Վարակաբանություն
Տուբերկուլոզ բուժման երաշխիքը վաղ հայտնաբերումն է

Տուբերկուլոզն աշխարհում ամենատարածված վարակիչ հիվանդություններից է: Զարգացող երկրներում մեծահասակների շրջանում հաշվառված վարակակիրների թիվը հասնում է 30-60%-ի: Յուրաքանչյուր տարի մոտավորապես 8 մլն մարդ է տուբերկուլոզով հիվանդանում, իսկ 3 մլն-ը` մահանում:
Հինգ տարեկանից բարձր բնակչության շրջանում տուբերկուլոզը մահացության գլխավոր պատճառներից մեկն է:
Վարակի հիմնական աղբյուրը տուբերկուլոզով, հատկապես դրա թոքային ձևով հիվանդ մարդն է, որը մանրէներ է արտազատում շրջակա միջավայր: Որոշակի վտանգ է ներկայացնում հիվանդ կենդանիների (կովեր, այծեր) չվարակազերծված (չպաստերիզացված) կաթը: Հիվանդ հավի հում ձուն նույնպես կարող է լինել վարակի աղբյուր. առաջանում է միկոբակտերիոզ, որը տուբերկուլոզի տարատեսակներից է: Բացարձակ իմունիտետ, որը գոյանում է որոշ վարակներով մեկ անգամ հիվանդանալուց հետո, տուբերկուլոզի ժամանակ չի առաջանում: Այսինքն` հնարավոր է, որ մարդ կյանքի ընթացքում հիվանդանա մի քանի անգամ:
Հասարակության որոշակի զանգվածներ գտնվում են ռիսկի խմբում, քանի որ տուբերկուլոզով վարակվելու հավանականությունը նրանց մոտ ավելի մեծ է, որոնց հայտնաբերմամբ հնարավոր կլինի կանխել հիվանդության տարածումը, իսկ դա իրականացվում է բժշկական հաստատություններում` պլանային և կանխարգելիչ հետազոտությունների միջոցով:
Գերմանացի գիտնական Ռոբերտ Կոխը 1882-ին մարդկանց ու կենդանիների օրգաններում հայտնաբերեց տուբերկուլոզի հարուցիչը և այդ մասին զեկուցեց Բեռլինում կայացած ֆիզիոլոգների համաժողովում, որի համար նրան շնորհվեց Նոբելյան մրցանակ: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունն այդ օրը հռչակել է տուբերկուլոզի դեմ պայքարի միջազգային օր:
Հիվանդության ուշ հայտնաբերման դեպքում դժվարանում է դրա հետագա բուժումը, քանի որ տուբերկուլոզի օջախները մեծ դժվարությամբ են բուժվում: Զանգվածային ֆլուորոգրաֆիական հետազոտությունները հնարավորություն են տալիս հիվանդներին վաղ հայտնաբերել և, բնականաբար, ժամանակին ձեռնարկել բուժումը:
Տուբերկուլոզը հայտնաբերվում է ճառագայթային,բակտերիոլոգիական մեթոդներով, տուբերկուլինային` Մանթուի փորձով:
Ամենատարածվածը և մատչելին մանրադիտակայինն է, որը հիմնված է հարուցչի սպիրտաթթվային կայունության վրա: Ավելի զգայունը ցանքսի եղանակն է, երբ հիվանդի խորխը կամ մյուս արտազատուկները` մեզը, թարախը և այլն, ցանում են սննդային (ձվային) միջավայրում: Այս մեթոդի առավելություններից է և այն, որ կարելի է տարբեր կենսաբանական եղանակներով որոշել հարուցչի տեսակը` մարդկային, եզան, ատիպիկ, նրա ախտածնության աստիճանը և տարբեր դեղորայքների նկատմամբ զգայունությունը: Մեթոդները կիրառում են բարձր ռիսկի խմբում ընդգրկված անձանց և դիսպանսեր հսկողության տակ գտնվող հիվանդների նկատմամբ: Հիվանդության դեպքում ախտահարվում են օրգան-համակարգերը, այդ պատճառով տուբերկուլոզի արտաթոքային ձևի դեպքում ախտորոշումն իրականացվում է հատուկ մեթոդներով:
Հիվանդության ժամանակին հայտնաբերումը թույլ է տալիս բացահայտել վարակի հիմնական օջախները և կանխել դրա հետագա տարածումը:
Այսօր գոյություն ունեն կանխարգելման 4 եղանակներ.
-
սոցիալական. մարդկանց կենսամակարդակի բարձրացում, հատկապես լիարժեք` վիտամիններով և սպիտակուցներով հարուստ սնունդ,
-
սանիտարահակահամաճարակային. հիվանդի մեկուսացում, վարակի օջախում սանիտարահիգիենիկ և հակահամաճարակային միջոցառումների ձեռնարկում` ախտահանում, հիվանդի հետ շփվողների, հատկապես երեխաների և անչափահասների հետազոտում,
-
սպեցիֆիկ.
-
նորածինների հակատուբերկուլոզային BCG-պատվաստում և կրկնապատվաստում 6-7 տարեկանում (տարբեր երկրներում կրկնապատվաստման ժամկետները որոշվում են ըստ համաճարակային վիճակի և ազգային ծրագրերի),
-
քիմիական միջոցներով կանխարգելում` շփվողների և վարակվածների շրջանում քիմիական պատրաստուկների պարբերաբար օգտագործում,
-
կլինիկական` հիվանդության վաղ հայտնաբերում և լիարժեք բուժում, պահպանելով սանիտարահակահամաճարակային կանխարգելման վերը նշված կանոնները:
Ֆլուորոգրաֆիական զանգվածային հետազոտություններով հայտնաբերվում են շնչառական օրգանների հիվանդությունները, հնարավոր է նաև թոքերի քաղցկեղը, լիմֆոգրանուլեմատոզն ու ավշային հանգույցների փոփոխությունները, որոնք նախնական շրջանում ընթանում են անախտանիշ և հեշտ են ենթարկվում բուժման:
Պարտադիր հետազոտման ենթակա են այն անձինք, ովքեր դիմել են պոլիկլինիկա, սակայն չեն հետազոտվել ռենտգենյան մեթոդով և նրանք, ովքեր գտնվում են բարձր ռիսկի խմբում` սոցիալապես անապահով խավ, փախստականներ, ներգաղթյալներ, ուղղիչ-աշխատանքային հաստատություններում գտնվողներ, թմրամոլներ, նրանք, որոնց թոքերը և ներկրծքային ավշային հանգույցները ենթարկված են փոփոխությունների` կրակալումներով ու խոռոչային օջախներով, և այն պատանիները, որոնց մոտ Մանտուի փորձից հետո առաջացել է գերզգայնության ռեակցիա:
Բարձր ռիսկի խմբի մեջ մտնում են տուբերկուլոզով այն հիվանդները, որոնց մոտ կան զուգընթաց հիվանդություններ`թոքերի պրոֆեսիոնալ, ինչպես նաև քրոնիկական, ուռուցքային, սիրտ-անոթային համակարգի հիվանդություններ, արյան շրջանառության անբավարարություն (հատկապես սրտի արատների դեպքում) և այլն, ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ով հիվանդները, նաև նրանք, ովքեր երիտասարդ տարիքում տարել են էքսուդատիվ թոքամիզ (պլևրիտ): Ֆլուորոգրաֆիանզանգվածային հետազոտության ավելի հուսալի և արագ մեթոդ է, որով հնարավոր է տարվա ընթացքում 50000 հետազոտություն կատարել, ինչը նպաստում է տուբերկուլոզի նախնական ձևերի ժամանակին հայտնաբերմանն ու հիվանդության տարածվածության կանխմանը: Ֆլուորոգրաֆիական հետազոտությունը կարելի է կրկնել 6 ամիսը մեկ, իսկ ռենտգենյանը` բացառիկ դեպքերում:
Ներկայումս կիրառվում է տուբերկուլոզի բուժման DOTS ծրագիրը (directorly observed treatment short-course)` կարճաժամկետ բուժում անմիջական հսկողության ներքո, որը մշակվել է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության կողմից և կիրառվում է գրեթե 100 երկրներում, այդ թվում` և Հայաստանում: Այդ ծրագիրը առաջարկվել է այն դեպքերի համար, երբ հիվանդն անկանոն բուժման հետևանքով դարձել է տուբերկուլոզի հարուցչի դեղակայուն ձևեր արտազատող: Ներկայումս այդ ծրագիրը կիրառվում է Երևանի մի քանի համայնքներում` միջազգային կազմակերպությունների ֆինանսավորմամբ: Ստացիոնար բուժումն իրականացվում է հանրապետական հակատուբերկուլոզային դիսպանսերում:
Այսպիսով, տուբերկուլոզի տարածումը և դրա քրոնիկական պրոցեսների զարգացման կանխումն ունեն կարևոր նշանակություն:
Չնայած 20-րդ դարում տուբերկուլոզի դեմ պայքարի գործում բազմաթիվ երկրներում ձեռք բերված զգալի նվաճումներին, անհրաժեշտ է ընդունել, որ նոր հազարամյակում ևս այդ վտանգավոր հիվանդությունը շարունակում է մնալ առողջապահության առաջնահերթ և կարևորագույն խնդիրներից մեկը:
Կոփված մարդը, որը չի տառապում այլ հիվանդություններով, ապրում է կենցաղային նորմալ պայմաններում, լիարժեք սնվում է և չունի վնասակար սովորություններ ու ժառանգական նախատրամադրվածություն, օրգանիզմի բարձր դիմադրողականության շնորհիվ ավելի հազվադեպ է հիվանդանում տուբերկուլոզով:


Կարդացեք նաև

Անտիբիոտիկների շնորհիվ բազում կյանքեր են փրկվել և փրկվում: Բայց ժամանակի ընթացքում պարզ դարձավ, որ դրանք պետք է նշանակվեն միայն խիստ անհրաժեշտության դեպքում: Որովհետև՝ ոչնչացնելով վտանգավոր բակտերիաներին...



Հղիության ընթացքում համավարակի փուլում կորոնավիրուսային վարակից խուսափելը հղի կնոջ առաջնահերթ խնդիրն է:
Մեր հորդորն է. եթե հղի եք, պետք է նախազգուշական միջոցներ ձեռնարկեք` COVID-19-ով վարակվելուց...



Ինչպե՞ս են մշակվում և փորձարկվում պատվաստանյութերը։
Ցանկացած պատվաստանյութ անցնում է բավականին երկար փորձաշրջան՝ խստագույն թեստավորում...



Հայաստանում կորոնավիրուսային հիվանդության դեմ կիրառվող կանխարգելիչ պատվաստումների բժշկական հակացուցումները նույնն են, ինչ բոլոր պատվաստումների դեպքում...



Ամեն օր աշխարհի տարբեր երկրներում հազարավոր մարդիկ պատվաստվում են Քովիդ-19-ի դեմ։ Այդուհանդերձ, պատվաստանյութերի հանդեպ վերաբերմունքը միանշանակ չէ...



Կանդիդոզը միզասեռական օրգանների սնկային (candida) ախտահարումն է։ Որպես պայմանական ախտածին միկրոօրգանիզմ և մշտապես գտնվելով մաշկի և լորձաթաղանթի վրա, սնկերը կարող են երկար ժամանակ հիվանդություն չառաջացնել...



Ըստ համաճարակաբանության, վիրուսաբանության տվյալների՝ Covid-19-ի փոխանցումն ու ախտանիշները հղիների մոտ ընթանում են առանց առանձնահատկությունների՝ ինչպես բոլորի մոտ...



Ի՞նչ դեր ունեն հակամարմիններն օրգանիզմում:
Հակամարմինները կամ իմունոգլոբուլինները հատուկ սպիտակուցային նյութեր են, որոնք արտադրվում են...



Չինացի վիրուսաբանները կարողացան ռեկորդային ժամկետներում վերծանել կորոնավիրուսի գենետիկական ինֆորմացիան։ Արդեն 2020-ի հունվարի 21-ին նրանք հրապարակեցին վիրուսի գենոմի կառուցվածքը, իսկ երեք օր անց...



Կորոնավիրուսային հիվանդությունը (COVID-19) վարակիչ հիվանդություն է, որի հարուցիչը նոր տիպի կորոնավիրուսն է:
COVID-19-ը դարձել է մեր ժամանակի մարտահրավերը՝ ազդելով կյանքի շատ ոլորտների վրա...



Ներկայում մոլորակի բնակչության հիմնական մասին հուզող հարցերն են. «Ինչպե՞ս խուսափել կորոնավիրուսով վարակումից» և «Տարած հիվանդությունից հետո առողջության համար ինչպիսի՞ հետևանքներ են կարող են լինել»...



Համակարգչային տոմոգրաֆիան համարվում է առաջնային ու կարևոր հետազոտություն կորոնավիրուսային թոքաբորբի ախտորոշման հարցում: Արթմեդ բժշկական կենտրոնի ճառագայթաբան, համակարգչային...



Այս հոդվածը պատվաստանյութերի մշակման և տարածման մասին հրապարակումներից է: ԱՀԿ-ի բացատրական նյութերից իմացե՛ք ավելին պատվաստանյութերի մասին՝ թե ինչպես են արտադրվում ու ներգործում...



Արդյո՞ք վիրուսն ախտահարում է արական սեռական օրգանները։
Վիրուսն այնքան հեշտությամբ չի թափանցնում տղամարդու ամորձիներ, որքան` թոքեր կամ աղիներ...



Աշխարհի բնակչության կեսից ավելին տառապում է այդ մակաբուծային հիվանդությունների պատճառով: Մակաբույծների դեմ պայքարում օգնում են լայն տարածում ստացած բնական միջոցները...






Notice: Undefined index: HTTP_X_FORWARDED_FOR in /sites/med-practic.com/classes/flud_class.php on line 33
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Դդում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Ընկերության մասին
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն