Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 1-4.2004 (17-20)

Տարբեր հիվանդությունների կամ համախտանիշների ազդեցությունը պարբերական հիվանդությամբ տառապողների մոտ ամիլոիդոզի զարգացման հավանականության վրա:

Բանալի բառեր. պարբերական հիվանդություն, ամիլոիդոզ, կանխատեսում, ուղեկցող հիվանդություններ

Տարբեր հիվանդությունների և/կամ համախտանիշների ազդեցության ուսումնասիրությունները պարբերական հիվանդությամբ տառապողների մոտ կյանքի առանձին տասնամյակների ընթացքում ամիլոիդոզի հրովարտակման (մանիֆեստացիայի) հավանականության վրա ցույց տվեցին, որ ՊՀ հիմնական շճաթաղանթաբորբային նոպաների հետ համատեղ մեկուսացած պարբերական տենդային նոպաներ ունեցող հիվանդների մոտ նկատվում է ամիլոիդոզի հրովարտակման համեմատաբար ցածր հավանականություն, սակայն միայն կյանքի չորրորդ տասնամյակի ընթացքում: Հավաստելի տարբերություններ ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմից չեն հայտնաբերված բնականոնից ցածր քաշի, ճարպակալության կամ մշտապես բարձր ԷՆԱ-ի դեպքում: Հենաշարժական համակարգի տարբեր հիվանդությունների և/կամ համախտանիշների առկայության պարագայում հավաստելի տարբերություններ չեն հայտնաբերված ապաձևող հոդաբորբի, անկիլոզացնող սպոնըդիլոարթրիտի և պոլիմիոզիտի դեպքում: Ձկնամկանի միալգիա ունեցողների մոտ կյանքի միայն երկրորդ տասնամյակի ընթացքում է ավելի հաճախ դիտվել ամիլոի-դոզի հրովարտակում: Ընդհանուր առմամբ, հենաշարժական համակարգի նշված հիվանդությունների/համախտանիշների դեպըքում ՊՀ տառապողների մոտ նկատվում է ամիլոիդոզի հրովարտակման հավաստելի ավելի բարձր հավանականություն կյանքի երկրորդ, չորրորդ և հինգերորդ տասնամյակների ընթացքում: Ալերգիկ նախատրամադրություն ունեցողների մոտ կյանքի չորրորդ, իսկ գայլախտանման համախտանիշ ունեցողների մոտ` երրորդ տասնամյակների ընթացքում ՊՀ հավաստելիորեն ավելի հազվադեպ է բարդանում ամիլոիդոզով, ինչը չի նկատվում կյանքի այլ տասնամյակների ընթացքում, ինչպես նաև հանգուցավոր պոլիարտերիիտի կամ լիմֆադենոպաթիայի առկայության պարագայում: Խրոնիկական բրոնխիտ ունեցող հիվանդների մոտ կյանքի երկրորդ տասնամյակի ընթացքում, իսկ վերջինիս օբստրուկտիվ տարբերակի` այսպես կոչված խրոնիկական օբստրուկտիվ թոքային հիվանդության դեպքում, կյանքի երրորդ տասնամյակի ընթացքում, ՊՀ տառապողների մոտ նկատվում է ամիլոիդոզի հրովարտակման հավաստելի ավելի ցածր հավանականություն, քան ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմի մոտ [1]:

 

Մեր հետագա ուսումնասիրությունները ցույց տվեցին հետևյալը (աղ.1-4): Տարբերության հավաստելիությունը ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմի հետ [2] տրված է աստղիկներով. (*-p

 

Ինչպես երևում է բերված տվյալներից, խրոնիկական արտահայտված գաստրիտի կլինիկայի պարագայում կյանքի երկրորդ, երրորդ և չորրորդ տասնամյակների ընթացքում ՊՀ տառապողների մոտ ամիլոի-դոզի հրովարտակման հավանականությունը հավաստելիորեն ցածր է, քան ՊՀ տառա-պողների ընդհանուր քանակակազմում: Կյանքի երկրորդ և երրորդ տասնամյակների ընթացքում տասներկումատնյա աղու խոցով հիվանդների քանակակազմում նկատվում է ամիլոիդոզի հրովարտակման ընդհանուրից զգալիորեն ավելի ցածր հավանականություն: Նույնը դիտվում է լեղաքարային հիվանդու-թյան և խրոնիկական ոչ քարային խոլեցիս-տիտի պարագայում: Խրոնիկական լյարդա-բորբ ունեցող հիվանդները ամիլոիդոզի հրո-վարտակման հավանականության տեսա-կետից կյանքի ոչ մի տասնամյակում չեն տարբերվում ՊՀ այլ տառապողներից, չնայած՝ կյանքի չորրորդ և հինգերորդ տասնամյակների ընթացքում նկատվում է ամիլոիդոզի ավելի բարձր հավանականու-թյան միտում, սակայն դեպքերի թիվը թույլ չի տալիս հավաստելի եզրակացության հանգել այդ տասնամյակների պարագայում:

 

Աղյուսակ 1. Ամիլոիդոզի հրովարտակման հաճախականությունը ՊՀ հիվանդների կյանքի առանձին տասնամյակների ընթացքում` աղեստամոքսային ուղու տարբեր հիվանդությունների և/կամ համախտանիշների առկայության պարագայում

Հիվանդություն և/կամ համախտանիշ

Կյանքի տասնամյակները

II

III

IV

V

VI

Գաստրիտ

7 **
2,9 ± 1,08%
n=242

9 **
4,84 ± 1,57%
n=186

5 *
5,0 ± 2,16%
n=101

9
17,3 ± 5,25%
n=52

5
19,2 ± 7,73%
n=26

ՏՄԱ խոց

1 ***
1,2 ± 1,17%
n=85

2 ***
2,7 ± 1,86%
n=75

7
12,7 ± 4,49%
n=55

4
15,4 ± 7,08%
n=26

4
25,0 ± 10,8%
n=16

Լեղաքարային հիվանդություն

0 ***
0 ± 1,00
n=98

0 ***
0 ± 1,12%
n=87

4
5,9 ± 2,85%
n=68

9
23,1 ± 6,75%
n=39

4
21,1 ± 9,35%
n=19

Խրոնիկական խոլեցիստիտ

9 ***
1,9 ± 0,62%
n=478

12 ***
3,1 ± 0,88%
n=387

23
8,9 ± 1,77%
n=258

24
16,6 ± 3,09%
n=145

7
9,9 ± 3,54%
n=71

Խրոնիկական լյարդաբորբ

6
3,9 ± 1,56%
n=154

7
6,0 ± 2,21%
n=116

11
14,5 ± 4,04%
n=76

9
22,0 ± 6,46%
n=41

4
25,0 ± 10,8%
n=16

Տարած վիրուսային լյարդաբորբ

3 *
2,9 ± 1,64%
n=104

6
12,8 ± 4,87%
n=47

4
28,6 ± 12,1%
n=14

0
0 ± 10,5%
n=7

2
-
n=3

Հեպատո-լիենալ համախտանիշ

44 ***
14,8 ± 2,06%
n=297

26 *
18,3 ± 3,25%
n=142

24 ***
45,3 ± 6,84%
n=53

7 *
46,7 ± 12,9%
n=15

2
33,3 ՞ 19,3%
n=6

Լյարդի ցիռոզ

1
7,7 ± 7,39%
n=13

0
0 ± 6,88%
n=12

0
0 ± 7,98%
n=10

1
12,5 ± 11,7%
n=8

0
-
n=4

Խրոնիկական պանկրեաբորբ

1
2,9 ± 2,82%
n=35

0 *
0 ± 3,64%
n=25

1
5,9 ± 5,71%
n=17

1
10,0 ± 9,49%
n=10

0
-
n=5

Խրոնիկական կոլիտ

5 ***
1,6 ± 0,72%
n=309

9 ***
3,4 ± 1,12%
n=264

13
7,9 ± 2,11%
n=164

8
9,3 ± 3,13%
n=86

4
9,8 ± 4,63%
n=41

 

Այդ տարիքային խմբերում դեպքերի թիվը քիչ է նաև վիրուսային լյարդաբորբ տարած հիվանդների պարագայում, սակայն կյանքի երկրորդ տասնամյակում այդ քանակակազմի հիվանդների մոտ ամիլոիդոզի հրովարտակման հավանականությունը ցածր է ընդհանուրից: Հեպատոլիենալ համախտանիշի առկայությունը կտրուկ բարձրացնում է ամիլոիդոզով բարդանալու հավանականությունը կյանքի համարյա բոլոր տասնամյակների ընթացքում: Լյարդի ցիռոզով հիվանդների թիվը բավականին ցածր է և հավաստելի տարբերություններ չեն գրանցված: Խրոնիկական պանկրեաբորբով հիվանդների քանակակազմն էլ առանձնապես աչքի չի ընկնում դեպքերի առատությամբ, սակայն այդ քանակակազմի հիվանդների մոտ կյանքի երրորդ տասնամյակի ընթացքում ամիլոիդոզի հրովարտակման հավանականությունը հավաստելիորեն ցածր է ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմից: Խրոնիկական կոլիտի դեպքում կյանքի երկրորդ և երրորդ տասնամյակների ընթացքում նկատվել է ամիլոիդոզով բարդանալու հավաստելիորեն ավելի ցածր հավանականություն, սակայն, կյանքի այլ տասնամյակների ընթացքում տարբերությունը ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմից հավաստելի չէ:

 

Աղյուսակ 2. Ամիլոիդոզի հրովարտակման հաճախականությունը ՊՀ հիվանդների կյանքի առանձին տասնամյակների ընթացքում՝ շաքարախտի և գինեկոլոգիական որոշ հիվանդությունների և/կամ համախտանիշների առկայության պարագայում

Հիվանդություն և/կամ համախտանիշ

Կյանքի տասնամյակները

II

III

IV

V

VI

Շաքարախտ

1
3,5 ± 3,39%
n=29

1
3,7 ± 3,63%
n=27

0 *
0 ± 4,08%
n=22

3
16,7 ± 8,78%
n=18

2
16,7 ± 10,8%
n=12

Անպտղություն

11
5,0 ± 1,47%
n=220

18
11,7 ± 2,59%
n=154

15
20,0 ± 4,62%
n=75

5
15,6 ± 6,42%
n=32

3
15,8 ± 8,37%
n=19

Դիսմենոռեա

1
3,9 ± 3,77%
n=26

0
0 ± 5,12%
n=17

0
-
n=4

1
-
n=2

0
-
n=2

Արգանդի միոմա

0
0 ± 4,87%
n=18

1
5,6 ± 5,40%
n=18

1
10,0 ± 9,49%
n=10

1
16,7 ± 15,2%
n=6

0
-
n=5

 

Ինչպես երևում է բերված տվյալներից, շաքարախտով հիվանդների քանակակազմում միայն կյանքի չորրորդ տասնամյակի ընթացքում է նկատվում ամիլոիդոզի ցածր հավանականություն, համեմատած ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմի հետ: Ինչ վերաբերում է գինեկոլոգիական որոշ հիվանդությունների և/կամ համախտանիշների առկայությանը, ապա ՊՀ տառապողների մոտ դա հավաստելի չի ազդում ամիլոիդոզի հրովարտակման հավանականության վրա:

 

Աղյուսակ 3. Ամիլոիդոզի հրովարտակման հաճախականությունը ՊՀ հիվանդների կյանքի առանձին տասնամյակների ընթացքում՝ տարբեր վարակային հիվանդությունների և/կամ համախտանիշների առկայության պարագայում

Հիվանդություն և/կամ համախտանիշ

Կյանքի տասնամյակները

II

III

IV

V

VI

Սուր շնչական վարակները սովորականից հաճախակի են

5
7,5 ± 3,21%
n=67

5
11,6 ± 4,89%
n=43

2
9,1 ± 6,13%
n=22

0
0 ± 7,39%
n=11

0
0 ± 13,2%
n=5

Սուր շնչական վարակները սովորականից հազվադեպ են

6
4,2 ± 1,68%
n=143

3 **
3,3 ± 1,87%
n=91

2 *
4,3 ± 2,94
n=47

2
10,0 ± 6,71%
n=20

1
8,3 ± 7,98%
n=12

Տարած մալարիա

0
0 ± 5,71%
n=15

0
0 ± 6,44%
n=13

0
0 ± 6,44%
n=13

0
0 ± 6,44%
n=13

1
10,0± ,49%
n=10

Տարած կարմրուկ

10 *
16,1 ± 4,67%
n=62

0 **
0 ± 3,17%
n=29

3
16,7±8,78%
n=18

1
14,3 ± 13,2%
n=7

0
-
n=2

Տարած խոզուկ

5
16,1 ± 6,61%
n=31

1
10,0 ± 9,49%
n=10

0
-
n=4

0
-
n=2

0
-
n=0

Տարած քութեշ

2
9,1 ± 6,13%
n=22

0
0 ± 6,44%
n=13

0
0 ± 7,98
n=10

0
0 ± 11,7%
n=6

1
-
n=2

Խրոնիկական տոնզիլիտ

17
7,6 ± 1,76%
n=225

9
7,6 ± 2,42%
n=119

5
9,4 ± 4,02%
n=53

2
12,5 ± 8,27%
n=16

0
0 ± 11,7%
n=6

 

Ինչպես երևում է բերված տվյալներից, ՊՀ այն տառապողների մոտ, որոնց մոտ սուր շնչական վիրուսային վարակները սովորականից ակնհայտորեն հաճախ են հանդիպում, քան իրենց շրջապատում, համենայն դեպս կյանքի երկրորդ, երրորդ և չորրորդ տասնամյակների ընթացքում, ամիլոիդոզի հրովարտակման հավանականությունը էապես չի տարբերվում ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմից: Այլ է պատկերը ՊՀ այն տառապողների մոտ, որոնց մոտ սուր շնչական վիրուսային վարակները սովորականից ակնհայտորեն հազվադեպ են հանդիպում: Եթե կյանքի երկրորդ տասնամյակում հավաստելի տարբերություն չի արձանագըր-ված, ապա կյանքի երրորդ և չորրորդ տաս-նամյակների ընթացքում այդ քանակակազմի հիվանդների մոտ ամիլոիդոզի հրովարտակում դիտվում է զգալիորեն ավելի հազվադեպ, քան ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմի մոտ:

 

Շատ հետաքրքիր են այն սակավաթիվ հիվանդների տվյալները, որոնք կյանքի ընթացքում տարել են դողերոցք (մալարիա): Նրանց մոտ ամիլոիդոզով բարդանալու դեպք առայժմ չի արձանագրված: Եվ թեկուզ դեպքերի սակավության պատճառով կյանքի առանձին տասնամյակների ընթացքում ամիլոիդոզի հրովարտակման հավանականությունը այդ մարդկանց մոտ հավաստելի չի տարբերվում ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմի տվյալներից, սակայն, եթե վերցնենք 1900–1950թ. ծնված մալարիայով հիվանդացած 13 հիվանդներին, որոնցից միայն մեկի մոտ էր զարգացել երիկամների ամիլոիդոզի կլինիկան ±7,7±7,39%), և համեմատենք այդ թվերին ծնված ՊՀ-ամբ տառապողների ընդհանուր քանակակազմի հետ, ապա համանման տոկոսը կլինի 28,1±1,25% (n=1305), և տարբերությունը հավաստելի է (p< 0.05):

 

Տարած կարմրուկի պարագայում կյանքի երկրորդ տասնայկաում նկատվում է ամիլոիդոզով բարդանալու սովորականից ավելի բարձր ռիսկ, իսկ երրորդ տասնամյակում` հակառակը: Տարած խոզուկի կամ քութեշի պարագայում դեպքերի թիվը բավարար չէր հավաստելի արդյունք արձանագրելու հա-մար: Եթե հաշվի առնենք տարած բոլոր մանկական վարակները, ապա ըստ տաս-նամյակների ստանում ենք հետևյալ պատ-կերը. II` 14,8±3,31% (p

 

Խրոնիկական տոնզիլիտի առկայության դեպքում, չնայած բավականին մեծ դիտար-կումների թվին, հավաստելի տարբերու-թյուններ չեն գրանցված:

 

Աղյուսակ 4. Ամիլոիդոզի հրովարտակման հաճախականությունը ՊՀ հիվանդների կյանքի առանձին տասնամյակների ընթացքում՝ որոշ վիրաբուժական հիվանդությունների և/կամ վիճակների առկայության պարագայում

Հիվանդություն և/կամ համախտանիշ

Կյանքի տասնամյակները

II

III

IV

V

VI

Տարած նշիկահատում

19
7,4 ± 1,63%
n=257

9
6,4±,06%
n=141

4
8,0±3,84%
n=50

4
28,6±12,1%
n=14

0
14,3±13,2%
n=5

Տարած ապենդէկտոմիա

55
5,2 ± 0,68%
n=1058

67
8,7±1,02%
n= 770

54
13,1±1,66%
n= 412

33
16,5±2,62%
n= 200

11
12,5± ,53%
n= 88

Տարած ճողվածքահատում

6
5,2 ± 2,07%
n=115

7
8,6± ,12%
n= 81

3
5,4 ± 3,01%
n= 56

4
11,4±5,38%
n= 35

2
11,1± ,41%
n= 18

Կպումային հիվանդություն

4
3,4 ± 1,65%
n=119

7
7,9±2,85%
n= 89

3
6,0 ± 3,36%
n= 50

5
18,5±7,48%
n= 27

1
6,7 ± 6,44%
n= 15

 

Ինչպես երևում է բերված տվյալներից, ՊՀ այն տառապողների մոտ, որոնց մոտ երբևէ կատարվել է վիրահատական միջամտություն, ամիլոիդոզի հրովարտակման հավանականությունը կյանքի ցանկացած տասնամյակի ընթացքում հավաստելի չի տարբերվում ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմից: Նույնիսկ եթե ավելացնենք դեպքերի թիվը, դիտելով վիրահատություններ տարած բոլոր հիվանդներին մեկ քանակա-կազմում (ըստ տասնամյակների. II` 5,4±0,58%, III` 8,3±0,84%, IV` 11,3±1,33%, V` 16,7±2,24%, VI` 11,1±2,80%), ապա միևնույն է, ամիլոիդոզի ըստ տասնամյակների հավանականությունը ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմից հավաստելի չեն տարբերվում:

 

Այսպիսով, ՊՀ ժամանակ ամիլոիդոզի զարգացման հավանականության վրա տարբեր հիվանդությունների և/կամ համախտա-նիշների ազդեցությունների մեր ուսումնասի-րությունները ցույց տվեցին, որ խրոնիկական գաստրիտով հիվանդների կյանքի երկրորդ, երրորդ և չորրորդ տասնամյակների, տասներկումատնյա աղու խոցով, խրոնիկական կոլիտով, լեղաքարային հիվանդությամբ կամ խրոնիկական ոչ քարային խոլեսցիստիտով տառապողների կյանքի երկրորդ և երրորդ տասնամյակների ընթացքում, վիրուսային լյարդաբորբ տարած հիվանդների կյանքի երկրորդ տասնամյակի, խրոնիկական պանկրեաբորբով հիվանդների կյանքի երրորդ տասնամյակի ընթացքում ամիլոիդոզի հրովարտակման հավանականությունը հավաստելիորեն ցածր է, քան ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմում: Խրոնիկական լյարդաբորբ ունեցող, ինչպես նաև լյարդի ցիռոզով հիվանդների դեպքում հավաստելի տարբերություններ չեն արձանագրված: Հեպատոլիենալ համախտանիշի առկայությունը կտրուկ բարձրացնում է ամիլոիդոզով բարդանալու հավանականությունը կյանքի համարյա բոլոր տասնամյակների ընթացքում: Շաքարախտով ՊՀ հիվանդների քանակակազմում միայն կյանքի չորրորդ տասնամյակի ընթացքում է նկատվում ամիլոիդոզի ցածր հավանականություն, համեմատած ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմի հետ: Ինչ վերաբերում է գինեկոլոգիական որոշ հիվանդությունների և/կամ համախտանիշների առկայությանը, ապա ՊՀ տառապողների մոտ դա հավաստելի չի ազդում ամիլոիդոզի հրովարտակման հավանականության վրա: Սուր շնչական վիրուսային վարակների բարձր հաճախականությամբ ՊՀ տառապողների մոտ ամիլոիդոզի հրովարտակման հավանականությունը էապես չի տարբերվում ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմից, իսկ վիրուսակայուն հիվանդների մոտ ամիլոիդոզի հրովարտակում դիտվում է զգալիորեն ավելի հազվադեպ` կյանքի երրորդ և չորրորդ տասնամյակների ընթացքում: 1900-1950թ. ծնված մալարիայով հիվանդացածների մոտ երիկամների ամիլոիդոզի կլինիկայի զարգացման հավանականությունը հավաստելի ցածր է այդ թվերին ծնված ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմի համանման տոկոսից: Ընդհանուր վերցված, տարածված մանկական վարակներ տանելու դեպքում (կարմրուկ, խոզուկ, քութեշ), կյանքի երկրորդ տասնամյակում նկատվում է ամիլոիդոզով բարդանալու վտանգի հավաստելի բարձրացում, ինչը երրորդ տասնամյակում փոխարինվում է այդ հավանականության զգալի անկումով: Խրոնիկական տոնզիլիտի առկայության դեպքում, չնայած բավականին մեծ դիտարկումների թվին, հավաստելի տարբերություններ չեն գրանցված: ՊՀ այն տառապողների մոտ, որոնց մոտ երբևէ կատարվել է վիրահատական միջամտություն, ամիլոիդոզի հրովարտակման հավանականությունը կյանքի ցանկացած տասնամյակի ընթացքում հավաստելի չի տարբերվում ՊՀ տառապողների ընդհանուր քանակակազմից:

 

Գրականություն


  1. Այվազյան Ալ.Ա., Խեդոյան Ա.Յու. Տարբեր հիվանդությունների կամ համախտանիշների ազդեցությունը պարբերական հիվանդու-թյամբ տառապողների մոտ ամիլոիդոզի զար-գացման հավանականության վրա: Հաղորդում Ա: Առանձին ընդհանուր համախտանիշների, հենաշարժական, շնչական և սիրտ-անոթային համակարգերի և համակարգային բնույթի տարբեր պաթոլոգիաների ազդեցությունը: Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ , 2004; (1):
  2. Айвазян Ал.А., Хедоян А.Ю., Казарян Г.С., Минасян А.М., Симонян З.М., Айвазян Ар.А. Частота амилоидоза у больных периодической болезнью армян в различные возрастные периоды. Сообщение I. Влияние клинической формы болезни, Научные труды и сообщения НИЗ МЗ РА, Ереван, 2002, 2, с. 92.

Հեղինակ. Ալ.Ա. Այվազյան ԵրՊԲՀ ներքին հիվանդությունների թ.1 ամբիոն, Էրեբունի Բժշկական Կենտրոն, սիրտ-անոթային ախտորոշման ծառայություն
Սկզբնաղբյուր. Գիտա-գործնական Բժշկական Հանդես «Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի», 3.2004 (19), УДК 616-056
Աղբյուր. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Հիպերնատրեմիայի շտկման արդյունավետությունն ինֆուզիոն թերապիայի շրջանակներում

Բանալի բառեր: հիպերնատրեմիա, ինֆուզիոն թերապիա

Հիպերնատրեմիայի (երբ նատրիումի խտությունը պլազմայում գերազանցում է 145 մմոլ/լ-ին) շտկումը մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքի (ԻԹԲ) հիվանդների համար: Ընդհանրապես մահացությունը հիպերնատրեմիայից կազմում է 40–50%, այն հիմնականում դիտվում է ծերերի մոտ և սովորաբար պայմանավորված է հիմնական հիվանդությամբ [20]: Սակայն, քանի որ հիպերնատրեմիան կարգավորվում է կամ նատրիումի քչացման կամ ջրի ավելացման ճանապարհով [12,14], ապա ավելի հաճախ խանգարված է լինում ջրի ներմուծման կամ ստացման պրոցեսը [15]...

Ինտենսիվ թերապիա Առաջին բժշկական օգնություն
Անհետաձգելի բուժօգնության մասնագիտացված անձնակազմի գործունեության վերլուծությունը

Բանալի բառեր. անհետաձգելի բուժօգնություն, նախահոսպիտալային փուլ, վնասվածք, 7.5% NaCl

Անհետաձգելի բուժօգնությունը հանդիսանում է կրիտիկական վիճակների բժշկության չորս ճյուղերից (անեսթեզիոլոգիա, ինտենսիվ թերապիա` վերակենդանացում, անհետաձգելի բուժօգնություն, աղետների բժշկություն) մեկը և կատարում է սահմանային վիճակներում գտնվող հիվանդների վարումը մինչհոսպիտալացման փուլում...

Ինտենսիվ թերապիա Առաջին բժշկական օգնություն
DOTS ռազմավարության ազդեցությունը համաճարակային իրավիճակի վրա ք. Երևանում

Բանալի բառեր. պալարախտի հիվանդացություն, DOTS, էպի-ինֆո ծրագիր

Տուբերկուլոզը (պալարախտ) վարակիչ հիվանդություն է, որով մարդիկ վարակվում են օդակաթիլային ճանապարհով և որոշակի պայմաններում զարգանում է հիվանդություն...

Պարբերական հիվանդությամբ տառապողների մոտ նոպաներից առաջ դիտվող դեղնուկի երևույթը: Երկու դեպքի նկարագրություն

Բանալի բառեր. պարբերական հիվանդություն, դեղնուկ, լյարդ

Մեծահասակների մոտ դեղնուկը կարող է առաջանալ բազմաթիվ ինչպես բարորակ, այնպես էլ կյանքին սպառնացող հիվանդությունների ժամանակ: Դեղնուկը կարող է լինել նախալյարդային, ներլյարդային և արտալյարդային: Դեղնուկի նախալյարդային պատճառներն են արնալուծը (hemolysis), մեծ հեմատոմայի ներծծումը, որոնք բերում են արյան մեջ չկոնյուգացված (անուղղակի) բիլիրուբինի մակարդակի բարձրացմանը: Ներլյարդային հիվանդությունները բերում են արյան մեջ ինչպես չկոնյուգացված, այնպես էլ կոնյուգացված բիլիրուբինի մակարդակների բարձրացմանը...

Համակարգային հիվանդություններ
Արտարգանդային հղիության արտասովոր դեպք

Բանալի բառեր. հետերոտոպիկ հղիություն, հին չզարգացող հղիություն, սուր որովայն

Արտարգանդային հղիությունը հանդիպում է բոլոր հղիությունների 1,4% դեպքերում [1,2] և հանդիսանում է հղիության I-ին եռամսյակում կանանց մահացության հիմնական պատճառներից մեկը: Արտարգանդային հղիությունների 95-98,5% դեպքերում ձվա-բջիջը պատվաստվում է արգանդափողում, հազվադեպ` արգանդի վզիկում (0,1%), ձվարանում (0,1-0,7%), որովայնի խոռոչում (0,003%), արգանդի ռուդիմենտար եղջյուրում (0,002%) [3,4]...

Պերինատոլոգիա, մանկաբարձություն և գինեկոլոգիա
Լաբորատոր ցուցանիշների օգտագործումը ինֆուզիոն թերապիայի ծավալի ծրագրավորման ժամանակ

Բանալի բառեր. ինֆուզիոն թերապիա, լաբորատոր քննություններ

Ինֆուզիոն թերապիան ծրագրավորելիս՝ ներարկվող հեղուկների ծավալը ճիշտ որոշելու համար, հարկավոր է առաջին հերթին գնահատել օրգանիզմի ջրային տարածքների վիճակը, վոլեմիկ ստատուսը, հաշվի առնել հեղուկի օրական պահանջները, ապա ավելացնել զգայուն և ոչ զգայուն կորուստներն ու գոյություն ունեցող հեղուկի դեֆիցիտի ծավալը [5,9,16]: Սակայն, ցավոք այս հաշվարկները գործնականում ոչ միշտ են հաջողվում կամ պահանջում են զգալի ժամանակ և միջոցներ......

Ինտենսիվ թերապիա Առաջին բժշկական օգնություն
Բազմապրոֆիլ մանկական ստացիոնարի մահճակալային ֆոնդի օգտագործման ցուցանիշները ժամանակակից պայմաններում

Բանալի բառեր: մանկական ստացիոնար, մահճակալային ֆոնդ, օգտագործում, ցուցանիշներ, միջոցառումներ

Առողջապահության համակարգում վերջին տարիներին իրականացվող ռեֆորմները, շուկայական հարաբերությունների ներդրումը ճյուղում ստացիոնար բժշկական օգնության (ԲՕ) կազմակերպմանը առաջադրում են սկզբունքային նոր մոտեցումներ, ուղղված մասնավորապես մահճակալային ֆոնդի օգտագործման ինտենսիֆիկացմանը և հիվանդների ավելի արդյունավետ ստացիոնար բուժմանը [1,4,5,8]...

Մանկական հիվանդություններ
ՄՌՏ հետազոտությունը քունքային բլթի էպիլեպսիայի ժամանակ

Բանալի բառեր. հիպոկամպի սկլերոզ, քունքային բլթի էպիլեպսիա, ՄՌՏ, քանակական անալիզ

Պարցիալ էպիլեպսիայով հիվանդների ամենատարածված կառուցվածքային պաթոլոգիան մեզիալ քունքային սկլերոզն է (ՄՔՍ): Ախտաբանական տեսանկյունից ՄՔՍ իրենից ներկայացնում է նեյրոնալ կորուստ և աստրոցիտոզ հիպոկամպում, նշաձև մարմնում և հարհիպոկամպալ շրջանում: Հիպոկամպալ սկլեռոզում ընդգրկվում են CA1-CA4 դաշտերը, ատամնավոր գալարը և սանձիկը, իսկ ամոնյան եղջյուրի սկլերոզի ժամանակ ախտահարվում են միայն CA1-CA4 դաշտերրը [1]...

Նյարդաբանություն
Նոպաների հաճախականությունը Հայաստանում պարբերական հիվանդությամբ տառապողների մոտ. տարբեր գործոնների ազդեցությունը

Բանալի բառեր. պարբերական հիվանդություն, նոպաների հաճախականություն, կլինիկական ձև, սեռ, տարիք, ծագում, գենոտիպ

Պարբերական հիվանդությունը (ՊՀ)՝ լինելով ժառանգական հիվանդություն, զարմանալիորեն տարածված է հայերի մոտ, ախտահարելով Երևանի բնակչության մոտ 1%-ը [5]: Հատկանշական է, որ դեռ 20 տարի առաջ կատարված ժառանգաբանական հետազոտություններում հիվանդության տարածվածությունը գնահատվում էր 0.5 %-ի սահմաններում [4], այսինքն, մոտ 2 անգամ ավելի ցածր...

Համակարգային հիվանդություններ
Կարիեսի տարածվածությունը և ինտենսիվության աճը ՀՀ զորակոչ տարիքի պատանիների մոտ

Բանալի բառեր: զորակոչիկ, կարիես, պլոմբա, հեռացում

Վերջին տարիների գրականության մեջ, ինչպես նաև զանգվածային լրատվական միջոցների կողմից, շատ է քննարկվում այսօրվա զորակոչիկների սոմատիկ և ֆիզիկական առողջության ցածր մակարդակը...

Ստոմատոլոգիա
Սուր լեյկոզով հիվանդների կյանքի որակի գնահատման վերլուծությունը

Բանալի բառեր: սուր լեյկոզ, կյանքի որակ

Վերջին տարիներին շատ են այնպիսի հետազոտությունները, որոնցում հիմնավորվում է հակաուռուցքային բուժման արդյունավետությունը որոշելիս, վերապրելու ցուցանիշից հետո, կյանքի որակի (ԿՈ) գնահատման կարևորությունը: Բացահայտված են ԿՈ-ի և հիվանդության ելքի կանխորոշիչ ցուցանիշների, բուժմանը ենթարկվելու, կողմնակի ազդեցությունների առաջացման փոխկապակցվածությունը [4,7]: Պետք է նշել, որ ԿՈ-ը և հիվանդությունը փոխկապակցված ու փոխներգործող համակարգեր են. լավ կամ վատ ԿՈ-ը ներազդեցություն է ունենում հիվանդության և բուժման ընթացքի վրա...

Արյունաբանություն
Վերարտադրողական դիսֆունկցիան էպիլեպսիայով կանանց շրջանում

Բանալի բառեր. էպիլեպսիա, էնդոկրին արատներ, հակաէպիլեպտիկ դեղեր

Էպիլեպսիայով հիվանդների բուժման հիմնական օրենքն է կլինիկական արդյունավետության և անցանկալի կողմնակի ազդեցությունների գիտակից հավասարակշռությունը [1]: Սակայն, էպիլեպսիայով հիվանդների բուժման ճանապարհին հանդիպում են բազմաթիվ պաթոլոգիական վիճակներ և հիվանդություններ, որոնք հետազոտություն և բուժում են պահանջում: Այս փոփոխությունների մի մասը որպես կոմորբիդություն է գնահատվում, մյուսները՝ բուն էպիլեպսիայի կամ հակաէպիլեպտիկ դեղերի (ՀԷԴ) օգտագործման բարդություն:...

Նյարդաբանություն Պերինատոլոգիա, մանկաբարձություն և գինեկոլոգիա
Ինտենսիվ թերապիայում 7.5 տոկոս NaCl-ի կիրառումը

Բանալի բառեր: ինֆուզիոն թերապիա, 7.5% NaCl

Ժամանակակից ինֆուզիոն թերապիայում այսօր մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում 7.5% NaCl-ի կիրառումը, հատկապես հիպովոլեմիան շտկելու, հեմոդինամիկան արագ կայունացնելու [6,10,25], ինչպես նաև օսմոթերապիայի նպատակով [2,6,12,18,19,25]...

Ինտենսիվ թերապիա Առաջին բժշկական օգնություն
Տարբեր հիվանդությունների կամ համախտանիշների ազդեցությունը պարբերական հիվանդությամբ տառապողների մոտ ամիլոիդոզի զարգացման հավանականության վրա:

Հաղորդում Ա: Առանձին ընդհանուր համախտանիշների, հենաշարժական, շնչական և սիրտ-անոթային համակարգերի և համակարգային բնույթի տարբեր պաթոլոգիաների ազդեցությունը

Բանալի բառեր. պարբերական հիվանդություն, ամիլոիդոզ, կանխատեսում, ուղեկցող հիվանդություններ...

Համակարգային հիվանդություններ Ուրոլոգիա

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ