«Մասնագիտությունը՝ բժիշկ» շարքից․ Արմենիա ՀԲԿ վերակենդանացման բաժանմունքի կլինիկայի ղեկավար Սիրանուշ Ավագյան. armeniamedicalcenter.am

Բժշկի աշխատանքն ունի դժվարության իր երանգները, Հիպոկրատի «ծանր գլխարկի» ծանրության տարբեր չափերը, և սխալ չի լինի ասել, որ անեսթեզիոլոգ-ռեանիմատոլոգի մասնագիտացումն ընտրած բժիշկներն ընտրում են ծանրերից ծանրը:

«Արմենիա» ՀԲԿ վերակենդանացման բաժանմունքի կլինիկայի ղեկավար Սիրանուշ Ավետիսի Ավագյանը հենց այդ նվիրյալ բժիշկներից է:   

«Ասում են՝ բժիշկը սովորում է մարդկային կորստին: Նման բան չկա. երբեք հնարավոր չէ կորստի հետ հարմարվել, հատկապես՝ վաղաժամ կորուստների: Դրա համար բաժանմունքում աշխատելու ընթացքում մենք աշխատում ենք մինչև վերջ անձնիրաբար նվիրվել, փորձել կյանքի բերել այն մարդկանց, որոնք դեռևս ոչ թե կյանքից հեռանալու, այլ… ապրելու իրավունքն ունեն»: Եվ Սիրանուշ Ավագյան Բժիշկը, Մարդը՝, ապրում է այլոց ապրելու իրավունքը պահպանելու, նրանց կյանք նվիրելու գործին ՝ իր կյանքը նվիրելով գրեթե անմնացորդ…

Ե՞րբ հասունացավ Ձեր մեջ բժիշկ դառնալու ցանկությունը։

Կյանքի բերումով բոլորն էլ հարազատների մեջ ունենում են հիվանդներ, որոնք օգնության կարիք են ունենում, և իրավիճակներ են ստեղծվում, երբ շփվում են բժիշկների հետ: Երբ խոշոր վրաերթի ենթարկվեց եղբայրս, մեր ընտանիքը ևս նման իրավիճակում հայտնվեց: Եղբորս կազդուրվելուց հետո հորս երազանքը դարձավ իր ընտանիքում բժիշկ ունենալը: Նա շատ հպարտ էր, որ զավակները գերազանց են սովորում և իր երազանքի իրականացման մեջ խնդիր չէր տեսնում: Այդ երազանքը շուտով դարձավ նաև իմը: Եվ այնպես, իմ մասնագիտական ընտրության մեջ մեծ դեր ունեցավ հայրս՝ մեծապատիվ Ավետիսը:

Երազանքը՝ երազանք, բայց բժիշկ դառնալը դժվար ճանապարհ է ենթադրում․․․

Այո, ճանապարհը հեշտերից չէ: Երբ առաջին կուրսում էի՝ որոշեցի չբավարարվել միայն ընթացիկ ուսումնառությամբ. փորձում էի ավելի մոտիկից ականատես լինել ծայրահեղ իրավիճակների, որոնք ինձ անչափ հետաքրքրում էին: Գրեթե ամբողջ ազատ ժամանակն անցկացնում էի վերակենդանացման բաժանմունքներում և վիրասրահներում: Փորձում էի լինել հանրապետության տարբեր հիվանդանոցներում՝ հատկապես այն բաժիններում, որտեղ ծայրահեղ վիճակներից փորձում էին հիվանդներին դուրս բերել: Այդպես շփվում էի բժիշկ անեսթեզիոլոգ-ռեանիմատոլոգների հետ որպես նրանց փոքր ընկեր, և հետագայում, բնականաբար, նեղ մասնագիտական ուղղություն ընտրեցի անեսթեզիոլոգիա-ռեանիմացիան: Իմ այդ համարձակ քայլը՝ ինձ բժիշկ տեսնելու ցանկությամբ ապրող հորս անգամ զարմացրեց, որովհետև գիտեր, թե ինչ վտանգավոր, անձնազոհություն պահանջող ուղի եմ ընտրել:

Որո՞նք են եղել առավել դժվար իրավիճակները։

Իհարկե փորձում էի նաև ընտանիքիս անդամներին օգտակար լինել: Սակայն, ցավոք, միշտ չէ, որ մեր ցանությունն իրականություն է դառնում և ամեն բան չէ, որ մեր հնարավորությունների սահմաններում է գտնվում: Ես ևս որոշ իրավիճակներում չկարողացա մեծ օգնություն ցուցաբերել, ունեցա կորուստներ․․․

Ինչո՞վ է այլ բժշկական ծառայություններից տարբերվում ռեանիմատոլոգիան, և որքանո՞վ է ծանր «Հիպոկրատի գլխարկը» վերակենդանացման բաժանմունքի բժշկի համար։

Ռեանիմացիայում աշխատելու ժամանակ հասկացա, որ դա մի ուրիշ աշխարհ է. այդ աշխարհում հայտնվում են բոլորը և այնտեղ հավասար են: Մի աշխարհ է, որտեղ մարդիկ ոչ միայն ֆիզիկական, այլ նաև հոգևոր մեծ օգնության կարիք ունեն: Եվ մարդը, որն ընտրել է բժիշկ-ռեանիմատոլոգի մասնագիտություն,ը պետք է նաև հոգևոր անձնավորություն լինի, որպեսզի հասկանա ծայրահեղ վիճակում գտնվող և այլ խնդիրներով մարդկանց:  Ես շնորհակալ եմ Աստծուց, որ մեր բաժանմունքում աշխատում են մարդիկ, որոնք ունակ են նվիրվելու:

Ձեր աշխատանքում ավելի բավարարվածությա՞ն, թե՞ ցավի զգացողությունն է գերաշռում:

Երբ հիվանդի վիճակը կարգավորվում է, մենք ոչ թե ոգևորվում ենք, այլ արդեն իր վիճակի համար հանգիստ, սկսում ենք նրան, կարծես թե, չնկատել:  Իսկ կորուստ ունենալիս ցավը մնում է: Երբ շատ վատ եմ զգում, կողքից երիտասարդ բժիշկները հիշեցնում են բազում լավ արդյունքներով դեպքերը, բայց միևնույն է՝ դա չի օգնում, զուգահեռներ չես կարողանում անցկացնել, և այդ կորուստների կողքին հիշել, թե որքան հիվանդներ կարողացար ոտքի հանել: Ես առողջացածներին «բաց եմ թողնում », իսկ մահացածներին չեմ կարողանում «բաց թողնել»: Այս նույն հոգեվիճակը բոլոր անեսթեզիոլոգներին է բնորոշ: Տանջվում ենք կորուստներով՝ չենք մոռանում, չենք հաշտվում դրանց հետ:

Ինչպիսի՞ մասնագիտական, մարդկային որակներ են պետք բժիշկ-անեսթեզիոլոգին։

Մեր աշխատանքում մասնագիտական կրթությունը, փորձը, տարիների ընթացքում ձեռքբերումները և ճիշտ ժամանակին ճիշտ դրսևորում ցուցաբեըելը մեծ նշանակություն ունեն: Այդ ամենի հետ պետք է, անկասկած, ունենալ մարդկային մոտեցում՝ մարդը մարդուն միշտ պետք է կարողանա օգտակար լինել, ձեռք մեկնել: Ցանկանում եմ, որ մեր ոլորտում հայտնված երիտասարդ բժիշկներն առաջնորդվեն այդ սկզբունքով: Մեր բաժնում ինձ ուրախացնում է այն, որ դա տեսնում եմ երիտասարդ բժիշկների մոտ:

Երբ որևէ մեկին օգնելը խնդիրների հետ է կապված (սոցիալական և այլ)՝ նրանցից միշտ նույնն եմ լսում. «Մեղք է»: Եվ վերջ, վճիռն արդեն կայացված է…

Այս ոլորտում պետք է լինել պարզ, հասարակ. գոռոզամտությունը, սեփական անձը վեր դասելը միշտ մասնագտությանը խանգարում են: Անհրաժեշտ է նաև պահպանել սթափությունը, այդ պահին զգացմունքներին չտրվելը, կենտրոնանալը ճիշտ գործողություններ իրականացնելու վրա, որովհետև աշխատանքային հրատապ գործողությունների մեջ մասնագիտական ճկունությունն է կարևոր: Հետո միայն կարելի է տրվել ապրումներին:

Բժշկության այսօրվա առաջընթացը․․․

Այսօրվա բժշկությունը բավականին մեծ հնարավորություններ է ընձեռնում՝ արագ հետազոտելու և արագ միջամտելու: Բժշկության հնարավորություններն այժմ շատ մեծ են նաև վիրաբուժության մեջ, որը թույլ է տալիս ավելի արագ կարգավորել կյանքին վտանգ սպառնացող իրավիճակները: Իհարկե, խելացի մոտեցումը և համապատասխան մասնագիտական  պատրաստությունը մեծ դեր ունեն հիվանդի ապաքինման համար:

Մեր հիվանդանոցն ունի իր անհատական մոտեցումը հիվանդներին:  Այստեղ մարդ-մարդ հարաբերության մեջ գերակշռում է մարդը: Մեր տնօրենի շնորհիվ մենք ազատ ենք և սահմանափաումներ չունենք

Նման դժվար՝ կյանքի գրեթե ամբողջ տարածքը գրաված մասնագիտության մեջ, որտե՞ղ եք կարողանում լիցքաթափվել։

Ամեն առավոտ ինձ արթնացնում են պատուհանս թակող-տկտկացնող տատրակները, որոնք սպասում են իրենց նախաճաշին. կերակրում եմ նրանց, հետո տանս շնիկներով եմ զբաղվում, երբ դուռս բացում եմ՝ շքամուտքում փիսիկն է սպասում կերակրվելու իր հերթին, բակ եմ իջնում՝  իմ  որդեգրած երկու շներն են մոտ վազում: Այդ շներից մեկը՝ Սևոն, դրսում արյունահոսում էր, օգնեցի և նա զգաց, որ կարող է գալ և իմ հովանու տակ մնալ, իսկ մյուսը՝ կրակոցից վնասված փոքր շնիկ էր, որին տարա վիրահատման: Եվ որպեսզի այդ շները դրսում չմնան՝ կահույքագործի մոտ երկու բույն պատվիրեցի նրանց համար:

Ամեն առավոտ Սևոն դիմավորում է, հարևաններն արդեն գիտեն, որ երբ նրան տեսնում են բակում, ուրեմն ես տարածքում եմ:

Կենդանիները մեր կյանքում շատ մեծ դեր ունեն, նրանց պետք է պարզապես մի փոքր օգնել:

Եվ ես կենդանիների մեջ եմ գտնում իմ հանգստությունը, որովհետև մարդկային դաժանությանը սահման չկա, մարդկային ագահությանն ու չարությանը՝ նույնպես: Կենդանիներն անշահախնդիր են, պարգևում են և չեն պահանջում գրեթե ոչինչ. ամենափոքր վերաբերմունքը նրանց գոհացնում է: Փորձում եմ շքամուտքը մաքուր պահել, որ որևէ հարևան տրտունջ չարտահայտի կեդանիների հանդեպ:

Մենք ազգովի դժվար փորձությունների մեջ ենք. Ձեր վերաբերմունքն  այս վիճակին․․․

Մի քիչ բարություն է պետք մեկս մյուսի նկատմամբ, հայը հային պետք է միայն բարություն անի: Վատ բառ պետք է մեր շուրթերից չհնչի և իրականություն դառնա: Մեզ պակասում է իրական  քիստոնյա լինելը:

Կյանքից Ձեր ուսանած դասերը՝ մեկ բանաձևում, որով կցանկանայիք կիսվել այլոց հետ։

Ամեն քայլափոխի՝ անգամ առանց հասկանալու, փոքր և մեծ մեղքեր ենք գործում, երբեմն նույնիսկ չգիտակցելով, որ դա մեղք է, մտածում ենք, որ ինչ-որ լավ բան ենք անում մե՛զ համար, մեր ընտանիքի՛ համար…Եվ քայլում ենք մեղքի դաշտով:  Հետո այդ մեղքերը հատիկ-հատիկ կանգնում են մեր առջև: 

Թող Աստված երիտասարդ սերնդին հեռու պահի մեղքերից, թող քնեն ու արթնանան թեթև սրտով: Իսկ մենք, որ այդ դաշտով անցած և բավականին խնդիրներ կուտակած մարդիկ ենք՝ ապաշխարենք, փորձենք ստանալ Աստծո ներողամտությունը: Անվերջ խնդրում եմ, որ մնացյալ կյանքի մեջ Տերն օգնի սխալ բառեր չասել, սխալ պահվածք չունենալ,  որովհետև… բավական է…

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ