Դարեր շարունակ այնպիսի վարակիչ հիվանդություններ, ինչպիսիք են ժանտախտը, խոլերան, մալարիան, որովայնային տիֆը, մարդկությանը պատճառել են մեծագույն տառապանքներ։ Սակայն, նույնիսկ այսօր, գիտության և բժշկության առաջընթացի պայմաններում, վարակիչ հիվանդությունները չեն կորցրել իրենց արդիականությունը։ Հատկապես վերջին տարիներին, երբ ի հայտ եկավ քսաներորդ դարի ժանտախտը՝ ՄԻԱՎ վարակը։ Օրեցօր նորից գլուխ են բարձրացնում տուբերկուլյոզը (պալարախտը), մալարիան, հեպատիտ B–ն...

Պարանոցի փափուկ հյուսվածքների վնասվածքները կարող են հանգեցնել ուժեղ արյունահոսության և այտուցի, ինչը կարող է շնչուղիների խցանման պատճառ դաոնալ։ Պետք է միշտ նկատի ունենալ, որ պարանոցի վնասվածքները կարող են ուղեկցվել ողնաշարի վնասվածքներով։ Դադարեցրեք ցանկացած արտաքին արյունահոսություն՝ վերքի վրա ուղղակի ճնշում գործադրելով կամ համապատասխան սեղմման կետը սեղմելով։ Արգելվում է ճնշում գործադրելիս սեղմել զույգ քնային զարկերակները միաժամանակ...

Ծնոտի վնասվածքների դեպքում աոաջին հերթին ապահովեք շնչուղիների անցանելիությունը։

• Ստուգեք բերանի խոռոչում արյան առկայությունը։ Դադարեցրեք արյունահոսությունը։

• Սահմանափակեք գլխի և պարանոցի շարժումները։

• Ստորին ծնոտի կոտրվածքի դեպքում անշարժացրեք այն պարսատիկաձև վիրակապի օգնությամբ...

Բերանի և ատամների վնասվածքների դեպքում առաջին հերթին պետք է ապահովեք շնչուղիների անցանելիությունը, քանի որ նման վնասվածքները կարող են շնչառական բարդությունների պատճառ հանդիսանալ։ Օրինակ՝ հնարավոր է տուժածի շնչուղիների խցանում...

Քթի վնասվածքները սովորաբար հետևանք են բութ առարկայի հարվածի։ Դրանք հաճախ ուղեկցվում են քթից արյունահոսությամբ։ Քթից արյունահոսության ժամանակ ցուցաբերվող օգնությունը տե'ս` "Արյունահոսություններ"։ Քթի կոտրվածքի դեպքում վնասվածքի վրա տեղադրեք սառը թրջոց և ահազանգեք շտապ օգնություն...

Ականջի վնասվածքների դեպքում կարող են վնասվել ականջախեցին և թմբկաթաղանթը։ Գլխին հասցված հարվածից կամ ականջի մեջ որևէ առարկա մտցնելուց թմբկաթաղանթը կարող է պատռվել։ Միջավայրի ճնշման կտրուկ փոփոխությունը (օրինակ՝ ջրի խորքը սուզվելու կամ պայթյունի հետևանքով) նույնպես կարող է նման վնասվածքի հանգեցնել։ Տուժածը կարող է գանգատվել ականջի ցավից, լսողության խանգարումներից...

Գլխուղեղի ցնցումը գլխուղեղի գործունեության ժամանակավոր խանգարումն է, որը ճիշտ բուժում ստանալու դեպքում անցնում է առանց նշանակալից մնացորդային երեույթների։ Գլխուղեղը կարող է շատ սահմանափակ տեղաշարժվել գանգի խոռոչում։ Գլխին հասցված ցանկացած ուժեղ հարված կարող է ուղեղի ցնցման պաաճառ հանդիսանալ...

Ջրում պատահարներ կարող են տեղի ունենալ լողալիս, նավակով զբոսնելիս, ձկնորսության ժամանակ, նույնիսկ լոգանք ընդունելիս: Մարդը կարող է ջրահեղձ լինել՝ ակամա ջրի մեջ ընկնելով։ Օրինակ՝ ջրին մոտ գտնվելով, նա կարող է սայթաքել, ընկնել ջրի մեջ և չիմանալ ինչ անել։ Այս գլխում դուք կսովորեք որոշ տարրական հմտություններ, որոնք օգտակար կլինեն ջրում տեղի ունեցող դժբախտ պատահարների դեպքում...

Տուժածին առաջին օգնություն ցանկալի է ցուցաբերել անմիջապես դեպքի վայրում։ Մինչև առաջին օգնության ցուցաբերումը տուժածին տեղափոխելով՝ դուք կարող եք նրան լրացուցիչ վնասվածքներ պատճառել։ Սակայն երբեմն լինում են դեպքեր, երբ դուք ստիպված եք տեղափոխել տուժածին։ Տեղափոխելով տուժածին առանց համապատասխան պատրաստվածության՝ դուք կարող եք վնասել և՛ ձեզ, և՛ նրան։ Այս գլխում դուք կսովորեք, թե ինչպես ապահով տեղափոխել տուժածին՝ առանց ձեզ կամ նրան վտանգի ենթարկելու...

Գլխի և ողնաշարի վնասվածքները կազմում են ընդհանուր վնասվածքների չնչին մասը, սակայն անհամեմատ բարձր է նրանց հետևանքով առաջացած հաշմանդամությունն ու մահացությունը։ Գլխի և ողնաշարի վնասվածքները հաճախ ավտովթարների հետևանք են։ Այլ պատճառներից կարելի է նշել մարզական վնասվածքները, բարձրությունից վայր ընկնելը։ Նման վնասվածքները շտապ և համապատասխան օգնություն են պահանջում։ Ժամանակին ցուցաբերված ճիշտ օգնությունը կարող է կանխել հաշմանդամությունը կամ մահը...