմամբ և Հայաստանի...
![](images/calendar.png)
![Լուրջ ձեռքբերումներն ակնհայտ են այս ոլորտում Լուրջ ձեռքբերումներն ակնհայտ են այս ոլորտում](up/article/small/picture_17279.jpg)
Հարցազրույց ՀՀ ԱԺ առողջապահության, մայրության և մանկության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, «Արաբկիր» բժշկական կենտրոնի գիտական ղեկավար, ՀՀ մանկական բժիշկների ասոցիացիայի նախագահ Արա Բաբլոյանի հետ...
![](images/calendar.png)
![Անկախությունն իրավական պետության կայացման կարևոր ուղենիշ է Անկախությունն իրավական պետության կայացման կարևոր ուղենիշ է](up/article/small/file_17283_3956788.jpg)
Հարցազրույց ՀՀ ԲԳԱ նախագահ, ՌԴ ԲԳԱ ակադեմիկոս, ՀՀ գիտության վաստակավոր գործիչ, պրոֆեսոր Լևոն Մկրտչյանի հետ...
![](images/calendar.png)
![Առաջնահերթը` առողջապահության համակարգի հետագա ամրապնդման, պահպանման խնդիրն է Առաջնահերթը` առողջապահության համակարգի հետագա ամրապնդման, պահպանման խնդիրն է](up/article/small/file_17284_8623020.jpg)
Հարցազրույց «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» բժշկական կենտրոնի տնօրեն, բ.գ.դ., պրոՖեսոր Արա Մինասյանի հետ...
![](images/calendar.png)
![Անարդարության դեմ պայքարը կառավարության գործունեության այսօրվա հրամայականն է: Հարցազրույց ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության աշխատակազմի ղեկավար Արտակ Գրիգորյանի հետ Անարդարության դեմ պայքարը կառավարության գործունեության այսօրվա հրամայականն է: Հարցազրույց ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության աշխատակազմի ղեկավար Արտակ Գրիգորյանի հետ](up/article/small/file_17287_5923160.jpg)
– Պարոն Գրիգորյան, Դուք մասնագիտությամբ բժիշկ եք, ինչպե՞ս հայտնվեցիք սոցիալական խնդիրներով զբաղվող ոլորտում...
![](images/calendar.png)
![Բժիշկը նախ ի´նքը պետք է հարգի իր սպիտակ խալաթը: Հարցազրույց ՀԲԱ հիմնադիր նախագահ, Սրտաբանության ԳԻ փոխտնօրեն, Կանխարգելիչ սրտաբանության կենտրոնի տնօրեն Պարունակ Զելվեյանի հետ Բժիշկը նախ ի´նքը պետք է հարգի իր սպիտակ խալաթը: Հարցազրույց ՀԲԱ հիմնադիր նախագահ, Սրտաբանության ԳԻ փոխտնօրեն, Կանխարգելիչ սրտաբանության կենտրոնի տնօրեն Պարունակ Զելվեյանի հետ](up/article/small/file_17288_1135422.jpg)
– Համեմատեք, խնդրեմ, Հայաստանի երեք հանրապետությունների ժամանակ ունեցած առողջապահական համակարգերը` շեշտը դնելով անկախության 20 տարիների վրա...
![](images/calendar.png)
![Նա անվերապահորեն սիրում էր իր հայրենիքը և անմնացորդ նվիրվեց նրան Նա անվերապահորեն սիրում էր իր հայրենիքը և անմնացորդ նվիրվեց նրան](up/article/small/file_17290_7776705.jpg)
Արցախյան ազատամարտի տարիներին ռազմադաշտում էին նաև Ղարաբաղյան շարժման առաջամարտիկներից շատերը, որոնք ոգևորված անկախության գաղափարով` պատրաստ էին իրենց կյանքը տալ հանուն այդ վեհ գաղափարի: Այդ նվիրյալներից էր նաև Գարեգին Հարությունյանը...
![](images/calendar.png)
![Առողջապահությունն այն ոլորտներից է, որը ԽՍՀՄ փլուզման հետ մեկտեղ չքայքայվեց: Հարցազրույց Հայկական հոգեբուժական ասոցիացիայի նախագահ, «Հոգեբուժական բժշկական կենտրոն» ՓԲԸ փոխտնօրեն Արմեն Սողոյանի հետ Առողջապահությունն այն ոլորտներից է, որը ԽՍՀՄ փլուզման հետ մեկտեղ չքայքայվեց: Հարցազրույց Հայկական հոգեբուժական ասոցիացիայի նախագահ, «Հոգեբուժական բժշկական կենտրոն» ՓԲԸ փոխտնօրեն Արմեն Սողոյանի հետ](up/article/small/file_17295_3426864.jpg)
– Ասացեք, խնդրեմ, պարոն Սողոյան, ի՞նչ ձեռքբերումներ եղան անկախության տարիներին հոգեբուժության ոլորտում...
![](images/calendar.png)
![Հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայությունը զարգացում է ապրում: Հարցազրույց ՀՀ ԱՆ աշխատակազմի պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության պետ Արտավազդ Վանյանի հետ Հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայությունը զարգացում է ապրում: Հարցազրույց ՀՀ ԱՆ աշխատակազմի պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության պետ Արտավազդ Վանյանի հետ](up/article/small/file_17297_1737219.jpg)
– Կցանկանայի զուգահեռներ անցկացնեիք ԽՍՀՄ սանիտարահակահամաճարակային և ՀՀ ԱՆ պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայությունների գործունեության միջև...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն