Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

Տեսական և կլինիկական բժշկության հարցեր 6.2012

Ներորովայնային հիպերտենզիայի եվ ներորովայնային կոմպարտմենտ համախտանիշի ախտորոշման չափորոշիչները

Ներորովայնային ճնշումը (ՆՈՃ) որովայնի խո-ռոչում առկա ճնշումն է, որի նորմալ մակարդակը դեռևս շարունակում է մնալ վիճելի: Այն տատանվում է 0-5մմ. սնդ. սյ. սահմաններում [3,15,26] և կախված է մարմնի քաշի ինդեքսից [15]: Ոստ C. Toens-ի և համ. (2000) ներորովայնայ ին ճնշումը կազմում է 0-7մմ. ջրի սյ. և գրեթե յուրաքանչյուր որովայնահատումից հետո գործնականորեն բարձրանում է մինչև 5-12մմ. ջրի սյ.: Որոշ դեպքերում՝ օրինակ III-IV աստիճանի ճարպակալման ժամանակ կամ պլանային որովայնահատումից հետո, ՆՈՃ-ը կարող է ավելի բարձր լինել [21]: Հղիությունը նույնպես կարող է ուղեկցվել մինչև 10-15մմ. սնդ. սյ. ՆՈՃ-ի քրոնիկ բարձրացումով, որին օրգանիզմը ունենում է հարմարվելու ժամանակ և այն բացասական դեր չի ունենում` ի տարբերություն ՆՈՃ-ի կտրուկ բարձրացմանը: Կրիտիկական վիճակներում գտնվող մեծահասակ հիվանդների մոտ 5-7մմ սնդ. սյ. ՆՈՃ-ը համարվում է նորմալ [6]: Ներորովայնային Կոմպարտմենտ Համախտանիշի Միջազգային Կազմակերպության (World Society Of The Abdominal Compartment Syndrome - Antwerp, Belgium, 2007) բնորոշմամբ` ներորովայ նային հիպերտենզիան (ՆՈՀ) ՆՈՃ-ի կայուն աճն է 12մմ. սնդ. սյ. և բարձր, որն արձանագրվում է 4-6 ժամվա ընթացքում առնվազն երեք անգամ չափելիս, առանց տեսանելի օրգանական ախտահարումների, իսկ ներորովայնային կոմպարտմենտ համախտանիշը (ՆԿՀ) ՆՈՃ-ի 20մմ. սս.բարձր արժեքն է` առնվազն մեկ օրգանի ֆունկցիայի խանգարումով:

 

Նախկինում գրականության մեջ գերիշխում էր ՆՈՀ-ի 15-18մմ. սնդ. սյ. (20-25մմ. ջրի սյ.) արժեքը: Bursh-ը և համ. 1996 թ.-ին ՆՈՀ-ի համալիր բուժման համար մշակել են դասակարգում, որն աննշան փոփոխությունների ենթարկվելուց հետո ներկայումս ունի հետևյալ տեսքը` I աստիճանի դեպքում ՆՈՃ-ը հավասար է 12-15մմ. սնդ. սյ., II աստիճանի դեպքում`16-20մմ. սնդ. սյ., III աստիճանի դեպքում` 21-25մմ. սնդ.սյ., IV աստիճանի դեպքում` 25մմ. սնդ. սյ. բարձր [6]: Ակնհայտ է, որ ՆՈՃ-ի պաթոլոգիական աճը հանդիսանում է օրգան-համակարգերի գործունեության խանգարման սկիզբը: Միևնույն ժամանակ շատ հեղինակների կարծիքով ՆՈՃ-ի արժեքը, որպես ՆՈՀ-ը բնութագրող միակ չափո- րոշիչ, այդքան էլ ճիշտ չէ: Եթե որովայնի խոռոչը դիտարկենք որպես հեղուկ պարունակող տարողություն, ապա, ըստ Պասկալի օրենքի, ճնշումը նրա բոլոր հատվածներում հավասար է, ինչն էլ 1947թ. առաջարկվել է օգտագործել ՆՈՃ-ը չափելու համար [4]: Հետևաբար, որովայնի խոռոչի ճնշումը կարելի է չափել ուղղակի (լապարոսկոպիայի, լա- պարոստոմայի կամ դրենաժների առկայության միջոցով) և անուղղակի (ներմիզապարկային, ներստամոքսային, ներուղիղաղիքային) մեթոդներով: Ներմիզապարկային մեթոդը ըստ World Society of the Abdominal Compartment Syndrome (WSACS) համարվում է “ոսկյա” ստանդարտ: ճկուն հ լավ ընդարձակվող միզապարկի պատերը հանդես են գալիս որպես պասիվ թաղանթներ` ճշգրիտ հաղորդելով որովայնի խոռոչի ճնշումը: Ոստ E. Гепbфанrц հ համ. (2005) չափման համար անհրաժեշտ է Ֆոլեյի միզային կաթետր, որի միջոցով դատարկ միզապարկի խոռոչ է լցվում ստերիլ ֆիզիոլոգիական լուծույթ, իսկ հետո, օգտագործելով թափանցիկ մազանոթը և քանոնը, չափվում է մազանոթում հեղուկի մակարդակը` զրոյական մակարդակ համարելով ցայլային համաճոնի վերին եզրը: Սակայն միզապարկ ներմուծվող հեղուկի օպտիմալ քանակը դեռհս վիճելի է: Նախկինում որոշ հեղինակներ ներմիզապարկային ճնշումը չափելու համար օգտագործել են 50-200մլ քանակով հեղուկ, որը արհեստականորեն հանգեցրել է ՆՈճ-ի գերագնահատմանը, հետհաբար նահ սխալ դասակարգմանը հ բուժմանը: Ներկայիս հեղինակների մեծամասնության կարծիքով անհրաժեշտ է միզապարկ ներմուծել ավելի քիչ քանակությամբ հեղուկ [2,11,14]: WSAC S-ի համաժողովի (2007) հանձնարարականների համաձայն միզապարկ ներմուծվող հեղուկը չպետք է գերազանցի 25մլ.:

 

ՆՈճ-ի ներմիզապարկային չափման մեթոդի օգտագործման հակացուցումներն են միզապարկի վնասվածքը, միզապարկի ճնշումը հեմատոմայով կամ ուռուցքով (նման իրավիճակներում չափվում է ներստամոքսային մեթոդով): Գոյություն ունեն ՆՈճ-ի ներմիզապարկային չափման մի քանի գործիքներ` Foley Manometer (Holtech Medical, Kopenhagen, Denmark-www.holtech-medical.com) կամ AbViser valve (Wolfe Tory, Salt Lake City, Utah, USA). սակայն այսօր լայն կիրառություն չունեն [3]: M.L. Cheatham-ի հ համ. (2009) կատարած հետազոտությունները ցույց են տվել, որ հիվանդի դիրքից կախված ՆՈճ-ի ներմիզապարկային չափման տվյալները լինում են տարբեր: Այս հեղինակները համեմատել են հորիզոնական դիրքում պառկած միհնույն հիվանդների մոտ ՆՈճ-ը` 15 աստիճան հ 30 աստիճան գլխի բարձր դիրքերում ՆՈճ-ի հետ: Ստացված արդյունքները վկայում են, որ մեջքի վրա պառկած հորիզոնական դիրքի համեմատությամբ ՆՈճ-ը բարձրանում է գլուխի 15 աստիճան բարձր դիրքում մոտ 1.5մմ. սնդ.սյ., իսկ գլուխի 30 աստիճան բարձր դիրքում` մոտ 3.7մմ. սնդ.սյ.: Ուստի ըստ հեղինակների ՆՈճ-ը ճշգրիտ չափելու համար հիվանդը պետք է պառկած լինի մեջքի վրա հորիզոնական դիրքում:

 

Առաջնային ՆԿՀ-ն կարող է զարգանալ մի քանի ժամում, ընդ որում նրա զարգացման հավանականությունն ուղիղ համեմատական է ՆՈՃ-ի բարձրացմանը [9,13]: ՆԿՀ-ի զարգացումր կարելի է ենթադրել ցավային ախտանիշի առկայության, որո-վայնի ծավալի մեծացման, լարվածության ն հնոցի դեպքում: ՆԿՀ-ի առաջին նշաններից կարող են լինել կրիտիկական վիճակներում գտնվող (նույնիսկ թոքերի արհեստական շնչառության պայմաններում) հի-վանդների շնչական անբավարարության խորացումը ն/կամ միզարտադրության նվազումը: Մետաբոլիկ, շնչական, հեմոդինամիկ, միզարտադրության համակցված խանգարումները, ինչպես նան հիպովոլե- միան արագացնում են ՆԿՀ-ի զարգացումը: Հիվանդ-ների ծանրության աստիճանը ն ԲՕԱ-ն զարգացման հավանականությունը մեծանում է ՆՈՃ-ի բարձրացման արագությունից կախված: ՆՈՃ-ի առավելագույն արժեքը, ըստ որի կարելի է մտածել ՆԿՀ-ի մասին, մինչ օրս մնում է վիճելի, քանի որ այս բարդության ձնավորումն, ըստ Гельфанд Б.-ի (2005) հիմնականում պայմանավորված է հիվանդների ֆիզիոլոգիական առանձնահատկություններով: 10մմ սնդ. սյ-ից ցածր ՆՈՃ ունեցող հիվանդների մոտ հիմնականում ՆԿՀ չի դիտվում, իսկ 25մմ. սնդ. սյ-ից բարձր արժեքի դեպքում հաճախ զարգանում է ՆկՀ [20]: 10-25մմ. սնդ. սյ. ՆՈՃ ունեցող հիվանդների մոտ ՆԿՀ-ի առաջացման հավանականությունը կախված է զարկերակային ճնշման ն որովայնի առաջային պատի առաձգականության առանձնահատկություններից [8,17,18,21]:

 

Բազմաթիվ կլինիկական ուսումնասիրություններ ցույց են տվել, որ որովայնի արյունամատակա- րարման առավել ճշգրիտ չափորոշիչներից է հանդիսանում որովայնային պերֆուզիոն ճնշումը (ՈՊՃ): Այն գլխուղեղի պերֆուզիոն ճնշման (ԳՊՃ) նմանակն է, որը ողջ աշխարհում հաշվում են որպես միջին զարկերակային ճնշման (ՄԶՊ) ն ներգանգային ճնշման (ՆԳՃ) տարբերություն (ԳՊՃ=ՄԶՃ-ՆԳՃ): Այսպիսով ՈՊՃ-ն հաշվում են միջին զարկերակային ճնշման (ՄԶՊ) ն ներորովայնային ճնշման (ՆՈՃ) տարբերությամբ` ՈՊՃ=ՄԶՃ-ՆՈՃ: ՈՊՃ-ն հանդիսանում է ծանր վիճակներում գտնվող հի-վանդների զանգվածային ինֆուզիոն թերապիայի դադարեցման պարամետրերից մեկը [7,12,16,19,22]: Ապացուցվել է, որ ՆՈՀ-ով ն ՆԿՀ-ով հիվանդների մահացության ն 60մմ. սնդ. սյ. ցածր ՈՊՃ-ի մակար-դակի միջն առկա է ուղիղ գծային կապ [12]: Գիտական հետազոտությունների համար ՆԿՀ-ը բնորոշվում է որպես ՆՈՃ-ի կայուն բարձրացում ավելի, քան 20մմ. սնդ.սյ. (որովայնային պերֆուզիոն ճնշման իջեցումով 60մմ սնդ. սյ.-ից պակաս կամ առանց դրա), որն ուղեկցվում է որնէ օրգան-համակարգի գործունեության խանգարումով [14,24]: Կլինիկական նպատակներով ՆԿՀ-ն ավելի լավ է բնորոշել որպես ՆՈՃ-ով պայմանավորված որնէ օրգանի գործունեության խանգարումով` առանց ՆՈՃ-ի սահմանային արժեքի, քանի որ չկա ՆՈՃ-ի այն ստույգ արժեքը, ըստ որի հնարավոր լինի ՆԿՀ-ի զարգացումն ախտորոշել բոլոր հիվանդների մոտ [1,17,21]:

 

Այսպիսով, հիվանդների մոտ որովայնի շրջանում ցավային ախտանիշի առկայության, որովայնի ծավալի մեծացման, լարվածության ն հնոցի դեպքում կարելի է ենթադրել ներորովայնային հիպերտենզիայի ն ներորովայնային կոմպարտմենտ համախտանիշի մասին: Ներորովայնային հիպերտենզիայի ն ներորովայնային կոմպարտմենտ համախտանիշի բնութագրող չափորոշիչները հանդիսանում են ներորովայնային ճնշումը ն որովայնային պերֆուզիոն ճնշումը, որոնց ստույգ արժեքները դեռնս մնում են վիճելի: Այնուհանդերձ, ներորովայնային ճնշման չափման լավագույն եղանակը համարվում է ներմի- զապարկային մեթոդը, որի դեպքում միզապարկ ներ-մուծվող հեղուկը չպետք է գերազանցի 25մլ, իսկ հի-վանդի դիրքը չափման ժամանակ պետք է լինի մեջքի վրա հորիզոնական` առանց բարձի:

 

Գրականության ցանկ

 

  1. Bailey J, Shapiro MJ. Abdominal compartment syndrome. Crit Care 2000; 4:23.
  2. Ball CG, Kirkpatrick AW. Progression towards the minimum: the importance of standardizing the priming volume during the indirect measurement of intraabdominal pressures. Crit Care. 2006;10:153.
  3. Balogh Z, Jones F, D`Amours S, Parr M, Sugrue M. Continuous intra-abdominal pressure measurement technique. Am JSurg. 2004;188:679-84.
  4. Bradley SE, Bradley GP. The effect of intraabdominal pressure on renal function in man. J Clin Invest 1947; 26: 1010-22.
  5. Burch JM, Moore EE, Moore FA, Franciose R. The abdominal compartment syndrome. Surg Clin North Am 1996; 76:833.
  6. Cheatham M, Malbrain M (2006) Abdominal perfusion pressure. Abdominal Compartment Syndrome. Landes Bioscience, Georgetown, pp 69-81.
  7. Cheatham ML, White MW, Sagraves SG. et al. Abdominal perfusion pressure: a superior parameter in the assessment of intra-abdominal hypertension. J Trauma 2000 Oct; 49 (4): 621-6.
  8. Cheatham ML, White MW, Sagraves SG, Johnson JL, Block EF (2000) Abdominal perfusion pressure: a superior parameter in the assessment of intraabdominal hypertension. J Trauma 49:621-626.
  9. Cheatham ML. Intraabdominal hypertension and abdominal compartment syndrome. New Horiz 1999; 7: 96-115.
  10. Cheatham M.L., De Waele J.J. et al. for the World Society of the Abdominal Compartment Syndrome (WSACS). Clinical Trials Working Group, Critical Care Medicine: July 2009,Vol.37, Issue 7, pp 2187.
  11. De Waele J, Pletinckx P, Blot S, Hoste E. Saline volume in transvesical intraabdominal pressure measurement: enough is enough. Intensive Care Med. 2006;32:455-9.
  12. Deeren D, Dits H, Malbrain MLNG (2005) Correlation between intraabdominal and intracranial pressure in nontraumatic brain injury. Intensive Care Med 31:15771581.
  13. Eddy V, Eddy V, Nunn C, Morris JA Jr: Abdominal compartment syndrome. The Nashville experience. Surg Clin North Am. 1997 Aug; 77 (4): 801-12.
  14. Malbrain M., Cheatham M.L., Kirkpatrick A. et al. Results from the International Conference of Experts on Intraabdominal Hypertension and Abdominal Compartment Syndrome. Intensive Care Med. 2006; 32: 1722-1732.
  15. Malbrain M.L.N.G. Abdominal pressure in the critically ill. Curr.Opin.Crit.Care. 2000. Vol.6. P.17-29.
  16. Malbrain ML (2002) Abdominal perfusion pressure as a prognostic marker in intraabdominal hypertension. Yearbook of Intensive Care and Emergency Medicine. Springer-Verlag, Heidelberg, pp. 792–814.
  17. Malbrain ML, Chiumello D, Pelosi P, et al. (2005) Incidence and prognosis of intraabdominal hypertension in a mixed population of critically ill patients: a multiple- center epidemiological study. Crit Care Med 33:315-322.
  18. Moore AF, Hargest R, Martin M, Delicata RJ. Intraabdominal hypertension and the abdominal compartment syndrome. Br J Surg 2004; 91:1102.
  19. Ravishankar N, Hunter J (2005) Measurement of intraabdominal pressure in intensive care units in the United Kingdom: a national postal questionnaire study. Br J Anaesth. 94:763-766.
  20. Schein M, Ivatury R. Intra-abdominal hypertension and the abdominal compartment syndrome. Br J Surg 1998; 85:1027.
  21. Sugrue M (2005) Abdominal compartment syndrome. Curr Opin Crit Care 11:333-338.
  22. Tiwari A, Myint F, Hamilton G (2006) Recognition and management of abdominal compartment syndrome in the United Kingdom. Intensive Care Med. 32:906-909.
  23. Toens C. Abdominal compartment syndrome: prevention and treatment. Chirurgia. 2000. V71., 8. P. 918-926.
  24. Vidal MG, Ruiz Weisser J, Gonzalez F, et al. Incidence and clinical effects of intraabdominal hypertension in critically ill patients. Crit Care Med 2008; 36:1823.
  25. Гельфанд Б.Р., Проценко Д.Н., Игнатенко О.В., Ярошецкий А.И.. Синдром интраабдоминальной гипер-тензии. Consilium medicum. 2005. Том 07/N 1.
  26. Гельфанд Б.Р., Проценко Д.Н., Подачин П.В., Чубченко С.В., Лапина И.Ю. Синдром интраабдоминальной гипертензии: состояние проблемы. Неотложная медицина. 3, с.34-42, 2010.

 

Հեղինակ. Մ.Մ.Միրիջանյան, Հ.Վ.Հարությունյան, Լ.Ա.Մուսեյան, Հ.Վ.Հովհաննիսյան, Հ.Ս.ԳԼորգյան Մ.Հերացու անվան ԵՊԲՀ վիրաբուժության թիվ 4 ամբիոն, անեսթեզիոլոգիայի ինտենսիվ թերապիայի և ոեանիմացիայի ամբիոն
Սկզբնաղբյուր. Տեսական և կլինիկական բժշկության հարցեր 6.2012
Աղբյուր. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Քրոնոմոդուլյացիոն քիմիաթերապիան որպես ուռուցքների բուժման արդյունավետության բարձրացման եվ տոքսիկության նվազեցման մեթոդ

Ուռուցքների համալիր բուժման գործում քիմիաթերապիան ունի իր կարևորագույն դերը: Ուռուցքների տարածուն ձևերի դեպքում այն համարվում է հիմնական բուժական մեթոդ: Այս առումով հատկապես կարևորվում են քիմիաթերապիայի նկատմամբ այնպիսի զգայուն ուռուցքների բուժման խնդիրները...

Հետգաստրոռեզեկցիոն անաստոմոզիտների կանխարգելման եվ բուժման նպատակով «ԱՄՊԱՍ» կարանյութի կլինիկական կիրաոման արդյունավետությունը

Ներածություն: Չնայած գիտական ն պրակտիկ բժշկության նվաճումներին, խոցային հիվանդությունը (ԽՀ) մնում է ժամանակակից գաստրոէնթերոլոգիայի չլուծված խնդիրներից մեկը...

Հակամանրէային հատկություններով կարանյութի ատացման տեխնոլոգիան եվ նրա կիրառման մանրէաբանական հիմնավորումը

Ներածություն: Շատ հեղինակներ հեավիրահատական անասաոմոզիաների պաթոգենեզում հատաուկ նշանակություն են աալիս կարանյութին, որը օգաագործվում է բերանակցման ձևավորման նպատակով [1,10]...

Կրծքագեղձի և ձվարանների քաղցկեղով հիվանդների կցանքի որակի պահպանումը քրոնոմոդուլ6ացիոն քիմիաթերապիայի մեթոդով

Ներածություն

Կրծքագեղձի ե ձվարանների քաղցկեղր ախտա-հարում է հիմնականում երիտասարդ, վերարտադրողական հասակի կանանց, որոնց լիարժեք բուժումն ու ռեաբիլիտացիան ոչ միայն ուռուցքաբանության, այլև սոցիալական խնդիր է...

Վուլվայի քաղցկեղով հիվանդների դիմելիության վերլուծությունն րստ հայաստանի հանրապետության բժշկա-աշխարհագրական գոտիների

Ներածություն

Բազմաթիվ հեղինակների կարծիքով վուլվայի քաղցկեղք օնկոգինեկոլոգիական հիվանդությունների կառուցվածքում կազմում է 2,5-5%՝ զբաղեցնելով 4-րդ տեղր արգանդի պարանոցի, էնդոմետրումի և ձվարանների քաղցկեղից հետո [2,3,4,6,11]...

Կծիկային քամազատման արագությունը որպես երիկամների ախտահարման ցուցանիշ, զարկերակային գերճնշումով հիվանդների մոտ

Մի շարք հետազոտությունների արդյունքներով փաստված է, որ գերճնշումային նեֆրոպաթիայի զարգացման մեկնարկային կետ է հանդիսանում երիկամների ոչ իմունային բնույթի անոթային ախտահարումը [1,8,37]: Ախտաբանական այդ գործրնթացր զարգանում է բավական բարդ մեխանիզմներով...

Հայաստանի հանրապետությունում վուլվայի քաղցկեղով հիվանդների բուժման եղանակների համեմատական բնութագիրը

Ներածություն

Չնայած վուլվայի քաղցկեղը դասվում է տեսանելի տեղակայման ուռուցքների շարքին՝ հիվանդների 50%-ից ավելին դիմում են մասնագիտացված բուժման հիվանդության բարձիթողի դեպքերում` ու ռուցքային պրոցեսի տեղային-ռեգիոնար տարածվածության պայմաններում [5,6,8,10,15,18,22,23]...

Միկրոալբումինուրիայի զարգացման ախտաֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները զարկերակային գերճնշումով հիվանդների մոտ

Սրտանոթային հիվանդություններով (ՍԱՀ) պայմանավորված մահացությունը զարգացած երկր- ներում կազմում է ընդհանուր մահացության ավելի քան 50%, ինչը պայմանավորված է նաե զարկերակային գերճնշման (ԶԳ) բարձր տարածվածությամբ...

Սրտի ռիթմի փոփոխականություն որպես ինքնավար նյարդային համակարգի խաթարումների գնահատման մեթոդ

Սրտանոթային համակարգի գործունեության համակարգումր իրականացվում է ինքնավար նյարդային համակարգի միջոցով (ԻՆՀ) [1]: ԻՆՀ ազդեցությունր սրտի վրա պայմանավորվում է բարոռեցեպտորներից, քեմոռեցեպտորներից, նախասրտային և փորոքային ռեցեպտորներից եկած ազդակներով...

Քնի օբստրուկտիվ ապնոէ հիպոպնոէ համախտանիշը որպես ինքնավար նյարդային համակարգի խաթարումները պայմանավորող գործոն Զարկերակային գերճնշումով հիվանդների մոտ

Սրտաբանության գիտահետազոտական ինստիտուտ Ինքնավար նյարդային համակարգի (ԻՆՀ) կողմից սրտանոթային գործունեության վերահսկման շեղումներր ներկայումս դիտվում են որպես քնի օբստրուկտիվ ապնոէ-հիպոպնոէ համախտանիշով (ՔՕԱՀ) պայմանավորված սրտանոթային հիվանդությունների զարգացման կարևոր պաթոգենետիկ մեխանիզմներից մեկր [1]...

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ