Արյան կորստի ծավալի որոշումր սիրտանոթացին ախտահարումներով ուղեկցվող խոցացին գաստրոդուոդենալ արցունահոսութցամբ հիվանդների մոտ

Պրակտիկ բժշկության մեջ առավել լայն տարածում են գտել շրջանառող արյ ան ծավալի (ՇԱԾ) որոշման անուղղակի մեթոդներր, որոնք հիմնված են լաբորատոր և կլինիկական տվյալների ձեռքբերման վրա կամ իրական և նորմալ ՇԱԾ-ի հարաբերակցության գնահատմամբ: Վերջիններս հիմնված են անհայտ արյան հայտնի ծավալով ինդիկատորի լուծույթի մեջ նոսրացման փորձի վրա: Որպես ինդիկատոր օգտագործվում է էվանսի կապույտը, պոլիգլյուկինը, ալբումինը, նշավորված I¹³¹ իզոտոպր, էրիթրոցիտներր, նշավորված Cr⁵⁴ իզոտոպը և այլն [2,8]: Մեթոդի առանձնահատկությունր կայանում է ոչ թէ իրական շրջանառող արյան ծավալի որոշման մեջ, այլ նրա միայն այն մասի` որր մասնակցում է շրջանառությանր: Բացի այդ պակասում է անհրաժեշտությունր թանկարժեք ե բարդ սարքավորումների օգտագործման համար, հատկապես անհետաձգելի վիրաբուժության մեջ, օրինակ մարզային հիվանդանոցների պայմաններում: Ավելի գործնական կարելի է համարել ՇԱԾ-ի որոշումը` կլինիկական տվյալների հիման վրա [4,5,6,7], սակայն նրանց հավաստիությունր այնքան էլ բարձր չէ:

Աղյուսակ 1. Կլինիկական ցուցանիշներր` տարբեր աստիճանի արյան կորստի դեպքերում (Ըստ А.H.Горбашкo-ի և ГА.Барашкoв-ի)

Աղյուսակ 2. Արյան կորստի ծավալի որոշումր րստ Г.А. Барашков-ի համաձայն հեմոգլոբինի ե հեմատոկրիտի մակարդակի

Արյունահոսության բնույթի գնահատման համար 32 հիվանդի մոտ կատարվել է արյան կորստի ծավալի որոշում Г.А.Барашков-ի եղանակով` հիվանդի արյան տեսակատար կշռի որոշում պղնձարջասպի ստանդարտ լուծույթների նոսրացման միջոցով [1]: Արյան տեսակարար կշիռր որոշվել է Филлипс -ի մեթոդով` 50 միլիլիտրանոց 15 փորձանոթներում պղնձարջասպի տարբեր հայտնի կոնցենտրացիաներով լուծույթների նոսրացման եղանակով (աղյուսակ 1): Երակից, մեկանգամյա օգտագործման ներարկիչով ստացված արյունր (5մլ), կաթեցվել է միմյանցից 1սմ հեռավորության վրա դասավորված փորձանոթներից յուրաքանչյուրի մեջ: Արյան կաթիլի կախումր 3-4 վարկյանի րնթացքում վկայել է, որ արյան տեսակարար կշիռր համապատասխանում է տվյալ փորձանոթի, հայտնի կոնցենտրացիայով պղնձի արջասպի լուծույթին: Արյան կորստի ծավալր հաշվարկվել է ստացված տվյալների, հեմոգլոբինի, հեմատոկրիտի ինչպես նաե էրիթրոցիտների թվի հիման վրա (աղյուսակ 2):

Արյան կորստի, շրջանառող արյան ծավալի, սահմանային ե թույլատրելի արյունահոսության սահմանի ավելի ճշգրիտ գնահատման համար 67 հիվանդի մոտ օգտագործվել է М.С.Григорьев-ի ե համահեղինակների առաջարկած մեթոդր` հայտնի ծավալով պոլիգլյուկինի լուծույթում անհայտ ծավալի արյան նոսրացման եղանակով [3]: Մեթոդի էությունր կայանում է ֆոտոէլեկտրոկլարոմետ- րի օգնությամբ, արյան պլազմայում, պոլիգլյուկինի կոնցենտրացիայի որոշման մեջ: Շրջանառող արյան ծավայր բնութագրող բոլոր բաղկացուցիչներից, անշուշտ գործնական մեծ նշանակություն ունեն գլո- բուլյար ծավալի դեֆիցիտր, շրջանառող պլազմայի ծավալի դեֆիցիտր ե ՇԱԾ-ի իրական դեֆիցիտր, որր հաշվարկվել է ԳԾ-ի պակասորդով: Թեթե աստիճանի արյան կորստին համապատասխանել է ԳԾ-ի դեֆիցիտր ‹ 16,8 մլ/կգ, միջինր` 16,8-ից մինչե 25,1 մլ/կգ, ծանրր` › 25,2 մլ/կգ:

Ելքային տվյալների սահմանումից հետո (ՇՊԾ,հեմատոկրիտ, հիվանդի քաշը`-p և այլն) որոշվել է փաստացի ԳԾ-ն: Նորմալ գլոբուլյար ծավալը հայտնի է` 40 մլ/կգ տղամարդկանց համար և 35 մլ/կգ կանանց մոտ:

• ԳԾ-ի դեֆիցիտը հաշվարկվել է հետևյալ բանաձևով.
• ԳԾ (փաստացի) = ՇԱՊ(փաստացի) X Ht /(1- Ht) x p
• Ելնեյով դրանից, ԳԾ-ի դեֆիցիտը մլ/կգ-ով կազմել է.
• ԳԾ(դեֆիցիտ) = ԳԾ(պատշաճ) - ԳԾ(փաստացի)

Իրական արյան կորուստը որոշվել է ԳԾ-ի դեֆիցիտով: Ընդ որում, տղամարդկանց մոտ այն որոշվել է հետևյալ բանաձևով.

ՇԱԴ(դեֆիցիտ) = ԳԾ(դեֆիցիտ) / 0,48 մլ/կգ

Ստացված տվյալների հիման վրա, հետազոտվող խմբում, ծանր աստիճանի արյան կորուստ նշվել է 229 (51%) դեպքում, միջին աստիճանի` 152 (34%), թեթև աստիճանի` 68 (15%) դեպքերում: Այսպի- սով, հետազոտվող հիվանդների մոտ գերակշռել են ծանր աստիճանի արյան կորստով հիվանդները: Ելնելով վերը նշվածից կարելի է եզրակացնել, որ նկարագրված մեթոդիկաները առանձնանում են իրենց ճշգրտությամբ և հավաստիությամբ, ժամանակա- տար չեն, մատչելի են և լիովին համապատասխանում են նման ծանր խմբի հիվանդների հետազոտման ալգորիթմի կարևորագույն փուլերից մեկին:

Գրականութցան ցանկ

1. Барашков Г. А. Диагностика внутренних кровотечений с помощью определения некоторых физических показателей крови. Вестник хирургии. 1956. 3. с.48.
2. Гогложа Р. Л. К методу определения объема циркулирующей крови и его компонентов. Лабораторное дело. 1972. 3. с.164-66.
3. Григорьев М.С. Определение объема циркулирующей крови. Вестник хирургии. 1980. 6.С.118-125.
4. Гостищев В.К. Патогенез язвенного гастродуоденального кровотечения. Хирургия. 2004. 5, с.46.
5. Горбашко А.И. Диагностика и лечение кровопотери.Медицина, 1982. 210 с.
6. Горбашко А.И. Диагностика и лечение острых пищеводно-желудочных кровотечений после операций на желудке. Вестник хирургии. 1988. 11. с.3-6.
7. Горбашко А. И. Пути улучшения результатов лечения острых желудочно-кишечных кровотечений. Вестник хирургии. 1989. 6.С.16-21.
8. Кальченко И.И. Особенности клиники и тактики хирурга при язвенных желудочно-кишечных кровотечениях, возникших на фоне других заболеваний. Клиническая хирургия. 1975. 2. с. 8-13.

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ