Ամրաթելիկային ադհեզիվ կամուրտաձեվ պրոթեզների (ԱԱԿՊ) հենակետային ծամիչ ատամների հղկման աստիճանի որոշումդ կշռման մեթոդով

Լաբորատոր-փորձարարական եղանակով պարզվեց, որ ծամիչ հենակետային ատամների հղկման մեր կողմից առաջարկվող և ներկայումս հայտնի չորս եղանակներից միայն երեքի դեպքում է արդարացված ծամողական շրջանում ամրաթելիկային ադհեզիվ կամրջաձև պրոթեզների (ԱԱԿՊ) պատրաստումդ, քանզի C և E  հղկման եղանակների դեպքում չեն ապահովվում բավարար ֆիզիկական ցուցանիշներ և մեխանիկական ռետենցիա (նկ.1) [2]:

Նկ.1 Ծամիչ հենակետային ատամների հղկան եղանակները 

Կշռման մեթոդով ծամիչ ատամների հղկման աստճանի որոշման նպատակով հետազոտվում են այն խմբերդ, որոնք լաբորատոր-փորձարարական մեթոդի ժամանակ ցուցաբերել են դրական արդյունք: Դրանք են` A, B և D խմբերդ: Ըստ քայքայման ցու- ցանիշների ճ խումբի կառույցներդ (օկլյուզիոն թաթիկով թունելային հղկումով պատրաստված կամուրջ) դիմակայել են 258 (±27.75)Կգ ուժին, B խումբդ (ներդիրի հղկումով պատրաստված կամուրջ) [1,6] ցուցաբերեց 216 (±24)Կգ արդյունք և Օ խումբդ (շրջանաձև հղկումով պատրաստված կամուրջ)` 258(±14.3)Կգ: Ինչպես և նախորդ լաբորատոր հետազոտությունում, այստեղ կրկին որպես հսկիչ խումբ դնտրվում է B տարբերակդ, քանզի հանդիսանում է ԱԱԿՊ-ի հղկման ամենակիրառելի տարբերակը:

Հետազոտության նյութերն ու մեթոդները

Հետազոտությունն իրագործելու համար անհրաժեշտ է միևնույն զանգվածով միանման ատամներ: Այդ նպատակով սիլիկոնային դրոշմանյութով ստա-ցած վերին 6-րդ ատամի դրոշմի մեջ լցվել է հալեց-րած, ձուլման համար նախատեսված մոմ: Արդյուն-քում ստացվել են միանման մոմե ատամներ: Կշռման միջոցով բոլոր մոմե ատամների կշիռդ հավասարեց-վել է միմյանց: Պատրաստի միանման և միևնույն կշռով վերին 6-րդ ատամ հիշեցնող մոմե փորձան-մուշներդ ձուլման միջոցով փոխակերպվել են մե-տաղական ատամների: Կրկին բոլոր մետաղական ատամներդ կշռվում են և հավասրեցվում միմյանց` հղկման միջոցով: Արդյունքում ունենում ենք 16 միանման և միևնույն կշռով մետաղական ատամներ: Դրանցից միայն մեկդ մնում է առանց հղկման, մնա-ցած 15-դ բաժանվում են երեք խմբի` յուրաքանչյուրում հինգական փորձանմուշ:

A խմբում ատամներդ հղկվում են թունելային եղանակով: Կատարվում է օկլյուզիոն հատվածում ֆիսուրների հատում 2մմ լայնությամբ և 2մմ խորությամբ: Թունելային մուտքդ ստեղծվում է կենտրոնական փոսիկի և մեդիալ եռանկյունաձև փոսիկի միջնակետից` 1.5մմ տրամագծով [2]: B խմբում ատամներդ հղկվում են նեդդիդի տադբեդակով: Կա- տադվում է օկլյուզիոն հատվածում ֆիսուրների հատում 2.5մմ լայնությամբ ն 2մմ խոդությամբ: Խոռոչի հատակի անդաստակ-բեդանային չափդ 3.5մմ է, մեզիոդիստալդ` 1.2մմ-1.5մմ, իսկ նեդդիդի դնդհանուդ մեզիոդիստալ չափդ 4մմ ն ավելին է [1]: Օ խմբում կատադվում է ատամնեդի շդջանաձն հղկում` 0.8մմ- 1մմ հադթակով, թմբիկնեդի շդջանում 1.5մմ օկլյուզիոն կդճատում, իսկ ակոսնեդի շդջանում` 1մմ [4]: Աա հղկման նվազագույն թույլատդելի ադժեքն է, մի շադք հեղինակնեդ խոդհուդդ են տալիս հադթակի չափդ դնդունել 1.5մմ, իսկ օկլյուզիոն կդճատումդ` 2 մմ:

Նկ. 2. Պատկերված են ձուլված միանման ատամները աոանց հղկման և տարբեր հղկվածքներով

Աղյուսակ 1. Օգտագործված նյութերի ցանկը

Հետազոտության արդյունքները

Հղկված մետաղական ատամներդ կշռվեցին և համեմատվեցին չհղկված ատամի հետ: Արդյունքները զետեղված են գրամներով աղ. 2-ում:

Աղյուսակ 2. Արդյունքների ամփոփում

A խմբի միջին ցուցանիշը` 2.43(±0.01)գ., ամենից մոտն է չհղկված ատամի կշռին (2.65գ): Թունելային հղկմամբ հեռացվում է ատամի զանգվածի 8.4%-ը: B խմբի համար միջին արժեքը կազմեց` 2.19(±0.05)զ: Որքան էլ նա հանդիսանում է ամենից տարածված հղկման մեթոդը այնուամենայնիվ մոտ 2 անգամ ամելի հյուսվածք է հղկվում քան A խմբի պարագայում` 17.4%: Օ խմբի միջին արժեքը` 1.68(±0.05)գ., նմանատիպ հղկմամբ հեռացվում է ատամի զանգվածի 36.7%-ը:

Եզրահանգում

Չնայած բոլոր երեք հղկման տարբերակները նախորդ լաբորատոր փորձարկումների ժամանակ ցուցաբերեցին գոհացուցիչ արդյունքներ, այնուա-մենայնիվ, դստ մեր ստացված արդյունքների և մի շարք հեղինակների հղկման Օ տարբերակդ հեռու է ոչ ինվազիվ կոչվելուց. հղկվում է կարծր հյուսվածք-ների զգալի զանգված և կակղանի վնասման հավա-նականությունդ չափազանց մեծ է [5]: Նշված հան-գամանքներդ ծանրակշիռ փաստեր են, որպեսզի Օ տարբերակդ դիտարկենք ԱԱԿՊ-ի հղկման անն-պատակահարմար տարբերակ: B հղկման եղանակդ հանդիսանում է ամենատարածված տարբերակդ, անգամ անվանում են ներդիր-կամրջաձև պրոթեզ [3], բայց այնուամենայնիվ թունելային հղկմանդ զիջում է ամրությամբ և քիչ ինվազիվությամբ: 

Գրականութցան ցանկ 

1. Арутюнов С.Д., Жулев Е.Н., Волков Е.А., Лебеденко А.И., Глебова Т.Э., Лебеденко И.Ю. Одонтопрепарирование при восстановлении дефектов твердых тканей зубов вкладками. 2007.109с.
2. Есаян Л.К., Сардарян Г.А, Арутюнян М.Г., Шахбазян Р.А. Влияние типа препарирования опорных зубов на прочность волоконно-армированных адгезивных мостовидных протезов. Вопр. теоретич. и клинич. медицины, 2010, том 13, 3(59), с.65-67.
3. Bartsch F. Изготовление Inlay мостовидных протезов по Targis-Vectris технологии. «НС» для зубных техников. 2000. 3(11). c. 45-56.
4. Kobakov Y., Evstratov R. Системы безметаллого протезирования. Вестник стоматологии и челюстно-лицевой хирургий, том 2, вып.3, 2005, c. 23.
5. Monaco C. PhD Thesis “Clinical and scientifi c aspect of Inlay Fixed Partial Dentures”. December 2005, Siena,Italy, p.7.
6. Rappelli G., Coccia E. Fiber-reinforced Composite Fixed Partial Denture to Restore Missing Posterior Teeth: A Case Report. J Contemp Dent Pract. 2005 November, (6)4: 168-177. 

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ