Հեմոռագիկ վասկուլիտը երեխաների մոտ բավականին տարածված հիվանդություն է։ Գրականության մեջ այն նկարագրվում է տարբեր անվանումներով՝ անաֆիլաքսային ծիրանացան (պուրպուրա), կապիլյարատոքսիկոզ, վարակային-տոքսիկ ծիրանացան և այլն։ Ամենահաջողը «հեմոռագիկ վասկուլիտ» անվանումն է, քանի որ արտացոլում է հիվանդության ախտածնության երկու հիմնական պարագաները և կլինիկան՝ անոթների համակարգային բորբոքային ախտահարումը և հեմոռագիկ համախտանիշը։ Հեմոռագիկ վասկուլիտը վարակային-ալերգիկ կամ տոքսիկոալերգիկ հիվանդություն է...

Ծանր հարաճող անոթային հիվանդություն է, որի դեպքում առավելապես ախտահարվում են մանր ու միջին տրամաչափի զարկերակները։

Էթիոլոգիան և պաթոգենեզը։ Առաջանում է կրած վարակներից, թունավորումներից, վակցինաների ու շիճուկների ներարկումներից հետո և այլն։ Հիվանդությունը զարգանում է որպես նշված գործոնների նկատմամբ օրգանիզմի ցուցաբերած հիպերերգիկ ռեակցիայի արդյունք։ Այս դեպքում ևս, ինչպես և ուրիշ կոլագենային ու աուտոիմուն հիվանդությունների ժամանակ, գոյանում են իմուն կոմպլեքսներ, որոնք փոխազդելով անոթային համակարգի հետ, կազմալուծում են այն...

Հիվանդությունը հանդիպում է մինչև ութ տարեկան երեխաների մոտ։ Տղաները հաճախ են հիվանդանում մեկ տարեկանում։ Էթիոլոգիան անհայտ է։ Ենթադրվում է աուտոիմուն ծագումը։

Հիվանդության կլինիկական պատկերում հատկանշական է երկարատև բարձր ջերմությունը, որը նույնիսկ հակաբիոտիկների ազդեցությունից չի իջնում...

Արտասահմանյան գրականության մեջ հիշատակվում է այլ անվանումներով՝ «պոստանգինալ պոլիարթրիտ», «վարակային ռևմատիզմ», «երկրորդային քրոնիկական պոլիարթրիտ» և այլն։

Տվյալ հիվանդության ժամանակ հոդերում զարգացող բորբոքումները բնորոշվում են բարորակ և կարճատև ընթացքով (երբեմն կրկնվում են), հոդերի այլաձևություններ չեն առաջացնում և չեն ուղեկցվում սրտի փականների ախտահարումներով։ Հիմնականում հիվանդանում են դպրոցական տարիքի երեխաները...

Շարակցական հյուսվածքի համակարգային հիվանդություն է, որի դեպքում առավելապես ախտահարվում են մաշկն ու մկանները։

Էթիոլոգիան և պաթոգենեզը։ Անբավարար են պարզաբանված։ Վերջին տարիներին քննարկվում է հիվանդության ծագման, այդ թվում նաև շարակցական հյուսվածքի համակարգային որոշ հիվանդությունների ժամանակ այդ ախտաբանության առաջացման վիրուսային տեսությունը։ Հիվանդության առաջացման հարցում մեծ տեղ է տրվում օրգանիզմի աուտոիմուն պրոցեսներին...

Ոսկրահոդային համակարգի տուբերկուլոզային հիվանդությունների մեջ ըստ հաճախության գրավում է երրորդ տեղը։ Տուբերկուլոզային օջախները հաճախ ազդրի և ոլոքի ոսկրերի էպիֆիզում են տեղակայվում։ Հետագայում այդ օջախները տարածվում են և, որպես կանոն, ընդգրկում են նաև հոդը...

Ըստ հաճախության ողնաշարի տուբերկուլոզից հետո գրավում է երկրորդ տեղը։ Ախտաբանական պրոցեսը միակողմանի տեղակայում ունի։ Աջ և ձախ հոդն ախտահարվում են միևնույն հաճախությամբ։ Երեխաների մոտ երկկողմանի տուբերկուլոզային կոքսիտ խիստ հազվադեպ է հանդիպում...

Ոսկրահոդային տուբերկուլոզի ամենահաճախ հանդիպող ձևն է։ Ոսկրային ախտահատուկ փոփոխությունները տեղակայվում են ողների մարմինների եզրերին։ Սովորաբար ախտահարվում են մեկ կամ երկու հարակից ողները, որոնք ենթարկվում են քայքայման ու առաջ են բերում կոլապս։ Պրոցեսն արագորեն ընդգրկում է միջողնային աճառը, որի քայքայման հետևանքով միջողնային ճեղքը նեղանում է։ Հարողնուղեղային սառը թարախակույտեր են գոյանում...

Ոսկրահոդային տուբերկուլոզը տուբերկուլոզային վարակի արտահայտություններից է. Ոսկրում տուբերկուլոզային օջախի զարգացման համար առավել բարենպաստ պայմաններ են ստեղծվում նրա աճման ու զարգացման ժամանակ, երբ ոսկրային հյուսվածքն առավել վնասելի է։ Այդ շրջանում ոսկրային հյուսվածքը հարուստ է արյան դանդաղ հոսք ունեցող անոթներով, որն էլ նպաստում է տուբերկուլոզային հարուցիչների կուտակմանը։ Այդ պատճառով էլ երկար տարիներ ոսկրահոդային տուբերկուլոզը մանկական հիվանդություն էր համարվում...

Բնածին սիֆիլիսի դեպքում հաճախ ախտահարվում է ոսկրահոդային համակարգը։ Վաղ բնածին սիֆիլիսի համար, որն արտահայտվում է ծնվելու պահից մինչև 5 տարեկանը, հատկանշական է սպեցիֆիկ օստեոխոնդրիտների և պերիօստիտների զարգացումը։ Այս շրջանի համար սակավ բնորոշ են ոսկրերի գումոզ փոփոխությունները (Բ.Մ. Պաշկով, Մ.Մ. Ռայց)...