Արմավիրի մարզի բնակիչների ստոմատոլոգիական հիվանդացության դինամիկայի ուսումնասիրության սկզբունքները և մեթոդական առանձնահատկությունները

Բանալի բառեր. Տարածվածություն, ուժգնություն, կարիես, երեխաներ

Տարբեր մարզերում բնակվող մարդկանց ստոմատոլոգիական հիվանդացության ցուցանիշների և տեղային բիոգեոքիմիական առանձնահատկությունների ազդեցության գնահատման համար ուսումնասիրման ամենահուսալի մեթոդներից է հանդիսանում ախտահարվածության դինամիկայի ուսումնասիրությունը [2]։ Սակայն նա բավականին ծախսատար է, մեծ աշխատանքային ծավալ ունի և գործածվում է բավականին հազվադեպ։ Այդ պատճառոով կարևորագույն խնդիր է հանդիսանում երկու հետազոտությունների միջև օպտիմալ ժամանակահատվածի որոշումը, որը թույլ է տալիս կրճատել անցկացման ծախսերը։

ՀԱԿ-ը առաջարկում է անցկացնել համաճարակաբանական հետազոտությունները հինգ տարին մեկ անգամ [4]։ Մեկ այլ մոտեցում է անհրաժեշտ նույն մարզի տարբեր քաղաքներում հետազոտություններ անցկացնելու դեպքում, եթե այնտեղ կատարվել են կանխարգելիչ միջոցառումներ, ուղղված ստոմատոլոգիական հիվանդացության նվազեցման վրա։ Այստեղ հետազոտման ժամանակահատվածը կարող է զգալի կրճատվել, իսկ ստացված տվյալները հետաքրքրություն ներկայացնել հետազոտողների համար [1]։

Որպես օրինակ բերում ենք Արմավիրի մարզի քաղաքներում անցկացված հետազոտության արդյունքները, որը կատարվել է մեկ տարվա ընթացքում 2001-2002 թթ.։ Դրա ժամանակ պահպանվել են ուսումնասիրության հիմնական դրույթները՝ հետազոտությունը անցկացվել է միևնույն ժամանակ, նույն մասնագետների ընդգրկումով։

Տվյալ հոդվածում ներկայացված են 6, 12, 15 տարեկան դպրոցականների մոտ կարիեսով ախտահարվածության դինամիկայի գնահատման արդյունքները։ Ընդհամենը հետազոտվել են 344 երեխաներ, ամեն խմբում 100 երեխայից ոչ պակաս (աղ. 1)։

Աղյուսակ 1: Հետազոտվածների բաշխումը ըստ տարիքի, սեռի, քաղաքների

Կրկնակի հետազոտությունը թույլ է տալիս որոշել տեղային գործոնների ազդեցությունը ստոմատոլոգիական հիվանդացության վրա, գնահատել ստոմատոլոգիական օգնության կազմակերպման մակարդակը, համեմատել սանացիայի ցուցանիշները տարբեր տարիքային խմբերում։ Այն բացառում է նաև այնպիսի վրիպումները, որոնք հնարավոր են մեկ անգամ կատարված հետազոտությունների ժամանակ, իսկ ստացված տվյալները, անկասկած, ավելի լիարժեք են և ճշգրիտ։ Հենց այդպիսի խնդիր էր դրված հետազոտողների առջև երկրորդ հետազոտության ժամանակ։ Ստորև (աղ.2,3) ներկայացված են մեր կողմից ստացված տվյալները։

Աղյուսակ 2: Կարիեսի տարածվածության ցուցանիշների բաշխումը (%)

Ինչպես տեսնում ենք, այստեղ զգալի փոփոխություններ հայտնաբերված չեն, ինչը սպասելի էր, քանի որ ընտրված շրջանները քիչ են տարբերվում խմելու ջրի մեջ ֆտորի պարունակությամբ։ Այժմ կարելի է հստակ ասել, որ տվյալ մարզի դպրոցականների մոտ կարիեսի տարածվածությունը կազմում է միջինը 80.3-93%։

Կարևոր փաստ է նաև 6 տարեկան երեխաների մոտ մնայուն ատամների ախտահարվածությունը, որը տարիքի հետ ավելանում է և 15 տարեկանում հասնում է 93% [3]։ Ավելի մեծ հետաքրքրություն էր ներկայացնում կարիես,պլոմբավորված, հեռացված (ԿՊՀ) ցուցանիշի վերլուծությունը (աղ. 3-ը)։

Դինամիկայում կատարված հետազոտությունը չի հայտնաբերել որևէ զգալի տարբերություն մնայուն ատամների կարիեսի ինտենսիվության մեջ։

Հետազոտության արդյունքները ցույց տվեցին տվյալ շրջանների ստոմատոլոգիական օգնության ցածր մակարդակը, ինչպես նաև բերանի խոռոչի հիգիենայի կանոններին երեխաների ուսուցանման խիստ անհրաժեշտությունը։

Աղյուսակ 3: Կարիեսի ուժգնության ցուցանիշների բաշխումը

Գրականություն

1. Schou L. , Blinkhorn A.S. Oral health promotion. Oxford – New York – Toronto, OUPress , 1993.
2. Positive dental prevention. (Ed. By R. J. Elderton.) William Heinemann Medical Books, London, 1987.
3. Riete P. Kariesprophylaxe und konservierend therapie. Georg Thieme Verlag, Stuttdga New York, 1994.
4. Стоматологические обследования. Основные методы.4-е изд. ВОЗ, Женева, 1997, 76 c.

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ