Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

Գաստրոէնտերոլոգիա, լյարդաբանություն

Փայծաղի օրգանպահպան վիրահատությունների կատարման հնարավորությունը պոլիտրավմայի ժամանակ

Բանալի բառեր. փայծաղի վնասում, օրգանպահպան վիրահատություններ, սպլենէկտոմիա, որովայնային բարդություններ

Պոլիտրավմայի ժամանակ որովայնի խոռոչի օրգաններից ամենահաճախը վնասվում է փայծաղը, որի դեպքում սպլենէկտոմիան նախկինում համարվում էր բուժման միակ մեթոդը: Սակայն փայծաղի իմունոլոգիական ֆունկցիաները ուսումնասիրելուց և հետսպլենէկտոմիկ սեպսիսի զարգացման ռիսկի բարձրացումից հետո (մեծահասակների մոտ զարգացման ռիսկը կազմում է 0.5-0.8%) [7], օրգանապահպան վիրահատությունների դերն ու նշանակությունը մեծացել է: Փայծաղի օրգանպահպան վիրահատությունների անցկացման հնարավորությունների մասին կան տարբեր տվյալներ, որոշ հեղինակներ նշում են, որ այն հնարավոր է անցկացնել ավելի քան 20% դեպքերում, իսկ ըստ Маховский В.З.-ի (2000)` 8.4% դեպքերում [2,4]: Արտասահմանյան գրականությունում քննարկումն առավել շատ վերաբերում է կոնսերվատիվ մարտավարության կամ սպլենէկտոմիայի ցուցումների որոշմանն ու հստակեց-մանը [8,9]: Հայտնի են մի շարք գործոններ, որոնց առկայության դեպքում ցուցված է սպլենէկտոմիան և ոչ թե օրգանպահպան վիրահատությունը: Այդ գործոններից են սպլենոպաթիայի նշանների առկայությունը, արյան մեծ կորուստը, հիվանդի տարիքը (55տ և ավելի) [1,3,5,6]: Հետազոտության նպատակն է հստակեցնել պոլիտրավմայի ժամանակ փայծաղի վնասվածքների տարբեր OIS (Organ Injurity Score) աստիճանների դեպքում օրգանպահպան միջամտությունների կատարման հնարավորությունը: 

 

Նյութը և մեթոդները 


Հետազոտության մեջ ընդգրկվել են 2003-2010 թթ. Էրեբունի ԲԿ-ում փայծաղի վնասումների կապակցությամբ վիրահատված թվով 97 հիվանդներ, որոնց մոտ որոշվել է փայծաղի վնասվածքի OIS աստիճանը: Ըստ այդմ հիվանդները բաշխվել են հետևյալ կերպ: 

 

Աղյուսակ 1

Փայծաղի վնասումներով հիվանդների բաշխվածությունն ըստ վնասվածքի 

ծանրության OIS աստիճանի

Հիվանդների թիվը

OIS-I

OIS-II

OIS-III

OIS-IV

OIS-V

11 (13.6%)

42 (42%)

31 (28.4%)

7 (9.9%)

6 (6.2%)

 

Հիվանդների ծանրության աստիճանը որոշվել է APACHE II, ISS և NISS համակարգերով: Հետազոտության մեջ ընդգրկվել են երիտասարդ տարիքի (36+16.1 (32.4-39.3, 95% Վ.Մ.)) առավելապես արական սեռի ներկայացուցիչներ:

 

Արդյունքները և դրանց քննարկումը 

 

54.6%-ի մոտ (53 հիվանդ) վնասվածքի OIS աստիճանը չի գերազանցել II աստիճանը, որոնցից 21-ի մոտ կատարվել է փայծաղի օրգանպահպան վիրահատություն (I խումբ), իսկ մնացած 32 հիվանդի մոտ` սպլենէկտոմիա (II խումբ) (աղ. 2):

 

Աղյուսակ 2

Փայծաղի օրգանպահպան վիրահատություններ և սպլենէկտոմիա տարած հիվանդների ընդհանուր բնութագիրը (OIS≤ II)

Հիվանդների թիվը

I խումբ

II խումբ

21

32

APACE II

9.85+6.5

11.0+7.2

ISS

29.9+9.9

31.9+9.0

NISS

31.2+9.3

35.9+11.8

Ներորովայնային համակցումներ 

12 (57.1%)

24 (75%)

Բարդություններ

այդ թվում որովայնային  (p=0.03)

6 (28.6%)

20 (62.5%)

2 (9.5%)

13 (40.6%)

 

Ինչպես երևում է աղյուսակի տվյալներից, երկու խմբերում էլ համակցված վնասումների թիվն ու հիվանդների ծանրության աստիճանները գրեթե հավասար են: 2 խմբերում էլ որպես դոմինանտ վնասվածք գերակշռել են որովայնային վնասումները, որոնց տեսակարար կշիռները կազմում են համապատասխանաբար 66.7% (I խումբ) և 71.9% (II խումբ): 

 

Օրգանպահպան վիրահատությունների ժամանակ կատարվել է փայծաղի պատռվածքի կարում ատրավմատիկ կարերով, 7 հիվանդի մոտ այն լրացվել է մեծ ճարպոնի փնջով տամպոնավորմամբ, 3 հիվանդի մոտ կապրոֆերի մշակմամբ, 6 հիվանդի մոտ վերջնական հեմոստազն ապահովվել է հեմոստատիկ սպունգի օգնությամբ, իսկ 2 հիվանդի մոտ կատարվել է նաև թանզիվային տամպոնավորում: Ներորովայնային արյան կորուստը չի գերազանցել 900մլ: 1 հիվանդի մոտ (4.5%) կատարվել է ռեինֆուզիա, ևս 7-ի մոտ (33.3%)` հեմոտրանսֆուզիա (2 հիվանդին` էրիթրոցիտար զանգված և 5 հիվանդներին` թարմ սառեցված պլազմա ու էրիթրոցիտար զանգված): Հատկանշական է, որ բոլոր հիվանդների մոտ արյունա-հոսության դադարեցումը կատարվել է հուսալի և արյունահոսության ռեցիդիվի պատճառով ռելապարատոմիայի կարիք չի եղել: 

 

1 հիվանդի մոտ կատարվել է ռելապարատոմիա, հետորովայնամզային հեմատոմայի բացազատում, դրենավորում, տամպոնավորում հետվիրահատական 4-րդ օրը: 

 

I խմբում բարդություններ առաջացել են թվով 6 հիվանդների մոտ, որոնցից միայն 2-ի մոտ է այն պայմանավորված եղել որովայնային վնասումներով: 1 հիվանդի մոտ զարգացել է աղիների հետվնասվածքային պարեզ և աբդոմինալ սեպսիս, իսկ մյուսի մոտ ներքին արյունահոսություն հետորովայնամզային հեմատոմայի հետևանքով: Այս խմբում մնացած բարդությունները (երկկողմանի թոքաբորբ, թոքամզի էմպիեմա, հետվնասվածքային նեյրոպաթիա) պայմանա-վորված են եղել արտաորովայնային վնասումներով: 

 

II խմբում բարդություններ առաջացել են թվով 20 հիվանդների մոտ, որոնցից 13-ի մոտ դրանք պայմանավորված են եղել որովայնային վնասումներով: Որովայնային վնասումներով պայմանավորված բարդությունները ներկայացված են աղ. 3-ում:

 

Աղյուսակ 3 

Որովայնային վնասումներով պայմանավորված բարդությունները II խմբի հիվանդների մոտ(OIS

Բարդության անվանումը

Հիվանդների թիվը*

Տարածուն պերիտոնիտ

3

Աբդոմինալ սեպսիս

4

Աղիների հետվնասվածքային պարեզ

7

Արյունահոսության ռեցիդիվ

1

Հետվնասվածքային պանկրեատիտ

3

Հետվիրահատական վերքի թարախակալում

2

*որոշ հիվանդների մոտ միաժամանակ զարգացել են մի քանի բարդություններ

 

Այս խմբում արտաորովայնային վնասումներով պայմանավորված բարդությունները (պլևրիտ, բրոնխոպնևմոնիա, գլխուղեղի այտուց, հետվնասվածքային նեյրոպաթիա) զարգացել են թվով 7 հիվանդների մոտ: Սակայն պետք է հաշվի առնել, որ որովայնային բարդությունների մի մասի զարգացումը պայմանավորված է որովայնի խոռոչի այլ օրգանների (այդ թվում` հետորովայնամզային հեմատոմաների) վնասումներով, որոնց տեսակարար կշիռը I և II խմբերում կազմել է համապատասխանաբար 57.1 և 75%: 

 

Բարդությունների զարգացման վրա ներորովայնային վնասումների հնարավոր բացասական ազդեցությունը բացառելու նպատակով համեմատվել են նաև այն հիվանդների արդյունքները, որոնց մոտ որովայնի խոռոչից վնասվել է միայն փայծաղը: Ըստ այդմ I խմբի 9 հիվանդների մոտ որովայնային բարդություններ չեն դիտվել, իսկ II խմբի 8 հիվանդներից 5-ի մոտ զարգացել են բարդություններ: Այսինքն` անկախ որովայնի խոռոչի վնասված օրգանների թվից, սպլեն-էկտոմիաների ժամանակ որովայնային բարդությունների զարգացման հավանականությունը ավելի բարձր է: Աղյուսակ 2-ից երևում է, որ փայծաղի օրգանպահպան վիրահատություններ կրած հիվանդների մոտ որովայնային բարդությունները 4 անգամ հավաստիորեն ավելի քիչ են հանդիպում: 

 

Այսպիսով, ստացված արդյունքները ապացուցում են, որ պոլիտրավմայի ժամանակ, անկախ ներորովայնային համակցված վնասումների տեսակից, փայծաղի օրգանպահպան վիրահատությունները արդարացված են, եթե փայծաղի վնասվածքը ըստ OIS-ի չի գերազանցում II աստիճանը:

 

Գրականություն

 

  1. Абакумов М.М., Лебедев Н.В., Малярчук В.И. Повреждения живота при сочетанной травме. М.: Медицина, 2005.
  2. Алимов А.Н., Исаев А.Ф., Сафронов Э.П., Отлыгин Ю.В., Усеинов Э.Б., Мурадов И.У. Органосохраняющий метод лечения разрыва селезенки. Хирургия, журнал им. Н.И. Пирогова, 2005, 10, с. 55-60.
  3. Голобородько Н.Н. Особенности хирургического лечения закрытых повреждений селезенки у больных с политравмой. Вестник морской медицины, 2001, 2, с. 23-24.
  4. Маховский В.З., Маховский В.В. Поздняя диагностика повреждения селезенки. Здоровье и болезнь как состояние человека, Ставрополь, 2000, с. 686-687.
  5. Савельев В.С. Руководство по неотложной хирургии органов брюшной полости. М.: Триада-Х, 2005, 640с.
  6. Смоляр А.Н. Хирургическая тактика при повреждениях селезенки в свете ближайших и отдаленных результатов. Дис... канд. мед. наук, М., 2001.
  7. Deodhar H.A., Marshall R.J., Barnes J.N. Increased risk of sepsis after splenectomy. BMJ 1993;307:1408-9. 
  8. Ertekin C., Akyildiz H., Taviloglu K., Guloglu R., Kurtoglu M. Results of conservative treatment for solid abdominal organ trauma. Ulus Travma Derg., 2001, Oct., 7(4), p. 224-230.
  9. Forsythe R.M., Harbrecht B.G., Peitzman A.B. Blunt splenic trauma. Scandinavian journal of surgery, 2006, 95, p. 146-151.

Հեղինակ. Դ.Ռ. Արազյան Էրեբունի ԲԿ, УДК 616.12-008.331.1
Սկզբնաղբյուր. Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 2.2012 (50), 6-11
Աղբյուր. med-practic.com
Պարբերականի էլեկտրոնային տարբերակի հովանավոր.
 

ՏԵՎԱ դեղագործական ընկերության ներկայացուցչությունը Հայաստանում

ՏԵՎԱ  դեղագործական ընկերության ներկայացուցչությունը Հայաստանում
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Հետգաստրոռեզեկցիոն անաստամոզիտների ախտորոշման և բուժման ժամանակակից մոտեցումները (գրականության տեսություն)

 Բանալի բառեր. անաստամոզիտներ, ախտորոշում, կանխարգելում, բուժում

Չնայած գիտական և գործնական բժշկության նվաճումներին, խոցային հիվանդությունը (ԽՀ) մնում է ժամանակակից գաստրոէնտերոլոգիայի առավել արդիական խնդիրներից մեկը...

Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 4.2012 (52)
Գաստրոդուոդենալ խոցերի վիրահատական բուժման ժամանակ անաստոմոզիտների կանխարգելումը և բուժումը

Բանալի բառեր. անաստամոզ, անաստամոզիտներ, կանխարգելում, բուժում

Ստամոքսի մասնահատումից հետո հետվիրահատական շրջանում հանդիպող բարդությունների մեջ առաջին տեղերից մեկն է զբաղեցնում անաստամոզիտը [1,5,10]...

Վիրաբուժություն Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 4.2012 (52)
Փայծաղի և լյարդի վնասումների ախտորոշման մեթոդների վերլուծությունը

Բանալի բառեր. փայծաղի, լյարդի վնասումներ, ուլտրաձայնային հետազոտություն, համակարգչային շերտագրություն

Համակցված վնասումների ախտորոշումը շարունակում է մնալ ժամանակակից անհետաձգելի վիրաբուժության արդի խնդիրներից մեկը...

Թերապիա Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 2.2012 (50)
Ֆիտոբեզոարի առաջացրած բարակաղիքային անանցանելիության բուժման մեր փորձը

Բանալի բառեր. ֆիտոբեզոար, բարակաղիքային անանցանելիություն

Ներածություն: Բարակաղիքային մեխանիկական անանցանելիությունը բարակ աղիքի վիրաբուժական միջամտություն պահանջող և առավել հաճախ հանդիպող ախտաբանական վիճակ է...

Վիրաբուժություն Բուժման մեթոդներ Առողջապահություն 2.2011
Սուր պանկրեատիտի ախտորոշման ժամանակակից հարցերը (գրականության տեսություն)

Ներկայում սուր պանկրեատիտը անհետաձգելի վիրաբուժության ամենակարևոր և հետագա ուսումնասիրություններ պահանջող խնդիրներից մեկն է : Վերջին տարիներին նկատվում է պանկրեատիտով...

Վիրաբուժություն Ախտորոշիչ մեթոդներ
Սուր պանկրեատիտի բուժման ժամանակակից հարցերը (գրականության տեսություն)

Սուր դեստրուկտիվ պանկրեատիտի բուժման պատմությունն իրենից ներկայացնում է բազմամյա երկխոսությունների պատմություն` կոնսերվատիվ բուժման և ակտիվ վիրաբուժական մեթոդների կողմնակիցների միջև...

Վիրաբուժություն Բուժման մեթոդներ
Ստամոքսի եվ 12 մատնյա աղու խոցային հիվանդության վաղաժամ և ակտիվ հայտնաբերումը

Այսօր արդեն ակնհայտ է, որ միայն կլինիկական հետազոտությունների վրա հիմնված պրոֆիլակտիկ քննությունների մակարդակը չի կարող համապատասխանել առողջապահության արդի պահանջներին...

Վիրաբուժություն Ախտորոշիչ մեթոդներ
Գյումրիում ավստրալիական հակածինի (HBsAg) նկատմամբ հետազոտությունների շուրջ

Վիրուսային հեպատիտները շարունակում են մնալ ժամանակակից բժշկության հրատապ խնդիրներից մեկը` պայմանավորված այս վարակների լայն տարածվածությամբ (նաև զարգացած երկրներում) և համաճարակաբանական բարձր ներուժով[6,9]...

Թվեր և փաստեր Վարակաբանություն Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 1.2010
Սուր պանկրեատիտի ախտորոշման ժամանակակից հարցերը (գրականության տեսություն)

Ներկայում սուր պանկրեատիտը անհետաձգելի վիրաբուժության ամենակարևոր և հետագա ուսումնասիրություններ պահանջող խնդիրներից մեկն է : Վերջին տարիներին նկատվում է պանկրեատիտով հիվանդների քանակի աճի միտում ամբողջ աշխարհում...

Ախտորոշիչ մեթոդներ Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 1.2010
Սուր պանկրեատիտի բուժման ժամանակակից հարցերը (գրականության տեսություն)

Սուր դեստրուկտիվ պանկրեատիտի բուժման պատմությունն իրենից ներկայացնում է բազմամյա երկխոսությունների պատմություն` կոնսերվատիվ բուժման և ակտիվ վիրաբուժական մեթոդների կողմնակիցների միջև։ Դա պատմություն է մշտական անցումների...

Բուժման մեթոդներ Գիտական բժշկության հանդես ԱԱԻ 1.2010
Աղիքային սուր վարակների սեզոնայնությունը Գյումրիում

Համաճարակային գործընթացի պարբերականության վրա ազդող հիմնական գործոններից են բնակլիմայական, սոցիալ-տնտեսական, բժշկաաշխարհագրական ազդակները, որոնց համալիր ազդեցության ֆոնի վրա վարակիչ...

Թվեր և փաստեր Վարակաբանություն Առողջապահություն 3.2009
Հայաստանում շրջանառող «C» հեպատիտի վիրուսի գենոտիպային կազմը

Ինչպես ցույց են տալիս վերջերս կատարված հետազոտությունները [1], Արևելյան Եվրոպայի տարածքում ներերակային թմրանյութեր օգտագործող անձանց թվի շարունակական աճը և, միևնույն ժամանակ, բժշկական հաստատություններում աշխատանքի անվտանգության...

Վարակաբանություն Առողջապահություն 3.2009
Փորձարարական կենդանիների լեղապարկի կառուցվածքագործառնական փոփոխությունները հետվիրահատական միջանկյալ և ուշ շրջաններում ցլի պերիկարդով իմպլանտացիայից հետո

Բանալի բառեր. տրանսպլանտատ, ցլի պերիկարդ, լեղուղի, լեղապարկ, մորֆոլոգիական վերլուծություն

XXI դարի բժշկագիտության արագընթաց նվաճումները առայժմ չեն տվել լեղաքարային հիվանդությունից և դրանից բխող հետևանքներից վերջնականորեն խուսափելու հնարավորություն...

Հայաստանի բժշկագիտություն 2.2009
Մորֆոլոգիական և բակտերիոլոգիական փոփոխությունները աղիքային անբավարարության համախտանիշի ժամանակ

Բանալի բառեր. աղիքային անբավարարության համախտանիշ, միկրոօրգանիզմներ, ախտածնություն, միկրոշրջանառություն

Տարածուն պերիտոնիտով տառապող հիվանդների բուժման արդյունքները միշտ չէ, որ գոհացնում են կլինիցիստներին: Չնայած տեսականու գործնական բժշկագիտության...

Վիրաբուժություն Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 4.2009 (40)

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ