Բժշկի ընդունարանում
Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան. armeniamedicalcenter.am
![Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան. armeniamedicalcenter.am Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան. armeniamedicalcenter.am](up/article/big/file_62215_9291029.jpg)
Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. Նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան
Ինչպե՞ս կբնորոշեք միջողային սկավառակի ճողվածքը։
Միջողային սկավառակի ճողվածքը ողնաշարի հիվանդություն է, որի ժամանակ միջողային սկավառակը տարբեր պատճառներով տեղախախտվում է իր անատոմիական դիրքից՝ առաջացնելով կոնֆլիկտ շրջակա կառույցների հետ:
Միջողային սկավառակը երկու ողերի միջև գտնվող կապաններով սահմանափակված աճառային հյուսվածք է, որը պարունակում է պուլպոզ, դոնդողանման միջուկ:
Միջուկը, դուրս գալով ողնաշարային խողովակ, սեղմում է համապատասխան նյարդանոթային խուրձը, ողնուղեղը:
Որո՞նք են պատճառները և նպաստող գործոնները։
Ողնաշարի սկավառակի ճողվածքի պատճառ է հանդիսանում միջողային սկավառակի ոչ նորմալ սնուցումը, որն իր հերթին կարող է առաջանալ տարբեր պատճառներից: Դրանցից են ողնաշարի դեգեներատիվ դիստրոֆիկ փոփոխությունները: Միջողային սկավառակի ճողվածքի պատճառ կարող են հանդիսանալ նաև ողնաշարի վնասվածքները: Դրանք ընկնելու, վթարի, հարվածի հետևանքով առաջացած վնասվածքային /տրավմատիկ/ ճողվածքներն են:
Վնասվածքն առաջացնում է դիսկի սուր սեղմում /կոմպրեսիա/, և մի փոքր ճաքն արդեն նպաստում է ճողվածքի առաջացմանը: Ճողվածքի առաջացմանը նպաստում են նաև ֆիզիկական գերծանրաբեռնվածությունը, տարիքային փոփոխությունները:
Իսկ ընդհանրապես ողնաշարի ճողվածք հասկացությունը շատ լայն է. գրեթե բոլորի մոտ էլ հնարավոր է ճողվածքի առկայություն, որովհետև 22 տարեկանից հետո ողնաշարում սկսում են արդեն զարգանալ դեգեներատիվ փոփոխություններ:
Ինչպե՞ս է զարգանում ճողվածքը։
Ողնաշարային սկավառակի ճողվածքն ավելի հաճախ արտահայտվում է ողնաշարի գոտկային շրջանում, որտեղ էլ հիմնականում գտնվում է մարմնի ծանրության կենտրոնը: Միջողային սկավառակի արտաքին ֆիբրոզ օղը ժամանակի ընթացքում սկսում է ճաքեր ձեռք բերել և թուլանալ, և արդեն որևէ անզգույշ քայլ, ֆիզիկական աշխատանք նպաստում են այդ ճաքի ավելի մեծացմանը: Դա, ի վերջո, բերում է դոնդողանման միջուկի պարունակության դուրս գալուն դեպի բացված ճաքի շրջան: Երբ այն դուրս է գալիս դեպի ողնաշարային խողովակ, որտեղով նյարդեր են անցնում, դիտվում է նյարդաբանական խնդիր: Եթե այն վերին հատվածում է, տուժում է ողնուղեղը, և առաջ է գալիս նյարդաբանական համախտանիշ /դեֆիցիտ/:
Որտե՞ղ է ավելի հաճախ տեղակայվում միջողային ճողվածքը։
Ողնաշարի ճողվածքներն ըստ տեղակայման կարող են լինել մեդիալ՝ կենտրոնական խողովակի մեջ, պարամեդիալ, պարաֆորամինալ, ֆորամինալ:
Ճողվածքները կարող են լինել նաև բազմակի և ամենատարբեր չափերի: Սակայն ախտաբանության ընթացքը և ախտանշանները կախված են ոչ թե չափերից, այլ՝ տեղակայումից: Կան ֆորամինալ ճողվածքներ, որոնք առաջանում են ողնաշարային խողովակի ամենանեղ տեղում, որտեղով անցնում է նյարդը, և անգամ 4 մմ չափի դեպքում սարսափելի սուր ցավերի պատճառ են դառնում: Բայց երբեմն շատ մեծ, անգամ 2 սմ ճողվածքի դեպքում լուրջ ախտանշաններ չեն դիտվում:
Իմ աշխատանքի ընթացքում ամենատարբեր դեպքեր են եղել՝ ֆորամինալ փոքր ճողվածք, որին ոչ մի ցավազրկող չի օգնել, և մեծ չափի ու առանձնապես ախտանշաններ չառաջացրած ճողվածք:
Ինչպիսի՞ ախտանշաններ են դիտվում ողնաշարային սկավառակի ճողվածքի ժամանակ։
Միջողային սկավառակի ճողվածքն արտահայտվում է մեջքի ցավերով հիմնականում գոտկային հատվածում, որոնք ճառագայթում են դեպի ստորին վերջույթներ՝ առաջացնելով թմրածություն, ցավ կամ թուլություն: Ցավի տեղակայումը կախված է ճողվածքի տեղակայումից՝ գոտկայինի դեպքում ցավը կրակող բնույթի է, դեպի ստորին վերջույթներ ճառագայթող և կենտրոնանում է մեջքի ստորին հատվածում: Ժողովրդի մեջ այն հայտնի է ռադիկուլիտ, իշիաս, նյարդի բորբոքում և այլ անվանումներով: Այսօր նման ախտորոշումներ չեն դրվում, քանի որ ժամանակակից հետազոտություններով ճողվածքը շատ վաղ հայտնաբերվում է:
Ողնաշարի վերին հատվածի ճողվածքը դրսևորվում է մեջքի վերին հատվածի ցավերով, որը փոխանցվում է ձեռքերին, ուսերին, թիակային շրջանին, պարանոցին:
Միջողային սկավառակի յուրաքանչյուր ճողվածք տարբեր կերպ կարող է արտահայտվել, սակայն հիմնականում դրանք սուր բնույթ ունեն, հանկարծակի են առաջանում՝ կտրուկ թեքվելիս, պտտվելիս, ծանրություն բարձրացնելիս:
Պարանոցային հատվածի ճողվածքն այլ առանձնահատկություններ ունի. այն առաջացնում է նաև գլխացավ, գլխապտույտ, թմրություն, վեգետատիվ համակարգի խանգարումներ, քանի որ այդտեղ գտնվում են արյունատար անոթներ, որոնք, սպազմի ենթարկվելով, բերում են գլխուղեղի արյան շրջանառության խանգարումների:
Երկարատև պարանոցային օստեոխոնդրոզը կարող է նաև նևրոզի պատճառ դառնալ, որովհետև բարձին գլխի հարմար դիրք չգտնելը, չդադարող ցավերը բերում են քնի խանգարման: Ավելի շատ ախտաբանության մեջ ներգրավվում է կենտրոնական նյարդային համակարգը:
Ի՞նչ հետազոտություններ են անցկացվում։
Համալիր հետազոտությունն անհրաժեշտ է հիվանդի ընդհանուր պատկերը հասկանալու, ճողվածքի անհատականորեն ընտրված բուժում նշանակելու համար: Հետազոտություններից ամենաառաջինը նյարդաբանական զննումն է՝ նյարդաբանական խնդիրը կլինիկորեն գտնելը. թմրածություն, անզգայացում, ցավի ճառագայթում: Եթե նյարդաբանական խնդիր է հայտնաբերվում, բուժառուն ուղարկվում է ՄՌՏ-ի, որն ավելի փափուկ հյուսվածքների վերաբերյալ է տեղեկատվություն տալիս: Իսկ ոսկրային խնդիրների համար առաջին տեղում ԿՏ-ն է:
Կոնսերվատիվ և վիրաբուժական բուժման ընտրությունը։
Հետազոտությունների ժամանակ հաճախ հայտնաբերվում են տարբեր պաթոլոգիաներ՝ ուռուցքներ, անոթային խնդիրներ և իհարկե՝ ճողվածք: Այդ ամենի արդյունքում մշակվում է բուժման մոտեցումը: Եթե վիճակը սուր չէ և դեղորայքային բուժման կարիք կա, բուժառուն ուղարկվում է նյարդաբանի մոտ: Կոնսերվատիվ բուժման դեպքում դեղորայքի հետ նշանակվում են նաև տարբեր ֆիզիոթերապևտիկ միջոցառումներ:
Ոչ բոլոր ճողվածքներն են վիրահատելի․ դա խիստ ընտրողաբար է որոշվում: Որովհետև շատ դեպքերում նոր առաջացած ճողվածքը, չնայած իր մեծությանը, այնքան էլ անվերադարձելի չէ:
Սկզբում այն հեղուկային է, բայց աստիճանաբար ջրազրկվում, փոքրանում է ծավալով, և նյարդին սեղմող նրա ազդեցությունը գնալով նվազում է:
Բայց եթե խնդիրը շարունակվում է մի քանի ամիս, տանում վիճակի վատացման, եթե ցավը սուր է, և առկա է նյարդաբանական որոշակի համախտանիշ /դեֆիցիտ/՝ ստորին կամ վերին վերջույթների թուլություն կամ մարմնի որոշակի հատվածի թմրածություն, որը չի կարգավորվում ո՛չ ցավազրկողներով, ո՛չ հակաայտուցային և այլ դեղերով, և հիվանդը շտապ վիրահատական միջամտության կարիք ունի, կատարվում է վիրահատություն, և տարբեր մեթոդներով ճողվածքը հեռացվում է:
Ճողվածքի հեռացումից հետո շարունակվում է վերականգնողական բուժում, որպեսզի զերծ մնան կպումներից, բորբոքային խնդիրներից, և, իհարկե, նյարդը սնուցող, և օրգանիզմի որոշակի գործառույթները բարելավող միջոցառումներ կատարվեն:
Օգտագործվում են վիրահատական մի քանի մեթոդներ՝ էնդոսկոպիկ, բաց՝ ինվազիվ, փոքր ինվազիվ /վերջինի դեպքում հաճախակի կրկնություններ են լինում/: Ներկայում գրեթե չի կատարվում բաց վիրահատություն, արվում է միկրովիրահատություն՝ բաց, սակայն փոքր կտրվածքով:
Հիվանդի վրա վիրահատության տեսակը էական ազդեցություն չի թողնում․ վիրահատության հաջորդ օրը երկու դեպքում էլ հիվանդը քայլում է, սակայն ավելի գերադասելի է բաց վիրահատությունը, վիրաբույժի համար այն ավելի տեսանելի է, ապահով:
Ներկայում կիրառվում է նաև միջողային սկավառակի վապուրիզացիա /բարձր ջերմաստիճանով ազդեցության մեթոդ/, որը սակայն արդյունավետ է միայն նոր սկսվող ճողվածքների ժամանակ: Բայց այդ դեպքում ճիշտ ֆիզիկական հսկողություն պահպանելը, առողջ ապրելակերպը, քաշի վերահսկողությունը ևս 60-70 տոկոս դեպքերում կարող են արդյունք տալ: Եթե ճողվածքի կոմպրեսիան մեծ է, և այն ճիշտ բուժման չի ենթարկվում, կարող են լուրջ բարդություններ զարգանալ. գոտկային հատվածի դեպքում կարող է առաջանալ ստորին վերջույթների թուլացում, մկանային ատրոֆիա և, ի վերջո, հաշմանդամություն:
Ճողվածքի առաջացումից խուսափելու ձեր խորհուրդը։
Կանխարգելումը ճիշտ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունն է, մարզվելը, վիտամիններով հագեցած սնունդը, օրվա որոշակի ժամերի ակտիվ շարժման մեջ լինելը:
Այսօր ազգաբնակչությունը հիմնականում նստակյաց է, որի պատճառով միջողային սկավառակի վրա ծանրաբեռնվածությունն ավելի է մեծանում:
Իմ բուժառուներին խորհուրդ եմ տալիս առավոտյան զբաղվելու մարմնամարզությամբ: Պետք է ողնաշարային մկանա-ջլային հյուսվածքը լինի ձիգ, կոփված, ճկուն: Միջողային սկավառակները սնուցում են ստանում միայն շրջապատող կառույցներից: Եթե դրանք քիչ են շարժվում, արյան շրջնառությունը նվազում է, և ժամանակից շուտ են սկսվում դեգեներատիվ փոփոխությունները:
Վիրահատությունից հետո ևս թեթև մարմնամարզությունը ցուցված է:
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![«Պետք է պայքարել մարդու կյանքի համար՝ առանց ակնկալիքի»․ հարցազրույց մաշկաբան Հովհաննես Հովհաննիսյանի հետ «Պետք է պայքարել մարդու կյանքի համար՝ առանց ակնկալիքի»․ հարցազրույց մաշկաբան Հովհաննես Հովհաննիսյանի հետ](up/article/small/file_63598_7925109.jpg)
Ինչո՞ւ ընտրեցիք մաշկաբանի մասնագիտությունը:
2003 թվականինին, երբ ընդունվեցի մաշկաբանության և սեռավարակաբանության օրդինատուրա, դեռ չէի պատկերացնում...
![](images/calendar.png)
![Հիվանդը բժշկի մեջ պետք է ուժ, լույս և հույս տեսնի․ հարցազրույց Ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի Դեղորայքային ուռուցքաբանության բաժանմունքի ղեկավար Նաիրա Ջանոյանի հետ Հիվանդը բժշկի մեջ պետք է ուժ, լույս և հույս տեսնի․ հարցազրույց Ուռուցքաբանության ազգային կենտրոնի Դեղորայքային ուռուցքաբանության բաժանմունքի ղեկավար Նաիրա Ջանոյանի հետ](up/article/small/file_63136_2354621.jpg)
Ներկայում քիմիաթերապիայի դերը ուռուցքների բուժման գործընթացում։
Քիմիաթերապիան այսօր, ինչպես և շատ տարիներ առաջ, իր կարևոր և ուրույն դերն ունի ուռուցքաբանության մեջ...
![](images/calendar.png)
![Քաղցկեղի դեղորայքային բուժման ամենաօպտիմալ մեթոդներն են թիրախային եւ իմունաթերապիան. nairimed.com Քաղցկեղի դեղորայքային բուժման ամենաօպտիմալ մեթոդներն են թիրախային եւ իմունաթերապիան. nairimed.com](up/article/small/file_63113_8191275.jpg)
Այսօր քաղցկեղի դեղորայքային բուժման ամենաօպտիմալ մեթոդներն են թիրախային եւ իմունաթերապիան։ Երկուսն էլ ավանդական քիմիաթերապիայի հետ միասին հաջողությամբ կիրառվում են Նաիրի ԲԿ–ում...
![](images/calendar.png)
![«Արմենիա» ՀԲԿ արյան ծառայությունը. հարցազրույց Մարինե Թովմասյանի հետ. armeniamedicalcenter.am «Արմենիա» ՀԲԿ արյան ծառայությունը. հարցազրույց Մարինե Թովմասյանի հետ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62927_3476849.jpg)
Խոսենք «Արմենիա» ՀԲԿ արյան ծառայության մասին:
Կենտրոնում կատարվում են արյան հետ կապված այն գործառույթները, որոնք իրականացվում են...
![](images/calendar.png)
![Ի՞նչ է փոխվել. 16 տարի անց հարցազրույց Արմեն Չարչյանի հետ` նույն հարցերով Ի՞նչ է փոխվել. 16 տարի անց հարցազրույց Արմեն Չարչյանի հետ` նույն հարցերով](up/article/small/file_62765_4254548.jpg)
Մեդ-Պրակտիկ թիմի կողմից որոշում կայացվեց 2007 թվականին հրապարակվող «Ֆարմացևտ պրակտիկ» պարբերականի շրջանակում պրոֆեսոր Արմեն Չարչյանին հարցազրույցի ժամանակ հնչած...
![](images/calendar.png)
![Կրծքագեղձի քաղցկեղ. erebunimed.com Կրծքագեղձի քաղցկեղ. erebunimed.com](up/article/small/file_62487_715937.jpg)
Երբ հետազոտել կրծքագեղձը, անհրաժեշտ է կատարել ամենամյա հետազոտություն, թե բժշկի դիմել, երբ արդեն կան գանգատներ: Թեման պարզաբանում է «Էրեբունի» ԲԿ մամոլոգիայի և կրծքագեղձի...
![](images/calendar.png)
![Ինչպես կանխարգելել կաթվածը. erebunimed.com Ինչպես կանխարգելել կաթվածը. erebunimed.com](up/article/small/file_62358_8605428.jpg)
Ինչպես նվազեցնել գլխուղեղի կաթվածի՝ ինսուլտի ռիսկը. խորհուրդ է տալիս «Էրեբունի» ԲԿ կաթվածի կենտրոնի նյարդաբան Լինա Զուբալովան...
![](images/calendar.png)
![Բնածին հիպոթիրեոզի և ֆենիլկետոնուրիայի սքրինինգային հետազոտություններ․ նեոնատոլոգ Աիդա Դանիելյան. morevmankan.am Բնածին հիպոթիրեոզի և ֆենիլկետոնուրիայի սքրինինգային հետազոտություններ․ նեոնատոլոգ Աիդա Դանիելյան. morevmankan.am](up/article/small/file_62324_1718288.jpg)
Ե՞րբ , ի՞նչ նպատակով են կատարվում բնածին հիպոթիրեոզի, ֆենիլկետոնուրիայի սքրինինգային հետազոտությունները...
![](images/calendar.png)
![Գանգուղեղային վնասվածքներ. նյարդավիրաբույժ Կսպոյան Արայիկ. armeniamedicalcenter.am Գանգուղեղային վնասվածքներ. նյարդավիրաբույժ Կսպոյան Արայիկ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62223_5053708.jpg)
Գանգուղեղային վնասվածքների /ԳՈՒՎ/ պատճառները և դասակարգումը
Գանգուղեղային վնասվածքները կարող են առաջանալ տարբեր պատճառներով՝ ավտոպատահարների...
![](images/calendar.png)
![Կոնքազդրային հոդի սքրինինգ. նեոնատոլոգ Մարինա Զարգարյան. morevmankan.am Կոնքազդրային հոդի սքրինինգ. նեոնատոլոգ Մարինա Զարգարյան. morevmankan.am](up/article/small/file_62199_3599864.jpg)
Ի՞նչ է կոնքազդրային հոդի սքրինինգը
Մոր և մանկան առողջության պահպանման գիտահետազոտական կենտրոնում 2009 թ-ից սկսած կատարվում է...
![](images/calendar.png)
![Կոկորդի էնդոլարինգեալ վիրահատություններ․ քիթ-կոկորդ-ականջաբան Սոնա Մանուկյան. armeniamedicalcenter.am Կոկորդի էնդոլարինգեալ վիրահատություններ․ քիթ-կոկորդ-ականջաբան Սոնա Մանուկյան. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62196_4714579.jpg)
Կոկորդի ախտահարումների առանձնահատկությունները
Ժամանակակից քիթ-կոկորդ-ականջաբանության խնդիրների շարքում կոկորդի ախտահարումներն ամենահաճախ հանդիպողներից ե...
![](images/calendar.png)
![Քթի պլաստիկ վիրահատություն. հաճախ տրվող հարցերին պատասխանում է Հայկ Ենոքյանը Քթի պլաստիկ վիրահատություն. հաճախ տրվող հարցերին պատասխանում է Հայկ Ենոքյանը](up/article/small/file_62106_5297130.jpg)
Քթի պլաստիկ վիրահատությունը` ռինոպլաստիկան, ըստ դիմա-ծնոտային և պլաստիկ վիրաբույժ, բժշկական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Հայկ Ելոքյանի, մի ամբողջ փիլիսոփայություն է ու ներառում է և՛ ֆիզիկական...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն