Չարորակ հիպերթերմիայի բարեհաջող բուժման դեպք. Արա Այվազյան, Նարեկ Մինասյան. armeniamedicalcenter.am

«Արմենիա» ՀԲԿ մանկական օրթոպեդիայի բաժանմունք էր ընդունվել 10 տարեկան տղա երեխա, որի մոտ առկա էր ստորին վերջույթների շատ բնորոշ ախտահարում՝ երկու կողմից աքիլեսյան ջլերի կարճացում: Նա քայլում էր թեք, թաթերի վրա, կրունկները չէին դիպչում գետնին: Իսկ նման քայլվածքը բերում է ամբողջ ստորին վերջույթների հոդերի և մկանների ձևախախտումների: Այդպիսի վիճակն առաջ է գալիս մի քանի հիվանդությունների արդյունքում՝ միոպաթիաներ, ծուռթաթություններ: Բայց երեխայի մոտ՝ հետազոտությունների արդյունքում, այդ բոլորը ժխտվել էին, և, բացի ջլերի կարճացումից, այլ բան չէր հայտնաբերվել, այդ պատճառով նրա մոտ ախտորոշվեց մանկական ուղեղային կաթված՝ ստորին վերջույթների, սրունք-թաթային հոդի կոնտրակտուրայով: Դա, իհարկե, չի նշանակում, որ գիտակցությունը ևս պետք է ախտահարված լինի:

Բարեբախտաբար, այս դեպքում հենց այդպես էր՝ մտավոր թուլություն երեխայի մոտ առկա չէ, նա դպրոցում լավ է սովորում:

Թերևս, երեխան կամ ուներ ինչ-որ բնածին թաքնված արատ, կամ ծննդաբերության ինչ-ինչ խնդիրներից էր շեղում զարգացել:
Նրա մոտ սիմետրիկ` երկու կողմից, աքիլեսյան ջլերը 4 սմ կարճ էին, և ընդամենը դրանք 4 սմ երկարացնելով, լիովին վերացվեց քայլքի դեֆեկտը:

Սակայն վիրահատության ընթացքում երեխայի մոտ դիտվեց ծանր բարդություն՝ չարորակ հիպերթերմիա, որը հանդիպում է շատ հազվադեպ: Չարորակ հիպերթերմիան դեղորայքի նկատմամբ յուրահատուկ ռեակցիա է, որի ժամանակ սկսվում է օրգանիզմի բոլոր մկանների քայքայում, ամբողջ օրգանիզմի մկանային սպազմ, ինչը անեսթեզիոլոգիական խնդիր է, ոչ թե` վիրաբուժական: Սա կարող է լինել բոլոր տարիքներում, անեսթեզիոլոգիական 100.000 դեպքերից մեկը:

Վիրահատությունը նորմալ էր ընթանում, այն երկար չի տևել՝ 1-1,5 ժամ: Կար նման վիրահատությունների մեծ փորձ, դրանք ամենօրյա, սովորական վիրահատություններ են: Պարզապես բարդությունը շատ անսպասելի էր, և, ընդհանրապես, այն հնարավոր չէ որևէ կերպ հետազոտություններով կանխատեսել:

Մինչ այժմ Հայաստանում դիտարկված նման դեպքերը լետալ արդյունք են ունեցել: Սա առաջին դեպքն էր, որ չարորակ հիպերթերմիա ախտորոշմամբ հիվանդն ապաքինվել է:  Աշխարհում այս ախտանիշով 90-95 տոկոսը մահանում են:

Երեխայի մոտ ախտորոշումն իրականացվեց արագ, երբ արդեն կարերն էին դրվում, ջերմությունն սկսեց բարձրանալ, երեխան ընկավ կոմայի մեջ և ոչնչի չէր արձագանքում: Մկանային քայքայման KFK ցուցանիշը, որը նորմայում մոտավորապես 300 է, ինֆարկտի ժամանակ՝ 600-1000, երեխայի մոտ հասել էր 50.000-ի:  Ջերմությունը բարձրացել էր մինչև 41-42°C: Երեխայի մարմինն ամբողջությամբ դրվել էր սառույցի մեջ, դեղեր էին ներարկվել, սակայն ջերմությունը չէր իջնում: Այն, որ 10 տարեկան երեխան այդ վիճակից դուրս եկավ, դա և՛ հրաշք է, և՛ ամբողջ անձնակազմի՝ անեսթեզիոլոգի, վնասվածքաբանական բաժանմունքի բժիշկների ջանքերի արդյունքն էր: Այս ախտանիշի բուժման համար խիստ յուրահատուկ դեղորայք է պետք, որը շատ թանկ է, շուտ է փչանում, պետք է գալիս հազվադեպ, այդ պատճառով էլ դժվար է ձեռք բերելը, բայց հնարավոր եղավ այն ձեռք բերել: Հետազոտությունները ևս կազմակերպվեցին շատ արագ, ամեն ինչ արվեց ասես վայրկյանների մեջ: Ոչինչ չի խնայվել, չի ձգձգվել այդ պահին:  

Հիվանդն այդ վիճակից դուրս է եկել լիովին առողջ, գիտակցությունը վերականգնվել է` առանց հիշողության կորստի, թերությունների:

Փաստորեն, անհնարինը բժիշկները հնարավոր դարձրեցին: Ամեն էտապում, վիճակի և բարդությունների ճիշտ գնահատմամբ` երեխան փրկվեց:

Մանկական բաժանմունքի ղեկավար, Այվազյան Արա Աշոտի, բժշկական գիտությունների դոկտոր-պրոֆեսոր,
Օրթոպեդ-վնասվածքաբան Նարեկ Մինասյան։

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ