Նյարդաբանին հաճախ տրվող հարցերին պատասխանում է բժիշկ-նյարդաբան Վարդան Խաչիյանը. izmirlianmedicalcenter.com

Ո՞վ է նյարդաբանը:
Նյարդաբանը բժիշկ է, ով զբաղվում է նյարդաբանական հիվանդությունների ախտորոշմամբ և բուժմամբ:

Ի՞նչ հիվանդություններ է բուժում նյարդաբանը:

Նյարդաբանը բուժում է նյարդաբանական՝ կենտրոնական և ծայրամասային նյարդային համակարգերի հիվանդություններ: Կենտրոնականի մեջ մտնում են գլխուղեղն ու ողնուղեղը, ծայրամասայինի մեջ՝ ծայրամասային նյարդերը և վեգետատիվ նյարդային համակարգը: Նյարդաբանական հիվանդությունների թվին են պատկանում՝ գլխուղեղի և ողնուղեղի անոթային, դեգեներատիվ, ինֆեկցիոն-բորբոքային, ուղեղ-ողնուղեղային հեղուկի շրջանառության խանգարման հիվանդությունները և այլն:

Նյարդաբանական ինչպիսի՞ նեղ մասնագիտական ուղղություններ կան:

Ընդհանրապես զարգացած երկրներում ցանկացած մեծ մասնագիտություն բաժանվում է ճյուղերի, և կան բժիշկներ, ովքեր զբաղվում են միայն մեկ հիվանդությամբ: Մեր երկրում դրվածքը փոքր ինչ այլ է. նյարդաբանները հիմնականում զբաղվում են բոլոր նյարդաբանական հիվանդություններով, բայց կան նաև մասնագետներ, ովքեր զբաղվում են որևէ կոնկրետ հիվանդությամբ. օրինակ, կան առանձին էպիլեպտոլոգներ, ցրված սկլերոզով, սուր անոթային կամ նյարդամկանային հիվանդությամբ:

Որո՞նք են նյարդաբանության ոլորտում ամենահաճախ հանդիպող հիվանդությունները:

Նյարդաբանական հիվանդությունները կարելի է բաժանել երկու խմբի՝ առաջնային, այսինքն, մաքուր նյարդաբանական հիվանդություններ և երկրորդային, երբ այս կամ այն հիվանդության ժամանակ որպես բարդություն առաջանում է նաև նյարդային համակարգի ախտահարում: Այդ հիվանդություններից են՝ վահանաձև գեղձի, հարվահանաձև գեղձի հիվանդությունները, շաքարային դիաբետը, լյարդային, երիկամային անբավարարությունը և այլն: Նյարդային համակարգի վրա ազդող արտաքին գործոններից են՝ ջերմայինը գործոնը, ալկոհոլը, թմրանյութերը, կենցաղային թույները, գյուղատնտեսության մեջ օգտագործվող թունաքիմիկատները, նիկոտինը և այլն:

Ամենահաճախ հանդիպող նյարդային հիվանդությունները գլխուղեղի արյան շրջանառության խանգարման հետևանքով զարգացած հիվանդություններն են՝ ինսուլտները, գլխացավերը (միգրեն, կլաստերային և այլ գլխացավեր), ողնաշարային հիվանդությունները (նյարդարմատների բորբոքումներ, կոմպրեսիաներ, իշալգիաներ, նեյրոպաթիաներ և այլն): Ինֆեկցիոն, գենետիկ և այլ ծագման մյուս հիվանդություններն ավելի քիչ են հանդիպում:

Ե՞րբ այցելել նյարդաբանին:

Նյարդաբանին պետք է այցելել գլխի, վերջույթների հետ կապված գանգատների դեպքում, այլ մասնագետների կողմից չհստակեցված ցավային համախտանիշի, դեմքի ցավերի ժամանակ, երբ չկան քիթ-կոկորդ-ականջի, դիմածնոտային և այլ պատճառներ, գլխապտույտի, սրտխառնոցի, փսխման դեպքում, եթե դրանք կապ չունեն մարսողության խանգարման հետ: Այլ մասնագետները պետք է ուղղորդեն նյարդաբանի մոտ, եթե իրենց պաթոլոգիաները ժխտվում են և կասկածվում է նյարդային համակարգի ախտահարում:

Իսկ նևրոտիկ վիճակների, անքնության, վախերի հարցերով մի քանի մասնագետներ են զբաղվում՝ նյարդաբան, հոգեբան, հոգեթերապևտ, ծանր դեպքերում նաև հոգեբույժ:

Նյարդաբանական հետազոտման ի՞նչ մեթոդներ կան:

Նյարդաբանական հետազոտման մեթոդները շատ են՝ մագնիսառեզոնանսային շերտագրություն (ՄՌՇ), համակարգչային շերտագրություն(ՀՇ), ռենտգեն, նեյրոգրաֆիկ հետազոտություններ, գլխուղեղի էլեկտրոէնցեֆալոգրաֆիա, եթե ենթադրվում է գլխուղեղի կամ ողնուղեղի վարակային կամ ուռուցքային բնույթի հիվանդություն, կատարվում է նաև ողնուղեղային պունկցիա և ողնուղեղային հեղուկի, արյան և այլ  հետազոտություններ:

Ինչպե՞ս է ընթանում խորհրդատվությունը:

Խորհրդատվությունն ունի մի քանի փուլ. նախ հավաքվում է անամնեզ. պարզվում են հիվանդի գանգատները, հիվանդի կարծիքով դրանց առաջացման պատճառները (վնասվածք և այլն), կարևոր են նաև հիվանդի սովորությունները, կենցաղի, աշխատանքի բնույթը, վնասակար գործոնների առկայությունը: Խորհրդատվության երկրորդ մասում կատարվում է հիվանդի արտաքին զննում. ուշադրություն է դարձվում  հիվանդի արտաքին տեսքին, մաշկի վիճակին, գույնին, այտուցների, ցանի առկայությանը: Հաջորդ փուլն արդեն նյարդաբանական վիճակի ստուգումն է: Մյուս փուլն արդեն անհրաժեշտության դեպքում իրականացվող  գործիքային հետազոտությունները և անալիզներն են՝ ՄՌՇ, ՀՇ, ռենտգեն հետազոտություն,ԷԷԳ, ԿՆՀ-ի արյան շրջանառության ստուգում՝ դոպլեր, դուպլեքս և այլն:

Որո՞նք են նյարդաբանական ամենահնարավոր ռիսկերը և բարդությունները:

Կան նյարդաբանական որոշ հիվանդություններ, որոնց ժամանակ ախտահարվում են օրգանիզմի կենսական ֆունկցիաները՝ կլման ակտը, շնչառությունը, սիրտ-անոթային համակարգի ֆունկցիան, գիտակցությունը: Դա հիմնականում լինում է ուղեղաբնի ախտահարման դեպքում, քանի որ այդտեղ են գտնվում հիմնական կենսական կենտրոնները:

Բարդությունները շատ են. օրինակ, ԿՆՀ-ի անոթային հիվանդությունների ժամանակ, գենետիկ, պրոգրեսիվող նյարդային պաթոլոգիաների դեպքում, որպես բարդություն և հետևանք կարող է առաջանալ հաշմանդամություն՝ վերջույթների պարալիչի պատճառով շարժունակության սահմանափակում: Լուրջ բարդություն է նաև նյարդաբանական պաթոլոգիայի արդյունքում հոգեկան  խանգարումը՝ դեպրեսիաները, միգրենի, կլաստերային գլխացավերի ժամանակ անգամ սուիցիդալ մտքերը:

Դեպրեսիա, սթրես, նևրոզ. ի՞նչ դերակատարում ունի նյարդաբանը դարի այս խնդիրների լուծման հարցում:

Դեպրեսիան, սթրեսը, նևրոզները ներկայումս՝ կախված կյանքի ժամանակակից որակներից և խնդիրներից բավականին շատ են: Այս պաթոլոգիաներով զբաղվում են նաև այլ մասնագետներ՝ հոգեբաններ, հոգեթերապևտներ, հոգեբույժներ, սակայն նյարդաբանի դերը ևս շատ մեծ է: Դեպրեսիայի դեպքում հակադեպրեսիվ պրեպարատներ են նշանակվում, սթրեսից առաջացած վիճակների ժամանակ՝ հակասթրեսային պրեպարատներ, նևրոզների դեպքում էլ կան հատուկ հականևրոզային պրեպարատներ:

Եվ բոլոր դեպքերում էլ կարևոր է առողջ ապրելակերպը:

Հարցերին պատասխանեց «Իզմիլյան» ԲԿ կոնսուլտացիոն-ախտորոշիչ բաժանմունքի բժիշկ-նյարդաբան Վարդան Խաչյանը

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ