Առողջապահություն 3.2011
Մեր նպատակը բուժօգնության որակի բարձրացումն ու մատչելիության ապահովումն է
Հարցազրույց ՀՀ առողջապահության նախարար, բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Հարություն Քուշկյանի հետ:
Հետաքրքիր, բուռն և ստեղծարար ուղի է անցել ՀՀ առողջապահության նախարար, առողջապահության գործի հմուտ կազմակերպիչ, ՌԴ բնական գիտությունների և ՀՀ բժշկական գիտությունների ակադեմիաների իսկական անդամ, բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Հարություն Մաքսիմի Քուշկյանը:
Երևանի պետական բժշկական ինստիտուտի երիտասարդ շրջանավարտն իր աշխատանքային մկրտությունը ստանալով շտապ բուժօգնության թիվ 2 հիվանդանոցում որպես բժիշկ, այնուհետև աշխատեց ՀՀ պաշտպանության նախարարության ռազմաբժշկական վարչության պետ, ակտիվ մասնակցություն ունեցավ բաժանմունքների և առողջապահական ժամանակակից խոշոր կենտրոնների ստեղծման աշխատանքներին:
Մոսկվայում վիրաբուժական էնդոկրինոլոգիայի գծով մասնագիտական վերապատրաստում անցնելուց հետո, վերադառնալով Երևան` «Էրեբունի» հիվանդանոցում նա ստեղծեց էնդոկրինոլոգիական վիրաբուժության բաժանմունք, ստանձնելով բաժանմունքի վարիչի պարտականությունները, այնուհետև դարձավ հիվանդանոցի գլխավոր բժիշկ և ապա «Էրեբունի» բժշկական կենտրոնի հիմնադիր-տնօրենը:
Առողջապահության գործի կազմակերպչի աշխատանքին զուգահեռ նա անմասն չմնաց նաև ակտիվ քաղաքականությամբ զբաղվելուց, որի արդյունքում ընտրվեց ՀՀ Ազգային Ժողովի պատգամավոր:
– Պարոն նախարար, արցախյան ազատամարտի տարիներին Դուք զբաղվում էիք նաև վիրաբուժական գործունեությամբ: Ինչպիսի՞ հիշողություններ և անջնջելի տպավորություններ են մնացել այդ տարիներից:
– Արցախյան ազատամարտի և մեր երկրի անկախության կերտման առաջամարտիկներից էին նաև բուժաշխատողները, որոնք հաճախ նշտարը փոխարինեցին զենքով, ռմբակոծությունների ներքո բազում կյանքեր փրկեցին` հերոսաբար և նվիրումով, դժվարին պայմաններում, բարձր պրոֆեսիոնալիզմի շնորհիվ կատարեցին իրենց առաքելությունը` հազարավոր մարտիկների կյանք պարգևեցին, հույս ու հավատ ներշնչեցին ապագայի հանդեպ:
Մեր ժողովրդի ազատագրական պայքարի տարիների դժվարություններն ու երկրի սոցիալ-տնտեսական ծանր վիճակը երբեք չընկճեցին մեզ, այլ, ընդհակառակն, ինչպես ասում են, դժվարությունները բացահայտում են մարդու ներքին ռեսուրսները և հնարավորություն տալիս հաղթահարելու անհաղթահարելին, անհնարինը դարձնելու հնարավոր: Ամբողջ օրն անցնում էր հիվանդանոցում, մոմի լույսի տակ կատարում էինք վիրահատություններ: Շատ համախմբված, երիտասարդ կոլեկտիվ էր, խոչընդոտները լուծում էինք համատեղ ջանքերով,գիտեինք, որ դրանք ժամանակավոր են, կար մեծ ոգևորություն, հավատ, նվիրվածությունգործին ու հիվանդին, մասնագիտությանն ուգործընկերներին:
– Առողջապահության կազմակերպիչ դառնալուց հետո Դուք դադարեցիք զբաղվել վիրաբուժական գործունեությամբ: Այժմ, երբ տարիների հեռվից վերհիշում եք անցածը, արդյո՞ք Ձեզ մոտ կարոտի զգացում չի առաջանում սիրած մասնագիտության հանդեպ:
– Վիրաբուժությունը խանդոտ կնոջ է նման, կամ պետք է ամբողջովին նվիրվես իրեն, կամ` ոչ: Այսօր ես պետական կառույցի ղեկավար եմ և ժամանակի ու մեծ զբաղվածության պատճառով այդ ուղղությամբ առայժմ չեմ կարող մտածել, իսկ եթե առիթ լինի, ամենայն պատասխանատվությամբ և մեծ սիրով կրկին վիրահատություններ կկատարեմ, և ինձ թվում է, որ ամեն ինչ հաջող կստացվի:
– Խնդրում եմ զուգահեռներ անցկացնեք խորհրդային շրջանի և վերջին 20 տարիների առողջապահության ոլորտի աշխատողների կրթական մակարդակների միջև:
– Խորհրդային տարիներին մենք լավ կրթություն էինք ստանում, սակայն սահմանափակված էինք միայն ԽՍՀՄ բուհերում ձեռք բերվածգիտելիքներով ու փորձով: Հնարավորություն չկար ծանոթանալու եվրոպական և ամերիկյան առաջավոր փորձին ուգիտական նվաճումներին: Անկախության տարիները հնարավորություն ընձեռեցին, որ մենք արտասահմանյան պետական և մասնավոր բազմաթիվ կազմակերպությունների հետ համագործակցության լայն կապեր ստեղծենք:
Մեր ժողովուրդն այսօր էլ մեծ երախտագիտությամբ է հիշում աղետալի երկրաշարժի ժամանակ վիթխարի օգնություն ցուցաբերած երկրներին և միջազգային կազմակերպություններին: Պետք է նշեմ, որ միջազգային կապերը նպաստեցին ծանոթանալու աշխարհի զարգացած երկրներում կիրառվող բուժման նորագույն մեթոդներին:
– Ինչպիսի՞ հաջողություններ ձեռք բերվեցին 20 տարիներին և ինչպիսի՞ դժվարություններ հաղթահարվեցին:
– Նորանկախ հանրապետության առողջապահության ոլորտում տեղի ունեցան լուրջ բարեփոխումներ, բարելավվեց բժշկական ծառայությունների որակը, վերակառուցվեցին հիվանդանոցներն ու պոլիկլինիկաները, կառուցվեցին նորերը, որոնք հագեցված են ժամանակակից նորագույն սարքավորումներով: Իհարկե, դա ֆինանսական մեծ ծախսեր էր պահանջում, սակայն պետությունը կարողացավ միջոցներ գտնել և ներդնել առողջապահության զարգացմանգործին:
Վերջին 20 տարիներին առողջապահության գերակա խնդիրներն են եղել բնակչության առողջության առաջնային պահպանումը, պետության կողմից երաշխավորված անվճար բժշկական օգնությունն ու սպասարկումը: Հատուկ ուշադրություն է դարձվում սոցիալապես անապահով և առանձին խմբերում ընդգրկված անձանց բժշկական օգնությանը: Ուշադրության կենտրոնում է հատկապես մոր և մանկան առողջության պահպանումը, մշակվել և իրականացվում են մի շարք բարեփոխումներ:
Հաջողությամբ կյանքի է կոչվել «Ծննդօգնության պետական հավաստագրի ներդրման ծրագիրը», որի շրջանակներում լրացուցիչ ֆինանսական ներդրումները հնարավորություն են ընձեռել բարձրացնելու բուժաշխատողների աշխատավարձը: Դա նպաստեց ծառայությունն իրապես անվճար ու մատչելի դարձնելուն:
Առողջության առաջնային օղակում անվճար բուժօգնությունը նպաստում է բնակչության շրջանում տարաբնույթ հիվանդությունների վաղաժամ հայտնաբերմանն ու բուժմանը:
Այսօր ուշադրության կենտրոնում են մարզային հիվանդանոցներն ու պոլիկլինիկաները: Արդիականացվում և ժամանակակից բուժսարքավորումներով են հագեցվում հանրապետության մարզային բժշկական մի շարք կենտրոններ, հիվանդանոցներ, կլինիկաներ:
Վերջին տարիների նվաճումներից են նաև ընտանեկան բժշկության ինստիտուտի, երեխայի առողջության պետական հավաստագրի, ինչպես նաև համավճարի ներդրումն ու շտապ բուժօգնության ծառայության արդիականացումը:
Պետության կողմից մշակված և իրականացվող առողջապահության քաղաքականությունն ու ազգային ծրագրերը հիմք են տալիս հավաստիացնելու, որ բնակչության առողջությունը մշտապես գտնվում է պատկան մարմինների ամենօրյա ուշադրության կենտրոնում:
Ինչ վերաբերում է դժվարություններին, նշեմ, որ խորհրդային տարիներին մեր համակարգի ղեկավարումը իրականացվում էր մեկ կենտրոնից, իսկ անկախացումից հետո մենք դարձանք ինքնուրույն և ինքներս ստեղծեցինք կառավարման նոր համակարգ, կանոնակարգված օրենսդրական դաշտ:
Արդեն մի քանի մշակված ծրագրեր կան, որոնց իրականացման արդյունքում Հայաստանն առողջապահության առանձին ճյուղերի գծով կդառնա տարածաշրջանային մասնագիտացված կենտրոն, օրինակ, հակաքաղցկեղային և արյան հիվանդությունների բուժման նպատակով ստեղծվելիք կենտրոնները հագեցվելու են ժամանակակից տեխնոլոգիական նոր սարքավորումներով, դառնալով ոչ միայն Հայաստանի, այլև տարածաշրջանի կարևորագույն կենտրոններ: Ինչ խոսք, դրանք շատ ծախսատար և լուրջ ծրագրեր են, որոնց իրագործման համար ժամանակ է պետք, սակայն մենք վստահ ենք, որ շուտով այդ կենտրոնների ստեղծումը իրականություն կդառնա:
– Այժմ անդրադառնանք «Առողջապահություն» հանդեսին, որը 55 տարեկան է, ի՞նչ կմաղթեիք հանդեսին, ինչպիսի՞ն կցանկանայիք այն տեսնել ապագայում:
– 55-ամյա «Առողջապահության» համար վերջին 20 տարիները եղել են վայրիվերումների և մաքառումների տարիներ, սակայն հաղթահարելով բոլոր դժվարությունները, խմբագրության աշխատակազմը կարողացել է ոչ միայն պահպանել հանդեսի գոյությունը, այլև նոր շունչ ու որակ հաղորդել նրան: Լինելով ՀՀ առողջապահության նախարարության պաշտոնական լրատվամիջոցը, հանդեսը կարևոր դեր է ստանձնել հասարակության լայն շրջանակներին նախարարության ծրագրերն ու փոփոխությունները ներկայացնելու, բժշկական գիտելիքները ոչ միայն բժիշկ-մասնագետներին, այլև բնակչության լայն զանգվածներին հասցնելու գործում:
Հանդեսին մաղթում եմ առաջընթաց, ցանկանում եմ, որ ծավալը մեծանա, ընդգրկվեն բժշկագիտության նորությունները լուսաբանող հոդվածներ, անդրադարձ կատարվի բժիշկ-հիվանդ հարաբերություններին, բժշկական էթիկայի հարցերին և այլն:
Կարդացեք նաև
Սիրելի ընթերցո′ղ,
Այս տարին կրկնակի հոբելյանական է` համընկել են մեր երկրի անկախության 20-ամյակը և «Առողջապահություն» հանդեսի 55-ամյա տարեդարձը...
Տպաքանակը միշտ էլ եղել է պարբերականի գնահատման և հեղինակության ցուցանիշ: Միութենական ամենաբարձր ատյանների թույլտվությանբ, ԽՍՀՄ առողջապահության նախարարության որոշմամբ և Հայաստանի...
Հարցազրույց ՀՀ ԱԺ առողջապահության, մայրության և մանկության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, «Արաբկիր» բժշկական կենտրոնի գիտական ղեկավար, ՀՀ մանկական բժիշկների ասոցիացիայի նախագահ Արա Բաբլոյանի հետ...
Հարցազրույց ՀՀ ԲԳԱ նախագահ, ՌԴ ԲԳԱ ակադեմիկոս, ՀՀ գիտության վաստակավոր գործիչ, պրոֆեսոր Լևոն Մկրտչյանի հետ...
Հարցազրույց «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» բժշկական կենտրոնի տնօրեն, բ.գ.դ., պրոՖեսոր Արա Մինասյանի հետ...
Հարցազրույց ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի բնական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար Վիլեն Հակոբյանի հետ...
– Պարոն Գրիգորյան, Դուք մասնագիտությամբ բժիշկ եք, ինչպե՞ս հայտնվեցիք սոցիալական խնդիրներով զբաղվող ոլորտում...
– Համեմատեք, խնդրեմ, Հայաստանի երեք հանրապետությունների ժամանակ ունեցած առողջապահական համակարգերը` շեշտը դնելով անկախության 20 տարիների վրա...
Արցախյան ազատամարտի տարիներին ռազմադաշտում էին նաև Ղարաբաղյան շարժման առաջամարտիկներից շատերը, որոնք ոգևորված անկախության գաղափարով` պատրաստ էին իրենց կյանքը տալ հանուն այդ վեհ գաղափարի: Այդ նվիրյալներից էր նաև Գարեգին Հարությունյանը...
– Ասացեք, խնդրեմ, պարոն Սողոյան, ի՞նչ ձեռքբերումներ եղան անկախության տարիներին հոգեբուժության ոլորտում...
– Կցանկանայի զուգահեռներ անցկացնեիք ԽՍՀՄ սանիտարահակահամաճարակային և ՀՀ ԱՆ պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայությունների գործունեության միջև...
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
- Ժողովրդական դեղամիջոցներ
- Հղիություն. 4-րդ ամիս
- Հղիություն. 7-րդ ամիս
- Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
- «Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
- Հղիություն. 6-րդ ամիս
- Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
- Ամուսնական առաջին գիշերը
- Ընկերության մասին
- Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
- Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
- Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
- Դդում
- Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
- Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
- Սեռական գրգռում
- Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
- Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
- Չիչխանի օգտակար հատկությունները
- Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
- Հղիություն. 1-ին ամիս
- Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
- Դիմակներ` մազերի համար
- Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
- Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
- Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
- Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
- Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
- Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
- Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
- Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
- Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
- Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
- ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
- Իրիդիոսքրինինգ
- Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն