Հրատապ թեմա Հայաստանում
ԵՊԲՀ. «Երկարատև Քովիդ». հանրային առողջության նոր մարտահրավեր

Ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում նկատվում է COVID-19 համավարակի նահանջ, ինչը հանգեցնում է նաև դրա՝ առողջապահության առաջնահերթությունների շարքից դուրս մղվելուն:
Սակայն, թեև հիվանդացությունը նոր կորոնավիրուսային հիվանդությամբ նվազում է, ի հայտ է եկել նոր հիմնախնդիր, որին «Հերացի» վերլուծականն արդեն անդրադարձել էր՝ այսպես կոչված Long COVID կամ «Երկարատև Քովիդ»:
Այն հանդիպում է հիվանդությունը հաղթահարած մարդկանց շրջանում և դրսևորվում բազմաթիվ ախտանշաններով:
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության գնահատականի համաձայն` COVID-19-ով վարակվել է ավելի քան 600 միլիոն մարդ, որոնցից գրեթե 6,5 միլիոնը մահացել են:
Միևնույն ժամանակ, նոր կորոնավիրուսային հիվանդությունը հաղթահարած մարդկանց 10-20%-ի մոտ հիվանդության ախտանշանները պահպանվում են տևական ժամանակ՝ ներառյալ շնչառության դժվարացումը, հոգնածությունը, կոգնիտիվ դիսֆունկցիան և այլն:
«Երկարատև Քովիդ»-ի ախտորոշման համար առայժմ թեստավորման հնարավորություն չկա, վերջինիս հստակ պատճառները դեռևս բացահայտված չեն:
Այն առանձնահատուկ մարտահրավերներ է ստեղծում գիտնականների, հանրային առողջապահության մասնագետների և որոշումներ կայացնողների համար, որոնք պետք է ձգտեն, որպեսզի տվյալ երկրի հասարակությունն առաջ շարժվի՝ հաղթահարելով համավարակի հետևանքները:
Այսպես, համաձայն Էնթոնի Ֆաուչիի՝ վարակիչ հիվանդությունների գծով ԱՄՆ գլխավոր փորձագետի․
«Երկարատև Քովիդ»-ի դեպքում ցավալին, դժվարը և հիասթափեցնողն այն է, որ առկա են դրա բազմաթիվ տարրեր, որոնք չեն տեղավորվում հայտնի կամ ճանաչելի պաթոգեն գործընթացների մեջ: Օրինակ՝ եթե մարդը խիստ հոգնած է և անկարող է աշխատել, չկա լաբորատոր հետազոտություն, ռենտգեն, համակարգչային շերտագրություն կամ ՄՌՏ հետազոտություն, որը կհայտնաբերի ախտահարումը և կախտորոշի հոգնածության պատճառը»:
Նրա խոսքով` մասնագետները մինչ այժմ չգիտեն, թե ինչու է ուղեղը մթագնում:
Ինչպե՞ս է պատահում, որ մեկը, որն ինտելեկտուալ առումով շատ սրամիտ է և շատ եռանդուն, հանկարծ, նոր կորոնարովիրուսային հիվանդությամբ վարակվելուց հետո, ավելի քան կես ժամ չի կարողանում կենտրոնանալ որևէ բանի վրա: Իսկ ինչպե՞ս է ստացվում, որ պրոֆեսիոնալ մարզիկներն այլևս մարզվելու կարողություն չեն ունենում։
Ֆաուչին նշում է, որ սրանք բոլորն առեղծվածներ են, որոնք անհրաժեշտ է հնարավորինս մոտ ապագայում բացահայտել:
«Մյուս հետաքրքիր փաստն այն է, որ ախտանշաններն ավելի ցայտուն են հոգեբանական խնդիրներ ունեցող մարդկանց մոտ՝ դեպրեսիա և այլն։ Հետևաբար անհրաժեշտ է առաջնահերթ հետազոտել այս խմբի մարդկանց», - նկատում է փորձագետը:
ԱՀԿ-ն մի քանի հիմնական տարր է շեշտադրում, որոնք անհրաժեշտ են երկարատև COVID-19-ի դեմ տարվող աշխատանքներն առաջ մղելու համար:
Առաջին տեղում պացիենտների հետ տարվող աշխատանքների ընդլայնումն է՝ վերջինների ձայնն առավել լսելի դարձնելու նպատակով և հիվանդության դեմ պայքարի արդյունավետ քաղաքականություն ձևավորելու համար:
Հաջորդը համապարփակ տվյալների հավաքագրումն է՝ իրավիճակը հասկանալու և գնահատելու համար, ինչպես նաև միջազգային համագործակցության ամրապնդումը՝ երկրների միջև տեղեկատվության փոխանակումն առավել ինտենսիվ դարձնելու նպատակով:
Հարկ է նշել, որ աննուղակի տվյալները վկայում են, որ «Երկարատև Քովիդ»-ը արդի խնդիր է նաև Հայաստանի համար, քանի որ եթե ընդհանուր մահացությունն աստիճանաբար կայունանում է՝ վերադառնալով մինչքովիդյան ցուցանիշներին, ապա մահացությունը շնչառական օրգանների հիվանդություններից շարունակում է մնալ բարձր:
Մասնավորապես, Վիճակագրական կոմիտեի տվյալների համաձայն 2022թ. հունվար-օգոստոսին այն գերազանցել է նախորդ տարվա համանուն ցուցանիշը 5.6%-ով:
Կորոնավիրուսի ազդեցությունը մարդկանց առողջական վիճակի վրա գնահատելու նպատակով ԵՊԲՀ հանրային առողջության և առողջապահության կազմակերպման ամբիոնը նախաձեռնել և իրականացնում է «Կորոնավիրուսային հիվանդության ՊՇՌ կեղծ բացաասական արդյունքների առողջապահական, բժշկական և համաճարակաբանական հետևանքների գնահատում» հետազոտությունը, որի արդյունքները կարևոր ներդրում կարող են լինել խնդրի լուծման ռազմավարության որոշման ընթացքում:


Կարդացեք նաև

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության և ԱՄՆ Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնների տվյալների համաձայն կարմրուկի դեմ պատվաստումների ընդգրկվածությունը...



Առողջապահության նախարարի տեղակալ Արմեն Նազարյանն ու Ան գլխավոր քարտուղար Վարդուհի Գրիգորյանը Գյումրիում հանդիպել են շտապօգնության սպասարկման ծառայություններ մատուցող Շիրակի մարզի...



«Հերացի» վերլուծականը շարունակում է առողջության համապարփակ ապահովագրությանն առնչվող հրապարակումների շարքը, որի նպատակն է բարձրացնել մարդկանց իրազեկվածությունն բարեփոխման նպատակների...



Ոչ վարակիչ հիվանդությունների զարգացմանը նպաստող առավել տարածված ռիսկի գործոններից է ֆիզիկական թերակտիվությունը: Գիտնականների կողմից հավաքվել է տպավորիչ ապացուցողական բազա ֆիզիկական...



Առողջության համապարփակ ապահովագրության համակարգի ներդրումն առաջիկա տարիներին ոլորտի ամենակարևոր և էական բարեփոխումներից է...



Արցախում ստեղծված իրավիճակով պայմանավորված մի խումբ մտահոգ մասնագետներ հանձինս՝ «Միշել Օդեն Մայեր» կենտրոնի ՀԿ ղեկավար Աստղիկ Վարդանյանի, համախմբվեցին և սկսեցին խորհրդատվական աջակցություն տրամադրել...



Առողջության համապարփակ ապահովագրության ներդրումը պետք է սահուն լինի և ամենակարևորը` գործի հանրային շահին համապատասխան...



Ճանապարհատրանսպորտային պատահարները մահացության և հաշմանդամության առաջատար պատճառներից են, ինչպես ամբողջ աշխարհում, այնպես էլ Հայաստանում...



Փոփոխությունները քննարկելու նպատակով առողջապահության նախարարության, Երևանի քաղաքապետարանի առողջապահության վարչության և ԱՆ պետական առողջապահական գործակալության պատասխանատուները հանդիպել են...



Ծնելիության վրա ազդող առողջապահական գործոններում առաջնային տեղ է զբաղեցնում անպտղությունը, որի հաղթահարմանն ուղղված արդյունավետ միջոցառումների մշակումը և իրականացումը կարող է ներդրում ունենալ ժողովրդագրական...



Մոր և մանկան առողջության պահպանման գիտահետազոտական կենտրոն կարող են դիմել բոլոր շահառուները, ովքեր համապատասխանում են ծրագրի պայմաններին...



Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհը Ադրբեջանի կողմից արգելափակելու պատճառով ԱՀ առողջապահության նախարարության ենթակայության տակ գործող բուժհաստատություններում շարունակում են...



Կառավարության որոշմամբ ընդլայնվել է վերարտադրողական օժանդակ տեխնոլոգիաներով բուժօգնության իրավունքից օգտվելու իրավունք ունեցող քաղաքացիների շրջանակը...



Արցախը Հայաստանին կապող միակ ճանապարհը Ադրբեջանի կողմից արգելափակելու պատճառով ԱՀ առողջապահության նախարարության ենթակայության տակ գործող բուժհաստատություններում շարունակում են...



«Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարան» հիմնադրամի կառուցվածքում գործող բուժհաստատությունների բուժաշխատողները պարտավոր են պահպանել էթիկայի մի շարք կանոններ...






Notice: Undefined index: HTTP_X_FORWARDED_FOR in /sites/med-practic.com/classes/flud_class.php on line 33
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Ընկերության մասին
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Դդում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն