Օստեոպորոզի միջազգային գիտաժողով. կլինիկական դեպքերի ճիշտ կառավարման մեթոդները

Օստեոպորոզի դեմ պայքարի միջազգային օրվա շրջանակում հոկտեմբերի 6-ին Հայաստանի ամերիկյան համալսարանում տեղի ունեցավ 10-րդ ամենամյա միջազգային գիտաժողովը: Գիտաժողովին ներկա էին արտերկրից ժամանած հեղինակավոր և տեղի հայ բժիշկներ: Գիտաժողովի կազմակերպիչներն էին՝ Օստեոպորոզի հայկական ասոցիացիան և ԱՄՆ Կոլումբիայի համալսարանի էնդոկրինոլոգիայի բաժնի ղեկավար, պրոֆեսոր Ջոն Բելեզիկյանը:

Ռևմատոլոգների համար նախատեսված սեմինարում քննարկվեցին համակարգային հիվանդությունների և նրանց դեղորայքային բուժման արդյունքում զարգացող երկրորդային օոստեոպորոզին հարող խնդիրներ: Շաքարային դիաբետի, ճարպակալման և օստեոպորոզի միջև կապին վերաբերող սեմինարին հիմնականում մասնակցում էին էնդոկրինոլոգները: Գինեկոլոգները սեմինարի ընթացքում կանանց դաշտանադադարից հետո ոսկրային փոփոխություններին վերաբերող խնդիրներից զատ` քննարկեցին նաև նախքան դաշտանադարը հորմոնների բալանսի փոփոխության դեպքում հիվանդների վարմանը վերաբերող հարցեր: Նախատեսված էր նաև օստեոպորոզի կանխարգելման համար վաղ տարիքից սննդի և ֆիզիկական ակտիվության կարևորության մասին առանձին սեմինար: Գիտաժողովի կազմակերպիչները վստահ են, որ նեղ մասնագիտական սեմինարներից ստացած գիտելիքներն իրենց կիրառությունը կգտնեն յուրաքանչյուր մասնագետի պրակտիկ աշխատանքում:   

 

Օստեոպորոզի հայկական ասոցիացիայի նախագահ Վարտա Բաբալյանը մեզ հետ զրույցում օստեոպորոզի հետ առնչվող շեշտադրված խնդիրների մասին մանրամասն տեղեկություն փոխանցեց:

– Օստիոպարոզ-ճարպակալում-դիաբետ այս եռյակ հիվանդությունների կապը ինչո՞վ է պայմանավորված:

– Օստիոպարոզը կարող է շաքարային դիաբետի հետևանք լինել, քանի որ հորմոնալ դիսբալանսից փոփոխվում է նաև ոսկրային խտությունը: Նախկինում ընդունված էր կարծել, որ օստեոպորոզի զարգացման ռիսկը մեծ է փոքրամարմին և նիհար կանանց մոտ: Այսօր հակառակ կարծիքն է շրջանառվում. ճարպակալումը կարող է առաջացնել օոստեոպորոզ: Համաձայն ժամանակակից հետազոտությունների՝ ճարպակալման ընթացքում ոսկրային համակարգի փխրունությունը մեծանում է: Նշյալ երեք հիվանդությունների միջև գոյություն ունի անմիջական կապ:

– Հատկապես ո՞ր տարիքային խմբին է սպառնում օստեոպորոզը

– Հիվանդությունը հատկապես տարածված է 50 տարեկանն անց կանանց շրջանում, որը պայմանավորված է դաշտանադադարի հետևանքով առաջացած հորմոնալ ֆոնի փոփոխությամբ: Ուստի հիսունն անց կանայք ռիսկային խմբում են: Օստեոպորոզը կարող է սպառնալ նաև երիտասարդներին՝ անկախ սեռից: Այս տարիքային խմբում, որպես օրենք,  օստեոպորոզը որևէ հիվանդության հետևանք է կամ վատ սովորությունների արդյունք (ծխելը, ալկոհոլի չարաշահումը, անառողջ սննդակարգը և այլն): Օստեոպորոզի զարգացման հիմքում անժխտելի է նաև ժառանգական գործոնը:

– Հաշվի առնելով D վիտամինի և օոսեոպորոզի միջև կապը` մեր երկրում խնդիրն ի՞նչ տարածվածություն ունի:

– Եթե հաշվի առնենք այն փաստը, որ Հայաստանն արևային երկիր է, իսկ մարդիկ իրենց կերակրացանկում ակտիվորեն օգտագործում են կաթնամթերք, հետազոտությունների արդյունքները հիասթափեցնող են: Փոքրիկ շրջանակում իրականացրել ենք հետազոտություն և պարզել, որ մեզ մոտ D վիտամինի պակասի լուրջ խնդիր գոյություն ունի: Օրգանիզմում D վիտամինի նվազագույն պակաս չափաբաժինը կարող է առաջացնել օստեոպորոզ` ոսկրային փխրունություն: Ներկայում նախատեսված է վիտամին D-ի խնդիրն ուսումնասիրելու համար լայնածավալ հետազոտություն իրականացնել:

 
– Ձեր խորհուրդն ընթերցողներին:

– Ավելի մատչելի և դյուրին է կանխել հիվանդությունը, քան` բուժել: Մեր կոչն է առավել վաղ տարիքից հետևել սեփական առողջությանը և առողջ ապրելակերպը դարձնել կենսակերպ, հրաժարվել առողջության համար լուրջ սպառնալիք հանդիսացող վատ սովորություններից՝ չծխել, չխմել, զբաղվել սպորտով և կանխարգելիչ հետազոտության համար այցելել բժշկի:

ԱՄՆ Կոլումբիայի համալսարանի էնդոկրինոլոգիայի բաժնի ղեկավար, պրոֆեսոր Ջոն Բելեզիկյանը մեր հետ զրույցում ողջունեց, որ գիտաժողովին ներկա էին բազմաթիվ հայ բժիշկներ, ովքեր եկել էին ծանոթանալու ժամանակից բժշկության նորագույն մոտեցումներին ու տեխնոլոգիաներին: 

– Օստեոպորոզի ոլորտում ժամանակակից բժշկությունն ի՞նչ նոր մոտեցումներ է առաջարկում:

– Վերջին տարիներին գործում է դենսիտոմետրիա բժշկական սարքը, որը ո՛չ միայն գնահատում է ոսկրային խտությունն, այլև՝ կոտրվածքի ռիսկը: Այս սարքով հնարավոր է գնահատել կոտրվածքի գենետիկ պատմությունը: Այս մոտեցումը հնարավորություն է ընձեռում բուժումը կազմակերպել առավել օպտիմալ և արդյունավետ: Դենսիտոմետրիայով իրականացվող հետազոտության տվյալները ստույգ են և ճշգրիտ:

– Խնդիրը միավորում է բժշկական ոլորտի տարբեր մասնագետների, ինչպե՞ս է կարգավորվում նրանց մոտեցումները ՝ ուղղված նույն խնդրի լուծմանը:

– Օստեպորոզի բուժման համար անհրաժեշտ է համակարգային մոտեցում, այդ իսկ պատճառով բուժմանը ներգրավվում են տարբեր մասնագետներ: Պատահական չէ, որ այսօրվա մեր կոնֆերանսին ներկա էին բժշկական ոլորտի տարբեր մասնագետներ, ովքեր իրենց մասնագիտական պրակտիկայում առնչվում են խնդրի բուժմանը: Շատ կարևոր է, որպեսզի օստեոպորոզի բուժման համար ներգրավված լինեն նաև ընտանեկան բժիշկները, քանի որ գանգատների դեպքում առաջինը դիմում են ընտանեկան բժշկին: Շատ ուրախ եմ, որ այս կոնֆերանսին հավաքվել են բազմաթիվ բժիշկներ, ովքեր ցանկանում էն է՛լ ավելին իմանալ օստեոպորոզի, դրա կանխարգելման և բուժման մասին: Այս կոնֆերանսի ընթացքում բժիշկներին հնարավորություն ընձեռվեց ծանոթանալու ժամանակակից բժշկության նոր մոտեցումներին:

– Ըստ Ձեզ՝ մեր երկրում օստեոպորոզն ի՞նչ տարածվածություն ունի և խնդրի բուժման համար ի՞նչ կարող եք առաջարկել:

– Հիվանդները ժամանակին չեն այցելում բժշկի: Հարկ է ռազմավարություն մշակել և հիվանդներին մասնագետների մոտ ուղղորդել ժամանակին:

– Օստեոպորոզի բուժման համար դեղորայքային և վիրաբուժական միջամտությունից զատ կա՞ այլընտրանք: 

– Առհասարակ, ավելի լավ է կանխել, քան` բուժել: Այս պարագայում միակ այլընտրանքն առողջ ապրելակերպն է և սեփական առողության նկատմամբ հոգատար վերաբերմունքը:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ