Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

 

Հրատապ թեմա Հայաստանում

Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան. armeniamedicalcenter.am

Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան. armeniamedicalcenter.am

Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. Նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան

Ինչպե՞ս կբնորոշեք միջողային սկավառակի ճողվածքը։

Միջողային սկավառակի ճողվածքը ողնաշարի հիվանդություն է, որի ժամանակ միջողային սկավառակը տարբեր պատճառներով տեղախախտվում է իր անատոմիական դիրքից՝ առաջացնելով կոնֆլիկտ շրջակա կառույցների հետ:

Միջողային սկավառակը երկու ողերի միջև գտնվող կապաններով սահմանափակված աճառային հյուսվածք է, որը պարունակում է պուլպոզ, դոնդողանման միջուկ:

Միջուկը, դուրս գալով ողնաշարային խողովակ, սեղմում է համապատասխան նյարդանոթային խուրձը, ողնուղեղը:


Որո՞նք են պատճառները և նպաստող գործոնները։

Ողնաշարի սկավառակի ճողվածքի պատճառ է հանդիսանում միջողային սկավառակի ոչ նորմալ սնուցումը, որն իր հերթին կարող է առաջանալ տարբեր պատճառներից: Դրանցից են ողնաշարի դեգեներատիվ դիստրոֆիկ փոփոխությունները: Միջողային սկավառակի ճողվածքի պատճառ կարող են հանդիսանալ նաև ողնաշարի վնասվածքները: Դրանք ընկնելու, վթարի, հարվածի հետևանքով առաջացած վնասվածքային /տրավմատիկ/ ճողվածքներն են:

Վնասվածքն առաջացնում է դիսկի սուր սեղմում /կոմպրեսիա/, և մի փոքր ճաքն արդեն նպաստում է ճողվածքի առաջացմանը: Ճողվածքի առաջացմանը նպաստում են նաև ֆիզիկական գերծանրաբեռնվածությունը, տարիքային փոփոխությունները:

Իսկ ընդհանրապես ողնաշարի ճողվածք հասկացությունը շատ լայն է. գրեթե բոլորի մոտ էլ հնարավոր է ճողվածքի առկայություն, որովհետև 22 տարեկանից հետո ողնաշարում սկսում են արդեն զարգանալ դեգեներատիվ փոփոխություններ:

Ինչպե՞ս է զարգանում ճողվածքը։

Ողնաշարային սկավառակի ճողվածքն ավելի հաճախ արտահայտվում է ողնաշարի գոտկային շրջանում, որտեղ էլ հիմնականում գտնվում է մարմնի ծանրության կենտրոնը: Միջողային սկավառակի արտաքին ֆիբրոզ օղը ժամանակի ընթացքում սկսում է ճաքեր ձեռք բերել և թուլանալ, և արդեն որևէ անզգույշ քայլ, ֆիզիկական աշխատանք նպաստում են այդ ճաքի ավելի մեծացմանը: Դա, ի վերջո, բերում է դոնդողանման միջուկի պարունակության դուրս գալուն դեպի բացված ճաքի շրջան: Երբ այն դուրս է գալիս դեպի ողնաշարային խողովակ, որտեղով նյարդեր են անցնում, դիտվում է նյարդաբանական խնդիր: Եթե այն վերին հատվածում է, տուժում է ողնուղեղը, և առաջ է գալիս նյարդաբանական համախտանիշ /դեֆիցիտ/:

Որտե՞ղ է ավելի հաճախ տեղակայվում միջողային ճողվածքը։

Ողնաշարի ճողվածքներն ըստ տեղակայման կարող են լինել մեդիալ՝ կենտրոնական խողովակի մեջ, պարամեդիալ, պարաֆորամինալ, ֆորամինալ:

Ճողվածքները կարող են լինել նաև բազմակի և ամենատարբեր չափերի: Սակայն ախտաբանության ընթացքը և ախտանշանները կախված են ոչ թե չափերից, այլ՝ տեղակայումից: Կան ֆորամինալ ճողվածքներ, որոնք առաջանում են ողնաշարային խողովակի ամենանեղ տեղում, որտեղով անցնում է նյարդը, և անգամ 4 մմ չափի դեպքում սարսափելի սուր ցավերի պատճառ են դառնում: Բայց երբեմն շատ մեծ, անգամ 2 սմ ճողվածքի դեպքում լուրջ ախտանշաններ չեն դիտվում:

Իմ աշխատանքի ընթացքում ամենատարբեր դեպքեր են եղել՝ ֆորամինալ փոքր ճողվածք, որին ոչ մի ցավազրկող չի օգնել, և մեծ չափի ու առանձնապես ախտանշաններ չառաջացրած ճողվածք:

Ինչպիսի՞ ախտանշաններ են դիտվում ողնաշարային սկավառակի ճողվածքի ժամանակ։

Միջողային սկավառակի ճողվածքն արտահայտվում է մեջքի ցավերով հիմնականում գոտկային հատվածում, որոնք ճառագայթում են դեպի ստորին վերջույթներ՝ առաջացնելով թմրածություն, ցավ կամ թուլություն: Ցավի տեղակայումը կախված է ճողվածքի տեղակայումից՝ գոտկայինի դեպքում ցավը կրակող բնույթի է, դեպի ստորին վերջույթներ ճառագայթող և կենտրոնանում է մեջքի ստորին հատվածում: Ժողովրդի մեջ այն հայտնի է ռադիկուլիտ, իշիաս, նյարդի բորբոքում և այլ անվանումներով: Այսօր նման ախտորոշումներ չեն դրվում, քանի որ ժամանակակից հետազոտություններով ճողվածքը շատ վաղ հայտնաբերվում է:

Ողնաշարի վերին հատվածի ճողվածքը դրսևորվում է մեջքի վերին հատվածի ցավերով, որը փոխանցվում է ձեռքերին, ուսերին, թիակային շրջանին, պարանոցին:

Միջողային սկավառակի յուրաքանչյուր ճողվածք տարբեր կերպ կարող է արտահայտվել, սակայն հիմնականում դրանք սուր բնույթ ունեն, հանկարծակի են առաջանում՝ կտրուկ թեքվելիս, պտտվելիս, ծանրություն բարձրացնելիս:

Պարանոցային հատվածի ճողվածքն այլ առանձնահատկություններ ունի. այն առաջացնում է նաև գլխացավ, գլխապտույտ, թմրություն, վեգետատիվ համակարգի խանգարումներ, քանի որ այդտեղ գտնվում են արյունատար անոթներ, որոնք, սպազմի ենթարկվելով, բերում են գլխուղեղի արյան շրջանառության խանգարումների:

Երկարատև պարանոցային օստեոխոնդրոզը կարող է նաև նևրոզի պատճառ դառնալ, որովհետև բարձին գլխի հարմար դիրք չգտնելը, չդադարող ցավերը բերում են քնի խանգարման: Ավելի շատ ախտաբանության մեջ ներգրավվում է կենտրոնական նյարդային համակարգը:

Ի՞նչ հետազոտություններ են անցկացվում։

Համալիր հետազոտությունն անհրաժեշտ է հիվանդի ընդհանուր պատկերը հասկանալու, ճողվածքի անհատականորեն ընտրված բուժում նշանակելու համար: Հետազոտություններից ամենաառաջինը նյարդաբանական զննումն է՝ նյարդաբանական խնդիրը կլինիկորեն գտնելը. թմրածություն, անզգայացում, ցավի ճառագայթում: Եթե նյարդաբանական խնդիր է հայտնաբերվում, բուժառուն ուղարկվում է ՄՌՏ-ի, որն ավելի փափուկ հյուսվածքների վերաբերյալ է տեղեկատվություն տալիս: Իսկ ոսկրային խնդիրների համար առաջին տեղում ԿՏ-ն է:

 


Կոնսերվատիվ և վիրաբուժական բուժման ընտրությունը։

Հետազոտությունների ժամանակ հաճախ հայտնաբերվում են տարբեր պաթոլոգիաներ՝ ուռուցքներ, անոթային խնդիրներ և իհարկե՝ ճողվածք: Այդ ամենի արդյունքում մշակվում է բուժման մոտեցումը: Եթե վիճակը սուր չէ և դեղորայքային բուժման կարիք կա, բուժառուն ուղարկվում է նյարդաբանի մոտ: Կոնսերվատիվ բուժման դեպքում դեղորայքի հետ նշանակվում են նաև տարբեր ֆիզիոթերապևտիկ միջոցառումներ:

Ոչ բոլոր ճողվածքներն են վիրահատելի․ դա խիստ ընտրողաբար է որոշվում: Որովհետև շատ դեպքերում նոր առաջացած ճողվածքը, չնայած իր մեծությանը, այնքան էլ անվերադարձելի չէ:

Սկզբում այն հեղուկային է, բայց աստիճանաբար ջրազրկվում, փոքրանում է ծավալով, և նյարդին սեղմող նրա ազդեցությունը գնալով նվազում է:

Բայց եթե խնդիրը շարունակվում է մի քանի ամիս, տանում վիճակի վատացման, եթե ցավը սուր է, և առկա է նյարդաբանական որոշակի համախտանիշ /դեֆիցիտ/՝ ստորին կամ վերին վերջույթների թուլություն կամ մարմնի որոշակի հատվածի թմրածություն, որը չի կարգավորվում ո՛չ ցավազրկողներով, ո՛չ հակաայտուցային և այլ դեղերով, և հիվանդը շտապ վիրահատական միջամտության կարիք ունի, կատարվում է վիրահատություն, և տարբեր մեթոդներով ճողվածքը հեռացվում է:

Ճողվածքի հեռացումից հետո շարունակվում է վերականգնողական բուժում, որպեսզի զերծ մնան կպումներից, բորբոքային խնդիրներից, և, իհարկե, նյարդը սնուցող, և օրգանիզմի որոշակի գործառույթները բարելավող միջոցառումներ կատարվեն:

Օգտագործվում են վիրահատական մի քանի մեթոդներ՝ էնդոսկոպիկ, բաց՝ ինվազիվ, փոքր ինվազիվ /վերջինի դեպքում հաճախակի կրկնություններ են լինում/: Ներկայում գրեթե չի կատարվում բաց վիրահատություն, արվում է միկրովիրահատություն՝ բաց, սակայն փոքր կտրվածքով:

Հիվանդի վրա վիրահատության տեսակը էական ազդեցություն չի թողնում․ վիրահատության հաջորդ օրը երկու դեպքում էլ հիվանդը քայլում է, սակայն ավելի գերադասելի է բաց վիրահատությունը, վիրաբույժի համար այն ավելի տեսանելի է, ապահով:

Ներկայում կիրառվում է նաև միջողային սկավառակի վապուրիզացիա /բարձր ջերմաստիճանով ազդեցության մեթոդ/, որը սակայն արդյունավետ է միայն նոր սկսվող ճողվածքների ժամանակ: Բայց այդ դեպքում ճիշտ ֆիզիկական հսկողություն պահպանելը, առողջ ապրելակերպը, քաշի վերահսկողությունը ևս 60-70 տոկոս դեպքերում կարող են արդյունք տալ: Եթե ճողվածքի կոմպրեսիան մեծ է, և այն ճիշտ բուժման չի ենթարկվում, կարող են լուրջ բարդություններ զարգանալ. գոտկային հատվածի դեպքում կարող է առաջանալ ստորին վերջույթների թուլացում, մկանային ատրոֆիա և, ի վերջո, հաշմանդամություն:

Ճողվածքի առաջացումից խուսափելու ձեր խորհուրդը։

Կանխարգելումը ճիշտ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունն է, մարզվելը, վիտամիններով հագեցած սնունդը, օրվա որոշակի ժամերի ակտիվ շարժման մեջ լինելը:

Այսօր ազգաբնակչությունը հիմնականում նստակյաց է, որի պատճառով միջողային սկավառակի վրա ծանրաբեռնվածությունն ավելի է մեծանում:

Իմ բուժառուներին խորհուրդ եմ տալիս առավոտյան զբաղվելու մարմնամարզությամբ: Պետք է ողնաշարային մկանա-ջլային հյուսվածքը լինի ձիգ, կոփված, ճկուն: Միջողային սկավառակները սնուցում են ստանում միայն շրջապատող կառույցներից: Եթե դրանք քիչ են շարժվում, արյան շրջնառությունը նվազում է, և ժամանակից շուտ են սկսվում դեգեներատիվ փոփոխությունները:

Վիրահատությունից հետո ևս թեթև մարմնամարզությունը ցուցված է:

Սկզբնաղբյուր. armeniamedicalcenter.am
med-practic.com կայքի ադմինիստրացիան տեղեկատվության բովանդակության համար

պատասխանատվություն չի կրում
Loading...
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

ՀՀ ԱՆ. Մանկական պալիատիվ բուժօգնությունը` հանձնաժողովի օրակարգում
ՀՀ ԱՆ. Մանկական պալիատիվ բուժօգնությունը` հանձնաժողովի օրակարգում

Կայացել է երեխաների իրավունքների պաշտպանության ազգային միջգերատեսչական հանձնաժողովի հերթական նիստը։ Օրակարգի թեման՝ Հայաստանում մանկական պալիատիվ...

ԼՈՒՐԵՐ: Մանկական հիվանդություններ Լրահոս երեխաների մասին ԼՈՒՐԵՐ: Հրատապ խնդիրներ Հայաստանում
ԵՊԲՀ. Ամառային ճամփորդությունններին ընդառաջ հիվանդությունների կանխարգելման հիմնական միջոցառումները
ԵՊԲՀ. Ամառային ճամփորդությունններին ընդառաջ հիվանդությունների կանխարգելման հիմնական միջոցառումները

Մարդիկ ճանապարհորդելիս կարող են ենթարկվել առողջությանն առնչվող տարբեր ռիսկերի՝ պայմանավորված ճանապարհորդի առողջական վիճակով, ճամփորդության տեսակով...

ԼՈՒՐԵՐ: Հրատապ խնդիրներ Հայաստանում
ՀՀ ԱՆ. Դեղերի փոխհատուցման նոր մեխանիզմ է մշակվել
ՀՀ ԱՆ. Դեղերի փոխհատուցման նոր մեխանիզմ է մշակվել

Ապրիլի 1-ից սոցիալական կարգավիճակ ունեցող անձանց համար գործելու է սիրտ-անոթային և շաքարային դիաբետի դեղերի տրամադրման պիլոտային ծրագիր...

ԼՈՒՐԵՐ: Հրատապ խնդիրներ Հայաստանում
ՀՀ ԱՆ. Անվճար շճահամաճարակաբանական հետազոտություն կառավարելի և այլ վարակիչ հիվանդությունների նկատմամբ
ՀՀ ԱՆ. Անվճար շճահամաճարակաբանական հետազոտություն կառավարելի և այլ վարակիչ հիվանդությունների նկատմամբ

Մարտի 17-ից Առողջապահության նախարարության նախաձեռնությամբ Հայաստանում մեկնարկում է բնակչության շրջանում կառավարելի և այլ արդիական վարակիչ...

ԼՈՒՐԵՐ: Հրատապ խնդիրներ Հայաստանում
ՀՀ ԱՆ. Կիրականացվի բուժօգնության որակի ապահովման ինտեգրված պլան
ՀՀ ԱՆ. Կիրականացվի բուժօգնության որակի ապահովման ինտեգրված պլան

TAIEX փորձագիտական առաքելությունը ժամանել էր Հայաստան, որի նպատակն էր տեխնիկական աջակցություն ցուցաբերել առողջապահական ծառայությունների...

ԼՈՒՐԵՐ: Հրատապ խնդիրներ Հայաստանում
ՀՀ ԱՆ. Քննարկում` սոցիալական կրեդիտի առողջապահական ծախսերի փոխհատուցման թեմայով
ՀՀ ԱՆ. Քննարկում` սոցիալական կրեդիտի առողջապահական ծախսերի փոխհատուցման թեմայով

Առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը հանդիպում է ունեցել ստոմատոլոգիական ոլորտի խորհրդատուների հետ: Թեման` սոցիալական կրեդիտի...

ԼՈՒՐԵՐ: Հրատապ խնդիրներ Հայաստանում
ՀՀ ԱՆ. Անվճար շճահամաճարակաբանական հետազոտություն կառավարելի և այլ վարակիչ հիվանդությունների նկատմամբ
ՀՀ ԱՆ. Անվճար շճահամաճարակաբանական հետազոտություն կառավարելի և այլ վարակիչ հիվանդությունների նկատմամբ

Մարտի 17-ից Առողջապահության նախարարության նախաձեռնությամբ Հայաստանում մեկնարկում է բնակչության շրջանում կառավարելի և այլ արդիական վարակիչ...

ԼՈՒՐԵՐ: Հրատապ խնդիրներ Հայաստանում
ԵՊԲՀ. Կանանց առողջության խնդիրներն ու բարելավման ուղիները
ԵՊԲՀ. Կանանց առողջության խնդիրներն ու բարելավման ուղիները

Կանանց առողջությունն առանցքային դեր է խաղում հանրային առողջապահական համակարգում՝ հանդիսանալով բժշկական օգնության ընդհանուր մակարդակի...

Առողջ կին
ԵՊԲՀ. Գարունը՝ քրոնիկ հիվանդությունների սրացման շրջան. ինչու՞ և ինչպե՞ս կանխարգելել
ԵՊԲՀ. Գարունը՝ քրոնիկ հիվանդությունների սրացման շրջան. ինչու՞ և ինչպե՞ս կանխարգելել

Գարունը՝ քրոնիկ հիվանդությունների սրացման շրջան. Ինչու՞ և ինչպե՞ս կանխարգելել...

ԼՈՒՐԵՐ: Հրատապ խնդիրներ Հայաստանում
ՀՀ ԱՆ. Հայաստանում յուրաքանչյուր 2-րդն ունի ավելցուկային քաշ
ՀՀ ԱՆ. Հայաստանում յուրաքանչյուր 2-րդն ունի ավելցուկային քաշ

Աշխարհում յուրաքանչյուր ութերորդ մարդն ունի ավելորդ քաշ։ Վերջին 30 տարում մեծահասակների շրջանում ավելորդ քաշի ցուցանիշը կրկնապատկվել է, իսկ պատանիների...

ԼՈՒՐԵՐ: Ճարպակալում, նիհարում ԼՈՒՐԵՐ: Հրատապ խնդիրներ Հայաստանում
ՀՀ ԱՆ. Առողջապահության որակի բարելավման նպատակով վարկային համաձայնագիր է ստորագրվել 1 Մարտի 2025 շաբաթ
ՀՀ ԱՆ. Առողջապահության որակի բարելավման նպատակով վարկային համաձայնագիր է ստորագրվել 1 Մարտի 2025 շաբաթ

Հայաստանի առողջապահական ծառայությունների արդյունավետության բարձրացմանը և հասցեական կառավարման գործիքների ներդրմանն ուղղված...

ԼՈՒՐԵՐ: Հրատապ խնդիրներ Հայաստանում
ՀՀ ԱՆ. Ի՞նչ է սոցիալական կրեդիտը. որքա՞ն գումար կարող է վերադրաձվել դրա շրջանակներում
ՀՀ ԱՆ. Ի՞նչ է սոցիալական կրեդիտը. որքա՞ն գումար կարող է վերադրաձվել դրա շրջանակներում

Համընդհանուր հայտարարագրման համակարգում սոցիալական կրեդիտների վերադարձի շրջանակն ընդլայնվել է...

ԼՈՒՐԵՐ: Հրատապ խնդիրներ Հայաստանում
Սուր շնչառական հիվանդություններ. ի՞նչ անել
Սուր շնչառական հիվանդություններ. ի՞նչ անել

Հայաստանում այս պահին դիտվում է գրիպի և սուր շնչառական հիվանդությունների (ՍՇՀ) ակտիվություն։ Թե ինչպես կանխարգելել այս հիվանդությունները, ինչպես են դրանք ընթանում, և ինչ անել վարակվելու դեպքում պարզաբանել է...

Վարակաբանություն
Նոյեմբերի 16-ը Հանդուրժողականության (կամ տոլերանտության) միջազգային օրն է:
Նոյեմբերի 16-ը Հանդուրժողականության (կամ տոլերանտության) միջազգային օրն է:

1955 թ. նոյեմբերի 16-ին ՅՈՒՆԵՍԿՈ-Ի անդամ-պետությունները Դեկլարացիա ընդունեցին հանդուրժողականության սկզբունքների վերաբերյալ: 1996 թ. ՄԱԿ-ի Գլխավոր Անսամբլեան առաջարկեց անդամ-պետություններին ամեն տարի նոյեմբերի 16-ը նշել...

Հոգեկան առողջություն Հիշարժան տարեթվեր Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ