Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

 

Հանրահռչակ բժիշկերի կյանքից

Վահան Արծրունի

Վահան Արծրունի

Գիտության վաստակավոր գործիչ, բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Վահան Արծրունին ծնվել է 1857թ., Նոր Բայազետում:

 

Սկզբնական կրթությունն ստացել է Թբիլիսիում, որտեղ ուսանողական հակապետական կազմակերպությունների աշխատանքներին մասնակցելու համար վտարվել է գիմնազիայից և ուսումը շարունակելու նպատակով մեկնել է Ֆրանսիա:

 

1885 թ. նա ավարտել է Փարիզի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը: Մասնագիտացել է քիթ-կոկորդ-ականջ հիվանդությունների բնագավառում: Այնուհետև պաշտպանել է դոկտորական դիսերտացիա: 1889 թ. վերադարձել է Թբիլիսի և նշանակվել քաղաքի սանիտարական բժիշկ:

 

Վ. Արծրունին զգալի աշխատանք է կատարել նաև դպրոցական հիգիենայի ասպարեզում: Նրա ջանքերով հայկական որոշ դպրոցներում սկսում են դասավանդել հիգիենա: Վ Արծրունին ակտիվորեն մասնակցել է Երևանի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետի հիմնադրման, ապա` բժշկական ինստիտուտի կազմավորման աշխատանքներին: Նա հիմնադրել է մարդու նորմալ անատոմիայի ամբիոնը և այն ղեկավարել մինչև իր կյանքի վերջը: Վ. Արծրունին ամբիոնին կից ստեղծել է նաև անատոմիական թանգարան, որն այժմ կրում է նրա անունը:

 

Քանի որ մայրենի լեզվով չկար մարդու անատոմիայի դասագիրք, նա 1922-24թթ. ընթացքում հրատարակեց չորս մասից բաղկացած «Մարդակազմություն» դասագիրքը: Մեծ է Վ. Մ. Արծրունու ծառայությունը հայ բժշկական տերմինաբանության ստեղծման ասպարեզում: Նրան հաջողվեց ստեղծել «Ռուս-լատին-հայերեն» բժշկագիտական բառարան և այն հրատարակել 1924թ.: Այդ բառարանը զգալի դեր է խաղացել և շարունակում է խաղալ ինչպես մայրենի լեզվով բժշկագիտության դասավանդման, այնպես էլ մասնագիտական գրականություն ստեղծելու գործում:

 

1926 թ. Վ. Արծրունուն շնորհվում է պրոֆեսորի կոչում, իսկ 10 տարի անց, առանց դիսերտացիայի պաշտպանության` բժշկական գիտությունների դոկտորի աստիճան: Նա պարգևատրվել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով և «Աշխատանքային արիության համար» մեդալով:

 

Երևանի պետական բժշկական համալսարանում առաջադեմ ուսանողներին տրվում է նրա անունով անվանական կրթաթոշակ:

 

Վահան Արծրունու հուշերից


...Համալսարանի բակում գտնվում էր նախկին հիվանդանոցի լվացքատունը` մի քանի ցածրիկ սենյակներ, նրանց կից` ձախ թևին ախոռն էր, կառապանի սենյակը, որի տանիքին դրված էր խոտի դեզը, իսկ ախոռի առջև բարձրանում էր ձիերի աղբակույտը` ծակված ձյունով: Լվացքատան սենյակներից մեկը վերածվեց լսարանի, իսկ երկուսը` հերձարանի: Վերջիններից մեկը ծառայում էր և´ իբրև հերձարան, և´ իբրև դիականոց, այնպես որ` մենք պետք է աշխատեինք անտանելի գարշահոտության և խոնավության մեջ: Դռներն ունեին լայն ճեղքեր, լուսամուտները կոտրված էին, տանիքը ծակ էր, որտեղից երևում էր երկինքը:

 

Համալսարանի հին շենքի ստորին հարկում մի մութ սենյակ կար, որտեղ դրված էին մի քանի աշակերտական սեղաններ և մի փոքրիկ գրատախտակ: Այդ սենյակում էլ սկսեցի կարդալ առաջին դասախոսություններս: Ուսանողներից մեկը մի լամպ ճարեց, որը կոտրված էր ու ծխում էր: Լամպը դնելու սեղան չկար, և ուսանողներից մեկը բռնել էր այն ձեռքին:

Սկզբնաղբյուր. Ապագա բժիշկ (1267-68) 10-11.2012 Հունիս
Աղբյուր. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Loading...
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Փետրվարի 7-ին ծնվել է ավստրիացի հոգեբույժ և հոգեբան, անհատական հոգեբանության համակարգի հիմնադիր Ալֆրեդ Ադլերը
Փետրվարի 7-ին ծնվել է ավստրիացի հոգեբույժ և հոգեբան, անհատական հոգեբանության համակարգի հիմնադիր Ալֆրեդ Ադլերը

Ալֆրեդ Ադլերը ծնվել է 1870 թ. փետրվարի 7-ին Վիեննայում: Մանուկ հասակում նա մի քանի անգամ մահվան շեմին է եղել: Երբ Ալֆրեդը երեք տարեկան էր, նրա փոքր եղբայրն անկողնում մահացավ, որտեղ նրանք քնում էին միասին...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Փետրվարի 1-ին ծնվել է ռուս բժիշկ-հոգեբույժ, ակադեմիկոս, ռեֆլեքսաբանության և պաթոփսիխոլոգիայի հիմնադիր Վլադիմիր Բեխտերևը
Փետրվարի 1-ին ծնվել է ռուս բժիշկ-հոգեբույժ, ակադեմիկոս, ռեֆլեքսաբանության և պաթոփսիխոլոգիայի հիմնադիր Վլադիմիր Բեխտերևը

Վլադիմիր Միխաիլի Բեխտերևը ծնվել է 1857 թ. փետրվարի 1-ին (հունվարի 20-ին): Նրա հայրը եղել է կրտսեր պետական ծառայող, Բեխտերևների հին տոհմի ներկայացուցիչ...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
1859 թ. հունվարի 9-ին ծնվել է ռուս հայտնի բժիշկ-հոգեբույժ Պյոտր Պետրովիչ Կաշենկոն
1859 թ. հունվարի 9-ին ծնվել է ռուս հայտնի բժիշկ-հոգեբույժ Պյոտր Պետրովիչ Կաշենկոն

Պյոտր Պետրովիչ Կաշենկոն ծնվել է 1859 թ. հունվարի 9-ին (1858 թ. դեկտեմբերի 28) Եյսկ քաղաքում (այժմ՝ Կրասնոդարի երկրամաս): Նրա հայրը եղել է ռազմական բժիշկ...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Դեկտեմբերի 25 ծնվել է Ժյուլեն Օֆրե դե Լամետրին
Դեկտեմբերի 25 ծնվել է Ժյուլեն Օֆրե դե Լամետրին

Ժյուլեն Օֆրե դե Լամետրին ծնվել է 1709 թ. դեկտեմբերի 25-ին Սեն-Մալոյում: Փարիզում ուսումնասիրել է աստվածաբանություն: Շատերին թվում էր, որ ճակատագիրը Լամետրիի համար նախատեսել էր, որ նա դառնալու...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Դեկտեմբերի 22-ին ծնվել է ռուս ռազմական բժիշկ, ռուսական համաճարակաբանության հիմնադիր Դանիել Սամոյլովիչը
Դեկտեմբերի 22-ին ծնվել է ռուս ռազմական բժիշկ, ռուսական համաճարակաբանության հիմնադիր Դանիել Սամոյլովիչը

Դանիել Սամոյլովիչ ծնվել է 1744 թ. դեկտեմբերի 22-ին Յանովկա գյուղում, քահանայի ընտանիքում: Մեծ բժշկի ազգանունը ծնվելու ժամանակ եղել է Սուշկովսկի, սակայն Կիևի հոգևոր ակադեմիա ընդունվելիս ազգանունը փոխելու...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Նոյեմբերի 15-ին ծնվել է մանկական հոգեբան, պրոֆեսոր, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ավգուստ Կրոգը
Նոյեմբերի 15-ին  ծնվել է մանկական հոգեբան, պրոֆեսոր, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ավգուստ Կրոգը

Ավգուստ Կրոգը ծնվել է  1874թ. նոյեմբերի 15-ին Գրենայում (Դանիա): Դեռ մանկուց նա հետաքրքություն էր ցուցաբերում գիտության նկատմամբ, շատ ժամանակ էր անց կացնում դրսում՝ հետևելով միջատներին...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Հոկտեմբերի 24-ին (1493 թ.) ծնվել է Պարացելսը
Հոկտեմբերի 24-ին (1493 թ.) ծնվել է Պարացելսը

1493 թ. հոկտեմբերի 24-ին բժշկի ընտանիքում ծնվել է Պարացելսը (Ֆիլիպ Աուրեոլ Թեոֆրաստ Բոմբաստ ֆոն Գոգենհեյմ): Գոգենհեյմերի ընտանիքը սերում էրհին ազնվական տոհմից: Բայց,ավելի ուշ,գիտնականը կնախընտրի իրեն Պարացելս կոչել, որը լատիներեն նշանակում...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Հոկտեմբերի 16-ին ծնվել է Ուիլիամ Մորտոն. մոռացված հերոսի ստվերը
Հոկտեմբերի 16-ին ծնվել է Ուիլիամ Մորտոն. մոռացված հերոսի ստվերը

Անեսթեզիան նյարդերի զգայունության կրուստն է: Արհեստական անեսթեզիան կիրառվում է վիրահատությունների ժամանակ անզգայացման նպատակով...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Հունիսի 25-ին ծնվել է սովետական ֆիզիոլոգ, դոմինանտի մասին ուսմունքի ստեղծողը, ԽՍՀՄ ԳԱ պրոֆեսոր Ալեքսեյ Ուխտոմսկին
Հունիսի 25-ին ծնվել է սովետական ֆիզիոլոգ, դոմինանտի մասին ուսմունքի ստեղծողը, ԽՍՀՄ ԳԱ պրոֆեսոր Ալեքսեյ Ուխտոմսկին

Ալեքսեյ Ուխտոմսկին ծնվել է 1875 թ. հունիսի 25-ին Յարոսլավի նահանգում, նախկին զինվորականի ընտանիքում: Նա ընտանիքի չորրորդ երեխան էր, և վաղ մանկությունում նրան դաստիարակության էին տվել...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Մայիսի 28-ին ծնվել է Ֆրանսիացի բժիշկ, անատոմիայի պրոֆեսոր, գիլյոտին գաղափարի հեղինակ Ժոզեֆ Գիլյոտենը
Մայիսի 28-ին ծնվել է Ֆրանսիացի բժիշկ, անատոմիայի պրոֆեսոր, գիլյոտին գաղափարի հեղինակ Ժոզեֆ Գիլյոտենը

Ժոզեֆ Իգնաս Գիլյոտենը (Գիյոտեն) ծնվել է 1738 թ. մայիսի 28-ին Սենտեում (Ֆրանսիա): Նա բժշկություն էր ուսումնասիրում Ռեյսում և Փարիզում՝ 1768 թ. ավարտելով Փարիզի համալսարանը: 1789 թ. մայիսի...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Մայիսի 13-ին ծնվել է հնդիկ բժիշկ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ռոնալդ Ռոսսը
Մայիսի 13-ին ծնվել է հնդիկ բժիշկ, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Ռոնալդ Ռոսսը

Ռոնալդ Ռոսսը ծնվել է 1857թ. մայիսի 13-ին Ալմորում, բրիտանական բանակի սպայի ընտանիքում: Երբ տղան դարձավ 8 տարեկան, նրան ուղարկեցին Անգլիա՝ սովորելու...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Մայիսի 2-ին ծնվել է ամերիկացի մանկաբույժ Բենջամին Սփոքը
Մայիսի 2-ին ծնվել է ամերիկացի մանկաբույժ Բենջամին Սփոքը

Բենջամին Սպոկը ծնվել է 1903թ. մայիսի 2-ին ԱՄՆ-ի Նյու-Հեյվեն նահանգում: 1925թ. Սփոքն ավարտել է Յելի համալսարանը, որտեղ և 1929թ. ստացել է դոկտորի աստիճան: 1944-1946թթ. նա ծառայել է պահեստային զորքերում...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Ապրիլի 30-ին ծնվել է շվեյցարացի հոգեբույժ Օյգեն Բլեյլերը
Ապրիլի 30-ին ծնվել է շվեյցարացի հոգեբույժ Օյգեն Բլեյլերը

Պոլ Օյգեն Բլեյլերը ծնվել է 1857 թ. ապրիլի 30-ին Ցյուրիխի (Շվեյցարիա) մերձակայքում գտնվող փոքր քաղաքում: Նա ուսումնասիրել է բժշկություն, ավելի ուշ սովորել է Փարիզում, Լոնդոնում, Մյունխենում, որից հետո...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
Ապրիլի 11-ին ծնվել է Սովետական և ռուս գիտնական, ակադեմիկոս, լազերային բժշկության հիմնադիրներից Նիկոլայ Դևյատկովը
Ապրիլի 11-ին ծնվել է Սովետական և ռուս գիտնական, ակադեմիկոս, լազերային բժշկության հիմնադիրներից Նիկոլայ Դևյատկովը

Նիկոլայ Դմիտրիևիչ Դևյատկովը ծնվել է 1907 թ. ապրիլի 11-ին Վոլոգդում, վաճառական ծագման արհեստավորի ընտանիքում: Ավարտելով Վոլոգոդյան ռեալ ուսումնարանը՝ գնացել է Լենինգրադ, որտեղ սովորել և լաբորանտ է աշխատել Լենինգրադի ֆիզիկատեխնիկական...

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ
ԵՊԲՀ. Բժշկագիտության զարգացման գործում ներդրում ունեցած 10 կանայք
ԵՊԲՀ. Բժշկագիտության զարգացման գործում ներդրում ունեցած 10 կանայք

Հարգելի ընթերցողներ, շարունակում ենք ձեր ուշադրությանը ներկայացնել հետաքրքիր դեպքեր ու փաստեր բժշկագիտության մասին: Այս անգամ ընտրել ենք աշխարհին հայտնի կանանց անունները, որոնք հետք են թողել այս կարևոր ոլորտի պատմության մեջ...

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ