Հիշարժան տարեթվեր
Մարտի 20-ը՝ Երկրի օր

Ամբողջ աշխարհում մարտի 20-ին, ՄԱԿ-ի նախաձեռնությամբ, նշվում է Երկրի օրը: Ընդ որում միջազգային տոների օրացույցում գոյություն ունի Երկրի երկու օր՝ այսօրվանը նշվում է Գարնանային գիշերահավասարի օրը, իսկ երկրորդը՝ ապրիլի 22-ին: Առաջինն ունի խաղարարական և մարդասիրական ուղղվածություն, իսկ երկրորդը՝ էկոլոգիական:
Մարտի 20-ը ընտրվել և պաշտոնապես հաստատվել է ՄԱԿ-ի կողմից 1971 թ. որպես Երկրի օր հենց այն պատճառով, որ այդ օրվան բաժին է ընկնում գարնանային գիշերահավասարը, երբ փոխվում է մոլորակի կենսաբանական ռիթմը, դուրս է գալիս իր զարգացման նոր շրջապտույտին, երբ տեղի է ունենում բնության արթնացում և վերածնունդ: ՄԱԿ-ի դիմումի մեջ ասվում է. «Երկրի օրը հատուկ ժամանակ է, որը նախատեսված է, որպեսզի բոլոր մարդկանց ուշադրությունը սևեռվի Երկիր մոլորակի՝ որպես ընդհանուր տան գիտակցմանը, զգալ մեր ամբողջ երկրի ընդհանրությունը և միմյանցից փոխադարձ կախվածությունը»:
Այդ օրվա հիմնադիրը հայտնի ամերիկյան հասարակական գործիչ Ջոն Մորտոնն է, ով 1840-ականներին ծառերի և թփերի տնկման ընկերություն է բացել՝ շրջակա միջավայրի հանդեպ երկրի յուրաքանչյուր քաղաքացու հոգատար վերաբերմունքի ծրագրի շրջանակներում: Դառնալով Նեբրասկի Տարածքի քարտուղարը՝ 1872 թ. նա առաջարկել է հաստատել օր, որը կնվիրվի կանաչապատմանը: Այդպես հայտնվել է Ծառի օրը, որն անմիջապես շատ հայտնի է դարձել: Առաջին օրվա ընթացքում նահանգի բնակիչները տնկել են շուրջ մեկ միլիոն ծառ, և շուտով նրանց նախաձեռնությունը վերաճեց հասարակական շարժման: Սկսած 1970 թ. տոնի իմաստն ընդլայնվեց մինչև շրջակա միջավայրի պահպանման ընդհանուր գաղափար, և հանդես եկավ նոր անվանում՝ Երկրի օր, դառնալով համազգային: 1971 թ. ՄԱԿ-ը պաշտոնապես ընդունեց այդ տոնը, իսկ արդյունքում այն դարձավ համաշխարհային՝ տարեցտարի ստանալով ավելի լայն միջազգային աջակցություն:
Այսօր Երկրի օրը քաղաքացիական նախաձեռնությունների համաշխարհային շարժում է ի պաշտպանություն մոլորակի՝ որպես Գլոբալ Տան, որը միավորում է բազմաթիվ միջոցառումներ և ակցիաներ, ինչպես բնապահպանական և էկոլոգիական, այնպես էլ խաղաղասիրական: Դա այնքան տոն է, որքան առիթ մեկ անգամ ևս մտածել դյուրաբեկ և խոցելի շրջակա միջավայրի, մարդու և շրջակա միջավայրի փոխադարձ հարաբերությունների խնդիրների մասին: Ռուսաստանում Երկրի օրը նշում են էկոլոգիական վտանգից պաշտպանության օրվա շրջանակներում:
Շրջակա միջավայրի բարեկարգության և պաշտպանության գործում ավելի հայտնի միջոցառումների թվում, որոնք անց են կացվում մեր մոլորակի տարբեր անկյուններում, էկոլոգիական ցուցահանդեսներն են և փառատոնները, բնության մասին մարաթոնները և կոնֆերանսները, քաղաքներում փողոցների և տարածքների մաքրումը, ծառերի տնկումը և ավտոմոբիլային շարժման դադարեցումը մեծ քաղաքների կենսունակ փողոցներում, մշակութային ակցիաները և համերգները...
Նաև պետք է նշել, որ ձևավորված ավանդույթի համաձայն, ամեն տարի Երկրի օրվա շրջանակներում ճնշող մեծամասնություն կազմող երկրներում անպատճառ ընդունված է մեկ րոպեի ընթացքում զանգել Խաղաղության զանգը, որը բոլոր ժողովուրդների, խաղաղ կյանքի, ընկերության, համերաշխության խորհրդանիշ է և կոչ՝ գործելու հանուն մարդկության մշակույթի և լավագույն նվաճումների պահպանման: Այդ արարողության իմաստը նրանում է, որ մարդիկ մտածեն, ինչպե՞ս պահպանել մեր հիանալի մոլորակը, ինչպե՞ս բարելավել կյանքը նրա վրա, իրենց զգան Երկրի բնակիչ և մի մաս:
Խաղաղության առաջին զանգը (Peace Bell) ձուլվել է ի հիշատակ 1954 թ. ճապոնական քաղաքների ողբերգության, որոնք վերապրեցին միջուկային ռմբակոծություն, և հաստատվել է ՄԱԿ-ի շտաբ-կայանում՝ Նյու-Յորքում: Այն ձուլվել է մետաղադրամներից, որոնք հավաքվել են բոլոր մայրցամաքների երեխաների կողմից, նրանում նաև հալվել են օրդեններ և շքանշաններ, տարբեր երկրների մարդկանց այլ պատվավոր նշաններ: Զանգի վրայի գրառման մեջ ասվում է. «Կեցցե համընդհանուր խաղաղությունն ամբողջ աշխարհում»:
1996 թ. զանգ է դրվել նաև ՄԱԿ-ում՝ Վիենայում, հետո սկսեցին դնել այլ երկրներում՝ Ճապոնիայում (1954 թ.), Գերմանիայում (1989 թ.), Լեհաստանում, Թուրքիայում (1989 թ.), Մեքսիկայում (1990 թ.), Ավստրալիայում (1992 թ.), Մոնղոլիայում (1993 թ.), Կանադայում (1996 թ.), Բրազիլիայում (1997 թ.), Արգենտինայում (1998 թ.), Էկվադորում (1999 թ.), Ուզբեկիստանում (2003 թ.) և այլ երկրներում: Ռուսաստանը միացավ «Երկրի օրը խաղաղության զանգին» ակցիային 1998 թ.:
Երկրի օրն ունի նաև իր դրոշը` Տիեզերքից մեր մոլորակի առաջին նկարներից մեկի պատկերով: Դա գիտակցության նշան է, որ միայն համատեղ ջանքերով կարելի է լուծել գլոբալ էկոլոգիական և սոցիալական խնդիրները Երկրի վրա: Այդ պատճառով պատահական չէ, որ այս տոնը ակտիվորեն խրախուսում են բոլոր տիեզերագնացները: Չէ՞ որ նրանք առաջինն են երկրին տեղեկացրել, թե ինչքա՞ն հիասքանչ և անպաշտպան է մեր մոլորակը, և թե որքան ունի մեր հոգատար վերաբերմուքի կարիքը:

Կարդացեք նաև

Ամեն տարի ապրիլի 7-ին՝ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (World Health Organization, WHO, 1948) հիմնադրման օրը, նշվում է որպես առողջապահության համաշխարհային...


Այսօր մեր մեծ տան տոնն է, այսօր ո՛չ միայն մեծ, այլև իրապես գլոբալ տոն է՝ մեր ընդհանուր հարմարավետ տան տոնը, Մայր-Երկրի միջազգային օրը (International Mother Earth Day), որն անց է կացվում...


Ծիծաղի օրն ընդունված է կատակով միմյանց սիրով ծաղրել։ Թե այս տոնը որտեղի՞ց է ծագումով (April Fool’s Day կամ All Fool’s Day), Ֆրանսիայից, Անգլիայից, Մեքսիկայից կամ Շվեդիայից, գաղտնիք է, որը, ցավոք, ծածկված է մթությամբ...


«Այդ օրը նշելով՝ մենք պետք է հակադրվենք մարդկանց վատ որակներին, դրա հետ մեկտեղ` գովերգենք ստրկության անցյալի և ներկայի հակառակորդներին, պահպանենք ստրկության մասին հիշողությունը»...


Շատ քչերին կարող է հաջողվել խուսափել հիվանդ ատամների, լնդերի, ոչ ճիշտ ատամնանստվածքի խնդիրներից: Երկրի բնակչության հիմնական մասին կյանքի ընթացքում գոնե մեկ անգամ բախտ է վիճակվել նստել ատամնաբույժի բազկաթոռին...


Սուրբ Սարգիսը Հայաստանի Հանրապետությունում ամեն տարի նշվող ազգային տոն է, որը նշվում է հունվարի վերջին կամ փետրվարի առաջին կեսին...


Քաղցկեղային հիվանդությունների դեմ պայքարի միջազգային օրը (World Cancer Day) ամենամյա միջոցառում է, որը կազմակերպվում է Միջազգային հակաքաղցկեղային միության կողմից (International Union Against Cancer, UICC)` սկսած...


Այս օրերին սովորաբար հեքիաթներ են պատմում Ձմեռ Պապիկի և Ձյունանուշի մասին: Այն մասին, թե ինչպես Ձյունանուշը սիրո աստվածուհի Լելիի քմահաճույքով սիրեց մի մարդու և Գարնան գալստյան պատճառով Հյուսիս չհեռացավ...


Ամեն տարի հունվարի վերջին կիրակին նշվում է բորոտությամբ տառապող հիվանդների օգնության համաշխարհային օրը: Նրա նպատակը ոչ միայն բժշկական, այլև լայն համաշխարհային հասարակայնության, վարչական կառավարման օրգանների, հասարակական...


Միջուկային պատերազմի սպառնալիքի դեմ համախմբման օրն ամբողջ աշխարհում նշվում է Դելիի հռչակագրի ընդունման տարելիցի օրը, որի հիմնական նպատակն է կոչ անել դադարեցնելու միջուկային զենքի մրցավազքը, կրճատելու...


Հունվարի 28-ին նշվում է Անձնական տվյալների պաշտպանության միջազգային օրը (Data Protection Day): Այս տոնը սահմանվել է նրա համար, որ ցանցի օգտատերերը չմոռանան պահպանել ինտերնետում վարքագծի...


1991 թ.` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշմամբ, Մինիստրների խորհրդում ստեղծվեց Պաշտպանության Պետական Կոմիտե, իսկ հոկտեմբերի 5-ից` ՀՀ նախագահի հրամանով, պաշտպանության նախարար նշանակվեց...


Ինչպես հայտնի է, տոնական օրերի շարքում մի այսպիսի տոն կա՝ Ինտերնետի օր, բայց պետք չէ նաև անտեսել ևս մեկ՝ բավականին անսովոր մի տոն. այն է՝ Առանց ինտերնետի միջազգային օրը...


Գրկախառնությունների միջազգային օրը կարելի է ընկերաբար գրկել անգամ անծանոթ մարդուն: Հունվարի 21-ին ամբողջ աշխարհում նշվում է ամենաանսովոր տոներից մեկը...





ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ընկերության մասին
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն