Վաղ մանկական տարիքի երեխաների մոտ ւքսուդատիվ միջին Օտիտի ախտորոշման և բուժման սկզբունքները

Ներածություն. Մանկական օտոռինոլարինգոլոգիայի արդի խնդիրներից մեկր հանդիսանում է էքսուդատիվ միջին օտիտների վաղ ախտորոշումն ու բուժումր: Հայտնի է, որ մանկական ծանրալսության ամենամեծ տեսակարար կշիռը պատկանում է կոնդուկտիվ ձևին հիմնականում ներկայացված լսողական փողի դիսֆունկցիայով [5,6,7] և էքսուդատիվ միջին օտիտով: էքսուդատիվ միջինր օտիտին (ԷՄՕ) բնորոշ է թմբկախորշում էքսուդատի կուտակումր ասեպտիկ բորբոքման ֆոնի վրա և 1-11 աստիճանի կոնդուկտիվ ծանրալսության առկայությունր [3,7,8,10,11]: ԷՄՕ-ի կլինիկայում ցավային համախտանիշի բացակայությունր, հիվանդության ջնջված կլինիկան, հիվանդության սկզբնական շրջաններում լսողության թեթե խանգարումներր բարդացնում են հիվանդության վաղ ախտորոշումր, հետեաբար համապատասխան բուժումր, ինչր հետագայում բերում է ադհեզիվ օտիտի զարգացման, ծանրալսության խառր տիպի ձեավորման ե տիմպանոսկլերոզի առաջացման [3,7,8,10,11]: Բացի այդ վաղ հասակի երեխաների մոտ պսիխոէմոցիոնալ ե խոսքի զարգացման խանգարման: Բստ մի շարք հեղինակների [1,2] ԷՄՕ-ն ախտորոշվող ականջի հիվանդությունների մեջ կազմում է 15-17%: Մինչե 3 տարեկան տարիքային խմբի երեխաների մոտ ԷՄՕ զարգանում է 71% դեպքերում [5], իսկ մինչև 7 տարեկան երեխաների մոտ ԷՄՕ-ի առնվազն մեկ էպիզոդ 95% դեպքերում [5] : ԷՄՕ-ն կոնդուկտիվ ե խառր տիպի ծանրալսության պատճառների մեջ կազմում է 36.2% [9,11]: Ըստ մի շարք հեղինակների [3,4,5,7] տարբերում ենք ԷՄՕ-ի 4 շրջան, ե համապատասխան շրջանին վաղ ախտորոշումն ու բուժումր բարձրացնում են լսողության վերականգնման հավանականությունը:

Աղյուսակ N1. էքսուդատիվ միջին օտիտի զարգացումը և բուժման մոտեցումը կախված հիվանդության զարգացման շրջանից

Հետազոտման նպատակը. Վաղ մանկական հասակի երեխաների մոտ ԷՄՕ-ի վաղ ախտորոշման ե բուժման արդյունավետության գնահատումը:

Հետազոտության նյութեր ե մեթոդներ. Հետազոտությունր կատարվել է «Էրեբունի» Բ/Կ-ի քիթ-կոկորդ- ականջի հիվանդությունների բաժանմունքում 2009-2011թ.: Հետազոտության ենթարկվել են 119 երեխաներ նորածնային հասակից մինչե 3 տարեկան: Նորածինների աուդիոլոգիական սկրինինգի րնթացքում 6-8 ամսականում ԷՄՕ ախտորոշմամբ հայտնաբերվել է 47 երեխա, 1-3 տարեկան հայտնաբերվել է 72-ր: Այս երեխաներին կատարվել է օտոակուստիկ էմիսիա ե իմպենդանսոմետրիա: Աղյուսակ 1-ի համաձայն երեխաներր բաժանվել են հետեյալ խմբերի՝

1. Կատառալ շրջան՝ հայտնաբերվել են 6-8 ամսականում 14 երեխա, 1-3 տարեկան 10 երեխա, որոնց մոտ TEOAE չի գրանցվել, DPOAE գրանցվել է, տիմպանոգրամման «B» և «C» տիպի, ակուստիկ ռեֆլեքսներր չեն գրանցվել կամ գրանցվել են 110դբ ինտենսիվության սահմաններում:
2. Սեկրետոր շրջան՝ հայտնաբերվել են 6-8 ամսականում 12 երեխա, 1-3 տարեկան 18 երեխա- TEO- AE չի գրանցվել, DPOAE գրանցվել է, տիմպանոգրամման «B» և «C» տիպի, ասպանդակի մկանի ակուստիկ ռեֆլեքսներր չեն գրանցվել:
3. Մուկոզ շրջան՝ հայտնաբերվել են 6-8 ամսականում 21 երեխա, 1-3 տարեկան 15 երեխա- TEOAE և DPOAE չի գրանցվել, տիմպանոգրամման «B» տիպի, ասպանդակի մկանի ակուստիկ ռեֆլեքսները չեն գրանցվել:
4. Ֆիբրոզ շրջան՝ 6-8 ամսականում երեխաներ չեն հայտնաբերվել, 1-3 տարեկան 29 երեխա- TEOAE և DPOAE չի գրանցվել, տիմպանոգրամման «B» տիպի, ասպանդակի մկանի ակուստիկ ռեֆլեքսները չեն գրանցվել: Այս երեխաների մոտ ախտորոշվել է նաև ադենոիդ վեգետացիաներ II-III աստիճանի:

Կատառալ ե սեկրետոր շրջանում կատարվել է բուժում հետեյալ սկզբունքներով՝ քթի անոթասեղմիչ կաթիլներ, մուկոլիտիկ դեղամիջոցներ, սպիրտ 70% ականջի կաթիլներ, հիստամինային Ո-1 ռեցեպտորների բլոկատորներ: Բուժման տեողությունր 7 օր:

Մուկոզ շրջանում բուժումր կազմակերպվել է հետեյալ սկզբունքներով՝ քթի անոթասեղմիչ կաթիլներ, մուկոլիտիկ դեղամիջոցներ, սպիրտ 70% ականջի կաթիլներ, Հիստամինային Ո-1 ռեցեպտորների բլոկատորներ,5օր անրնդմեջ կալիումի յոդով էնդոաուրալ էլեկտրոֆորեզ: Բուժման տեողությունր 7-10 օր:

Ֆիբրոզ շրջանում՝ կոնսերվատիվ բուժում, ինչպես նաե շնչառության վերականգնում վիրահատական մեթոդով ե միրինգոտոմիա:

Արդյունքների գնահատում. Կատառալ շրջանում հայտնաբերված բոլոր երեխաների մոտ պաթոլոգիկ պրոցեսր ամբողջությամբ վերացել է ե գրանցվել է նորմալ լսողություն, օտոսկոպիկ պատկերր՝ նորմայի սահմաններում: Սեկրետոր շրջանում հայտնաբերված 6-8 ամսական երեխաներից 7-ի մոտ և 1-3 տարեկան 11 երեխաների մոտ բուժումր եղել է արդյունավետ, իսկ մնացած երեխաների մոտ հետազոտության արդյունքներր բուժումից հետո մնացել են նույնր: Այս դեպքում երեխաներին նշանակվել է էլեկտրոֆորեզ կալիումի յոդով 10 օր անրնդմեջ ե հետազոտվել բուժման 14-16-րդ օրր: Հետազոտության արդյունքներր՝ գրանցվել է նորմալ լսողություն ե օտոսկոպիկ պատկերր նորմայի սահմաններում:

Մուկոզ շրջանում հայտնաբերված 6-8 ամսական երեխաներից 17-ի մոտ և 1-3 տարեկան 9 երեխաների մոտ բուժումր եղել է արդյունավետ, գրանցվել են նորմալ լսողության տվյալներ, իսկ մնացած երեխաների մոտ օտոակուստիկ էմիսիան չի գրանցվել, լսողության տիմպանոգրամմայում նկատվել է փոփոխություն: Այս երեխաներին ես 5 օր նշանակվել է կալիումի յոդով էնդոաուրալ էլեկտրոֆորեզ ե հետազոտվել բուժման 14-16- րդ օրր: Հետազոտության արդյունքներր՝ գրանցվել է նորմալ լսողություն ե օտոսկոպիկ պատկերր նորմայի սահմաններում: Ֆիբրոզ շրջանում հայտնաբերված 1- 3 տարեկան երեխաներից 4-ի մոտ բուժումր եղել է արդյունավետ, սակայն որոշ ժամանակ հետո նկատվել է ռեցիդիվ, իսկ մյուս 25 երեխաներին կատարվել է վիրահատական միջամտություն՝ քթային շնչառության վերականգնում ե միրինգոտոմիա:

Հետվիրահատական շրջանը րնթացել է հարթ հ 15-րդ օրր երեխաներր հետազոտվել են ե արդյունքներր համապատասխանել են նորմային:

Եզրակացություն. Այսպիսով, ԷՄՕ-ի հետազոտման ե բուժման վաղաժամ կազմակերպումը վաղ մանկական տարիքի երեխաների մոտ I և II շրջանում թույլ է տալիս վերականգնել լսողությունը 100%-ով, իջեցնել ռեցիդիվների հավանականությունը 3 անգամ նշանակված կոնսերվատիվ բուժումով, ե կրճատել հետագայում վիրահատության ենթակա երեխաների թվաքանակը՝ կանխարգելելով ԷՄՕ -ի բարդությունները: Ֆիբրոզ շրջանում գտնվող երեխաներին, որոնց մոտ հայտնաբերվում է ադենոիդ վեգետացիա III աստիճանի ե արտահայտված քթային դժվարաշնչություն, ցանկալի է կատարել վիրահատական միջամտություն՝ վերացնելով պաթոլոգիկ պրոցեսի առաջնային պատճառը, որի շնորհիվ կկանխվի ռեցիդիվների հավանականությունը:

Գրականության ցանկ

1. American Speech-Language-Hearing Association, 1990. Guidelines for Screening for Hearing Impairment and Middle ear Disorders. ASHA. 1990. Vol.32, suppl.2. P17-24.
2. Stool SE, Berg AO, Berman S, et al. Otitis Media With Effusion in Young Children. Clinical Practice Guideline. Pediatrics, 1994, Vol.94 (5). P.123-164.
3. Tos M. Epidemiology and natural history of secretory otitis. Am. J. Otol., 1984. 5. P.459-462.
4. Дмитриев Н.С. Экссудативный средний отит у детей. Патогенетический подход к лечению. Метод. указания. Науч. Центр аудиологии и слухопротезирования. М., 1996. 21с.
5. Тарасова Г. Д. Кондуктивная тугоухость у детей. Авт. дисс. докт. мед. наук. М., 1999. 39с.
6. Милешина Н. А. Состояние верхних дыхательных путей у больных экссудативным средним отитом. Курск, Научн.- практ. конф. М., 2000. c.204-205.
7. Бобошко М.Ю. Слуховая труба. СПб., 2003. 360с.
8. Бурмистрова Т.В. Современные этиопатогенетические аспекты экссудативного среднего отита. Рос. оториноларин-гология, 2004. 1(8). c.25-28.
9. Бурмистрова, Т. В. Принципиальные подходы к лечению экссудативного среднего отита. Рос. оториноларингология.2004.1(14). c.39–41.
10. Tokumaru A., Eguchi T., Watanabe K. Characteristics of migrating cells in effusion of the middle ear in patients with eosinophilic otitis media. Nippon Jibiinkoka Gakkai Kaiho. 2007. Vol.110, 11. P.713.
11. Paradise J. L., Feldman H. M., Thomas F. Campbell Tympanostomy Tubes and Developmental Outcomes at 9 to 11 Years of Age. The new England Journal of medicine. 2007. Vol. 356, 3. P.248.
12. Оториноларингология: национальное руководство. М.: ГЭОТАР-Медиа, 2008. 960с.

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ