Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

HealthCare EXPO Armenia 2024

 

Իմունաբանություն

Քաղցկեղ, ՁԻԱՀ, գրիպ… Ո՞վ է փրկելու. իմունանբավարարություն

Իմունաքիմիան ուսումնասիրում է իմունիտետի քիմիական հիմքը (անընկալունակություն, օրգանիզմի ինֆեկցիաներին և օտարածին օրգանիզմների ներխուժմանը դիմադրողականություն (այդ թվում հիվանդածին միկրոօրգանիզմների), ինչպես նաև օտարածին նյութերի ազդեցությունը, որոնք հակագենային հատկություններ ունեն: 

 

Հիմնական խնդիրներն են իմունային հակամարմին-սպիտակուցների կառուցվածքի և հատկությունների, բնական և սինթետիկ հակագեների ուսումնասիրությունը, ինչպես նաև տարբեր օրգանիզմների այս երկու գլխավոր բաղադրատարրերի միջև իմունաբանական ռեակցիաների օրինաչափությունների հայտնաբերումը: Իմունաքիմիայի մեթոդներից օգտվում են նաև կիրառական նպատակներով, մասնավորապես պատվաստանյութերի և շիճուկների ակտիվ սկզբի առանձնացման և մաքրման համար: 

 

Իմունանբավարարության վիճակը բաղկացած է երկու մասից` առաջնային (բնածին) և երկրորդական: Երկրորդական իմունանբավարարության վիճակներից առանձնացվում է երեք ձև. 

 

Ձեռքբերովի`  առավել վառ օրինակ է ձեռքբերովի իմունանբավարարությունը` ՁԻԱՀ-ը: 

 

Ինդուկցված` առաջանում է կոնկրետ պատճառների արդյունքում. ռենտգենյան ճառագայթում, վնասվածքներ, վիրահատական միջամտություն, կորտիկոստերոիդների օգտագործում, ցիտոստատիկ թերապիա, ինչպես նաև իմունիտետի խանգարում, որը կրկնակի առաջանում է հիմնական հիվանդության հետևանքով (դիաբետ, լյարդի, երիկամների հիվանդություններ, չարորակ նորագոյացություններ):  

 

Ինքնակա ձև` բնութագրվում է ակնհայտ պատճառի բացակայությամբ, հրահրվում է իմունային ռեակտիվության խանգարմամբ:  

 

Իմունամոդուլացնող կոնկրետ դեղպատրաստուկների ընտրությունը և դրանց ներառումը համալիր բուժման մեջ, որը նշանակված է հիմնական հիվանդության բուժման համար, որոշում է բժիշկ-իմունաբանը, հաշվի առնելով իմունանբավարարության կլինիկական դրսևորումները և իմունային համակարգի վիճակը: 

 

Իմունաքիմիական մեթոդները լայն տարածում են գտել  տարբեր կառուցվածքների կենսաբանական ակտիվ միացությունների քանակական որոշման համար, ցածրմոլեկուլային հորմոններից մինչև բարձրմոլեկուլային վիրուսներն ու ամբողջական բջիջները: Իմունաքիմիան քաղցկեղային հիվանդությունների, ՁԻԱՀ-ի, վերարտադորղական գործառույթների խանգարման, դիաբետի ախտորոշման մեթոդներից մեկն է:

 

Եթե 50 տարի առաջ քաղցկեղային ուռուցք ախտորոշումը մահվան դատավճռի պես էր հնչում, ապա այժմ բժշկությունը խոշոր քայլերով առաջ է գնում և շարունակում է ուռուցքի դեմ պայքարի նոր մեթոդներ որոնել:  Նման մեթոդներից մեկն է իմունաթերապիան: Իմունաթերապիան հիմնված է ինտերլեյկին-2-ի խթանման վրա (ИЛ-2) իմունակոմպետենտ բջիջների, որոնք հարձակվում են ուռուցքի վրա: 

 

Իմունաթերապիան չի կարելի շփոթել քիմիաթերապիայի հետ (բուժում ցիտոտոքսիկ միջոցներով, այսինքն քաղցկեղային բջիջների բաժանմանը,  որի արդյունքում նորերն են ձևավորվում, խանգարող միջոցներ): Իմունաթերապիայի ժամանակ օրգանիզմ են ներմուծվում բուժիչ պատվաստանյութեր (դիզենթերիա, բրուցելոզ, տուլարեմիա, գրիպ), շիճուկներ (դիֆթերիա, կարկամախտ, բոտուլիզմ), որոնք պաշտպանական նյութեր են պարունակում (հակամարմիններ) հիվանդության հարուցչի կամ նրա տոքսինի դեմ: 

 

Այնպես որ, քիմիան այստեղ էլ այնքան էլ վատ չի երևում: 

 

Հիստոքիմիա և ցիտոքիմիա: Ինչու են ներկում մարդու հյուսվածքները:

 

Հիստոքիմիան հիստոլոգիայի բաժինն է, որն ուսումնասիրում է տարբեր քիմիական նյութերի և դրանց մետաբոլիզմի արդյունքների տեղակայումը հյուսվածքներում: Հիստոքիմիան ապահովում է կենսաքիմիայի և մորֆոլոգիայի կապը:

 

Գունավորման որոշ մեթոդներ հնարավորություն են տալիս բջիջներում հայտնաբերել այս կամ այն քիմիական նյութերը: Հնարավոր են ճարպերի, գլիկոգենի, նուկլեինաթթուների, նուկլեոպրոտեինների, որոշակի ֆերմենտների և բջիջների այլ քիմիական բաղադրատարրերի տարբերակված գունավորումները: Հյուսվածքների քիմիական կազմի ուսումնասիրության նպատակով հիստոքիմիայի դերն աճում է: Ընտրված են գունանյութեր, ֆլուորոքրոմներ և ֆերմենտներ, որոնք հնարավոր է միացնել առանձնահատուկ իմունագլոբուլիններին (հակամարմիններին) և հետևելով բջջի մեջ այդ միացությանը, նույնականացնել բջջային կառուցվածքները:  Հետազոտությունների այս ոլորտը իմունահիստոքիմիայի առարկան է: Իմունաբանական մարկերների օգտագործումը լուսային և էլեկտրոնային միկրոսկոպիայում նպաստում է բջջի վերաբերյալ գիտելիքների ընդլայնմանը, ինչպես նաև բժշկական ախտորոշումների ճշգրտության բարձրացմանը: 

 

Օպտիկական գունավորում: Գունավորման ավանդական հիստոլոգիական մեթոդները ուղեկցվում են ֆիքսացիայով, որը ոչնչացնում է հյուսվածքները: Օպտիկական գունավորման մեթոդները հիմնված են այն բանի վրա, որ բջիջները և հյուսվածքները, որոնք տարբերվում են հաստությամբ և քիմիական կազմով, նաև տարբեր օպտիկական հատկություններ ունեն: Արդյունքում, օգտագործելով բևեռացված լույսը, դիսպերսիան, ինտերֆերենցիան կամ փուլային կոնտրաստը, հաջողվում է ստանալ պատկերը, որի վրա կառուցվածքի մանրամասները տեսանելի են  շնորհիվ տարբեր պայծառության և/կամ գունավորման, իսկ սովորական լուսային մանրադիտակում նման մանրամասները քիչ են տարբերվում: Այս մեթոդները հնարավորություն են տալիս ուսումնասիրել ինչպես կենդանի, այնպես էլ ֆիքսված հյուսվածքները: Հիստոքիմիական մեթոդների օգնությամբ հաջողվել է առաջին անգամ ցույց տալ ՌՆԹ քանակի փոփոխությունների կապը սպիտակուցի սինթեզի հետ և քրոմոսոմային հավաքածուի մեջ ԴՆԹ պարունակության անփոփոխ լինելը:  

 

Ցիտոքիմիա տերմինը գրականության մեջ օգտագործվում է երկու նշանակությամբ, կամ բջջի ուլտրահիստոքիմիա, կամ միկրոսկոպիկ մեթոդների ամբողջություն, որը հնարավորություն է տալիս կատարել բջջի կամ բջիջների խմբի քիմիական և ֆերմենտատիվ հետազոտություն, պահպանելով դրանց մորֆոլոգիան:  

 

Ցիտոքիմիան քիմիական մեթոդներով ուսումնասիրում է  բջիջների կառուցվածքն ու գործառույթները, ներբջջային կառուցվածքը և դրանց կենսագործունեության արդյունքները: 

 

Մարդու օրգանիզմում պարունակվում է տարբեր տեսակների 1014 բջիջներ: Բույսերի բջջահյութում լուծված նյութերը (սախարազան, պոլիսախարիդները, ալկալոիդներ, տտպող նյութեր, պիգմենտներ, որոշ աղեր և այլն) օսմոսի ուժի շնորհիվ ապահովում են սննդարար նյութերի և ջրի թափանցումը բջջի մեջ և ստեղծում են բջջի և հյուսվածքների մեխանիկական լարվածությունը` տուրգորը:  

 

Օսմոսի միջոցով բոլոր բուսական և կենդանական օրգանիզմների բջիջներին ջուր է հասնում: Բույսերի հյուսվածքներում օսմոտիկ ճնշումը 0,5-2 ՄՊա է (անապատային բույսերում ավելի քան 10 ՄՊա է), սա է գլխավոր պատճառը, որ ջուրը արմատներից դեպի վեր է բարձրանում: Մարդու արյան մեջ 370C-ի դեպքում օսմոտիկ ճնշումը հավասար է 0,78 ՄՊա –ի: Ծարավի զգացողությունը պայմանավորված է օրգանիզմի ջրի պահանջով բջիջներում նորմալ օսմոտիկ ճնշումը վերականգնելու համար այն բանից հետո, երբ այն բարձրացած է լինում, օրինակ, աղի կերակուր ուտելուց հետո:    

Հեղինակ. Մարո Գաբրիելյան Ըստ Здоровье.ru նյութերի
Սկզբնաղբյուր. Առողջապահության լրատու 6-7.2012
Աղբյուր. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Loading...
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Իմունիտետ. armeniamedicalcenter.am
Իմունիտետ. armeniamedicalcenter.am

Իմունիտետն օրգանիզմում պատասխանատու է երկու գործընթացի համար. առաջինը օրգանիզմի պաշտպանությունն է հիվանդածին միկրոօրգանիզմներից, հաջորդը՝ օգնելն է օրգանիզմի վնասված հյուսվածքների վերականգնմանը...

Թերապիա
ՀՀ ԱՆ. Ինչպե՞ս է ազդում պատվաստանյութը
ՀՀ ԱՆ. Ինչպե՞ս է ազդում պատվաստանյութը

Այս հոդվածը պատվաստանյութերի մշակման և տարածման մասին հրապարակումներից է: ԱՀԿ-ի բացատրական նյութերից իմացե՛ք ավելին պատվաստանյութերի մասին՝ թե ինչպես են արտադրվում ու ներգործում...

Վարակաբանություն
Իմունիտետն ու քաղցկեղը․ նոր հետազոտություն. oncology.am
Իմունիտետն ու քաղցկեղը․ նոր հետազոտություն. oncology.am

Քարդիֆի համալսարանի գիտնականների հայտնագործությունը թույլ կտա բժիշկներին այնպես կարգավորել մարդու իմունային համակարգը, որպեսզի այն պայքարի քաղցկեղային բջիջների դեմ։ Դա կարող է ճանապարհ հարթել դեպի քաղցկեղի դեմ համադարման դեղամիջոցը...

Ուռուցքաբանություն
Թույլ իմունային համակարգի մասին հուշող 5 ազդանշան. tert.am
Թույլ իմունային համակարգի մասին հուշող 5 ազդանշան. tert.am

Իմունային համակարգը «պաշտպանիչ մեխանիզմ» է օրգանիզմի համար, որն ունակ է ետ մղելու տարատեսակ վիրուսները, բակտերիաները և հիվանդությունները, որոնց բախվում ենք օր-օրի...

Տեղեկատվություն ալերգոլոգ-իմունոլոգ բժիշկների, բժշկական հաստատությունների և սպառողների համար
Տեղեկատվություն ալերգոլոգ-իմունոլոգ բժիշկների, բժշկական հաստատությունների և սպառողների համար

Հայաստանի Հանրապետությունում ՀՀ ԱՆ “Դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն”-ի կողմից պետական գրանցում են ստացել “Սեվաֆարմա” (Չեխիայի Հանրապետություն) ընկերության...

Դեղամիջոցներ ԼՈՒՐԵՐ: Քիթ-կոկորդ-ականջ հիվանդություններ ԼՈՒՐԵՐ: Ակնաբանություն ԼՈՒՐԵՐ: Մաշկաբանություն Ալերգոլոգիա ԼՈՒՐԵՐ: Թերապիա ԼՈՒՐԵՐ: Ալերգոլոգիա
6 մոլորություն՝ պատվաստանյութերի մասին. news.am
6 մոլորություն՝ պատվաստանյութերի մասին. news.am

Որքան էլ պատվաստանյութերը կարեւոր նշանակություն ունեն բժշկության մեջ եւ կարող են իմունային համակարգի խթանման միջոցով մի շարք հիվանդությունների, ներառյալ՝ գրիպի դեմ կանխարգելիչ պայքարի գերարդյունավետ...

Առողջ երեխա
Իմունային համակարգը խթանելու 12 կենցաղային միջոց. med.news.am
Իմունային համակարգը խթանելու 12 կենցաղային միջոց. med.news.am

Իմունային համակարգը պաշտպանում է մեր օրգանիզմը հիվանդություններ հարուցող տարրերից եւ մանրէներից, ուստի կարեւոր է, որ այն հնարավորինս բարձր արդյունավետությամբ աշխատի...

Կանխարգելում և բուժում տանը
ԳԱՅԱՆԵ ՍԱՀԱԿՅԱՆ. Հայաստանն ազատ է պոլիոմելիտից, կարմրուկից և կարմրախտից. Մեկնարկել է «Իմունականխարգելման եվրոպական շաբաթ»-ը
ԳԱՅԱՆԵ ՍԱՀԱԿՅԱՆ. Հայաստանն ազատ է պոլիոմելիտից, կարմրուկից և կարմրախտից. Մեկնարկել է «Իմունականխարգելման եվրոպական շաբաթ»-ը

2004 թվականից եվրոպական տարածաշրջանում իրականացվում է «Իմունականխարգելման եվրոպական շաբաթ» նախաձեռնությունը, որի նպատակը հանրության շրջանում իրազեկությունը բարձրացնելն է, հետևաբար և պատվաստումների...

Վարակաբանություն Բժշկի ընդունարանում Թերապիա Բժիշկներ
Իմունային պատրաստուկների առավելություններն ու թերությունները
Իմունային պատրաստուկների առավելություններն ու թերությունները

Ներկայումս մրսածության կանխարգելման համար շատերը և իրենք են ընդունում իմունային պատրաստուկներ և, նույնիսկ, երեխաներին են տալիս: Սակայն, արդյոք, դա արդարացվա՞ծ է...

Բուժում Առողջապահության լրատու 1-2.2013
Հնարավո՞ր է չհիվանդանալ
Հնարավո՞ր է չհիվանդանալ

Մանրէների ու վիրուսների հետ ամեն օր «շփվում» է յուրաքանչյուրը: Որոշ մարդիկ շատ դյուրին հիվանդանում են, իսկ մյուսներն էլ ինֆեկցիայի հանդեպ կայունություն ունեն: Ինչո՞ւ: Իսկ հնարավո՞ր է չհիվանդանալ...

Վարակաբանություն Թերապիա Առողջապահության լրատու 4-5.2012
Իմունականխարգելումն առաջնային խնդիր

«Իմունիզացիայի եվրոպական շաբաթ» նախաձեռնության շրջանակներում, ապրիլի 23-ին Առողջապահության նախարարությունում ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչների համար անցկացվեց Կլոր սեղան, որի առանցքային թեման վերաբերում էր իմունականխարգելմանը...

Առողջապահության լրատու 4-5.2012
B12 վիտամինն ամրացնում է իմունիտետը
B12 վիտամինն ամրացնում է իմունիտետը

B12 վիտամինը կոբալտ պարունակող կենսաբանական ակտիվ նյութ է: Հաճախ այս վիտամինի անվան տակ հասկանում են ցիանոկոբալամինը, հատկապես այս ձևով է վիտամինը ներմուծվում մարդու օրգանիզմ...

Վիտամիններ և միներալներ Առողջապահության լրատու 1.2011 Թերապիա
Իմունիտետ. պատրաստ լինել՝ դիմակայելու
Իմունիտետ. պատրաստ լինել՝ դիմակայելու

Օրգանիզմի  պաշտպանական համակարգ` իմունիտետը, ուղեկցում է մեզ ամբողջ կյանքում: Առանց իմունային համակարգի  նորմալ աշխատանքի հնարավոր չէ դիմակայել ոչ մի հիվանդության...

Առողջապահության լրատու 3.2010
Իմունային համակարգ
Իմունային  համակարգ

Այս հոդվածը նպատակ ունի ընթերցողին ծանոթացնելու մարդու իմունային համակարգին, որի շնորհիվ մեր օրգանիզմն օժտված է հակազդելու մի ամբողջ շարք` մասնավորապես բակտերային, վիրուսային ծագում ունեցող հիվանդությունների և դրանցից պաշտպանվելու հատկությամբ` իմունիտետով...

Առողջապահություն 1.2010

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ